کم خونی و فقر آهن

● آهن چیست ؟
آهن یک ماده مغذی مورد نیاز برای ادامه حیات است. آهن اساسی ترین ماده اولیه برای ساختن گلبولهای قرمز خون می باشد. نقش گلبولهای قرمز خون انتقال اکسیژن به سلولهای بدن است .
● کمبود آهن و کم خونی فقر آهن چیست ؟
چنانچه برای ساختن گلبولهای قرمز خون ،‌آهن به مقدار کافی در دسترس نباشد ، ابتدا فرد از ذخائر آهن بدن خود استفاده می کند و زمانیکه کمبود آهن ادامه یابد . ذخائر بدن تخلیه می شود و کم خونی فقر آهن بروز می کند .
● چه عواملی موجب کمبود آهن و کم خونی فقر آهن می شود ؟
ـ کمبود آهن در رژیم غذایی روزانه پایین بودن جذب آهن رژیم غذایی ( غذاهای گیاهی مثل حبوبات و سبزی ها )
ـ افزایش نیاز بدن به آهن در بارداری و رشد ( کودکی و نوجوانی )‌
ـ عادات و الگوهای نامناسب غذایی مانند مصرف چای همراه با غذا یا بلافاصله بعد از غذا ( کاهش جذب آهن به مقدار زیاد ) یا استفاده از نانهایی که در تهیه آنها از جوش شیرین استفاده شده است .
ـ شروع نکردن به موقع تغذیه تکمیلی کودکان و یا مناسب بودن آن .
ـ تخلیه ذخائر آهن در بدن زنان به علت بارداریهای مکرر و با فاصله کمتر از یک سال .
ـ ابتلا به آلودگیهای انگلی و بیماریهای عفونی .
ـ دفع زیاد آهن به دلیل خونریزی شدید در دوران قاعدگی .
● چه افرادی در معرض خطر کمبود آهن و کم خونی قراردارند؟
ـ زنان در سنین باروری بویژه زنان باردار
ـ کودکان خردسال
ـ نوجوانان بویژه دختران نوجوان به علت شروع عادت ماهیانه
ـ عوارض بهداشتی – اقتصادی – اجتماعی کم خونی فقر آهن
۱) در شیرخواران ، کودکان و نوجوانان :
ـ اختلال در تکامل و هماهنگی سیستم اعصاب حرکتی و تکامل گفتاری .
ـ کاهش قدرت یادگیری و افت تحصیلی
ـ تغییرات رفتاری ( بی تفاوتی ،‌خستگی ،‌بی حسی )‌
۲) در زنان باردار :
ـ ضعف و ناتوانی بدنی
ـ افزایش خطر مرگ و میر مادر به هنگام زایمان
ـ افزایش خطر تولد نوزاد کم وزن ،‌ نارس و سقط جنین .
۳) در بزرگسالان ( هر دو جنس )‌
ـ کاهش قدرت کاری و ظرفیت یادگیری
ـ خستگی زودرس
● علائم ابتلا به کم خونی فقر آهن
ـ رنگ پریدگی زبان و مخاط داخل لب و پلک چشم
ـ خستگی زودرس
ـ بی تفاوتی
ـ سرگیجه و سردرد
ـ خواب رفتن و سوزن سوزن شدن دست و پاها
ـ حالت تهوع
ـ درکم خونیهای شدید گود شدن روی ناخن
را ههای اساسی برای پیشگیری از کم خونی فقر آهن
استفاده از مواد غذایی آهن دار مثل گوشت قرمز ، مرغ ،‌ماهی ،‌ تخم مرغ و سبزی ها مثل جعفری ، اسفناج و حبوبات مثل عدس و لوبیا در برنامه غذایی روزانه .
همراه با غذا سالاد شامل : گوجه فرنگی ، کاهو ،‌کلم ،‌فلفل سبز دلمه ای و سبزی های تازه ( سبزی خوردن ) و بعد از غذا میوه های حاوی ویتامین ث خصوصاً مرکبات استفاده کنید .
استفاده از انواع خشکبار مثل توت خشک ، برگه آلو ، انجیر خشک و کشمش که منابع خوبی از آهن هستند به عنوان میان وعده در برنامه غذایی کودکان و نوجوانان از نوشیدن چای یک ساعت قبل و بعد از صرف غذا خودداری کنید .
استفاده نانوایان از خمیر ورآمده جهت تهیه نان ،‌چون نانی که با خمیر ورنیامده و با جوش شیرین تهیه شده باشد ،‌جذب آهن را کاهش میدهد .
اضافه کردن حتی مقدار کمی گوشت به غذاهای گیاهی جذب آهن را افزایش می دهد .
از غلات و حبوبات جوانه زده استفاده کنید .
از توالتهای بهداشتی و آب سالم استفاده کنید .
سبزیها را کاملاً شسته و ضدعفونی کنید .
شستن کامل دستها با آب و صابون قبل از تهیه و مصرف غذا و پس از هر بار اجابت مزاج .
ـ زنان باردار : روزانه باید یک قرص آهن از پایان ماه چهارم بارداری تا سه ماه پس از زایمان مصرف کنند .
ـ به کودکان : همزمان با شروع تغذیه تکمیلی تا پایان یکسالگی قطره آهن بدهید .
کودکانی که با شیر مادر تغذیه نمی شوند بیشتر در معرض کم خونی فقر آهن قرار دارند چون آهن شیرمادر بهتر از سایر شیرها جذب میشود.



متین صبحانی

منبع : سایت کامتونت