سه شنبه, ۲۸ فروردین, ۱۴۰۳ / 16 April, 2024
مجله ویستا

سنگ‌ کیسه‌ صفرا‌(gallstones)


سنگ‌ کیسه‌ صفرا‌(gallstones)
سنگ‌ کیسه‌ صفرا عبارت‌ است‌ از وجود سنگ‌ در کیسه‌ صفرا. اکثر سنگ‌های‌ کیسه‌ صفرا عمدتاً از کلسترول‌ تشکیل‌ شده‌اند، اما بعضی‌ سنگ‌ها هم‌ حاوی‌ رنگدانه‌ صفراوی‌ یا کلسیم‌ هستند. سنگ‌ کیسه‌ صفرا سرطانی‌ نیست‌. سنگ‌ کیسه‌ صفرا در نوجوانان‌ و بزرگسالان‌ در هر دو جنس‌ به‌ وجود می‌آید اما در خانم‌ها بیشتر دیده‌ می‌شود.
● علایم شایع:
ـ دردی‌ که‌ طی‌ مدتی‌ می‌گیرد و سپس‌ ول‌ می‌کند، در قسمت‌ فوقانی‌ شکم‌ در سمت‌ راست‌ یا بین‌ دو کتف‌
ـ تهوع‌ و استفراغ‌
ـ نفخ‌ یا آروغ‌
ـ عدم‌ تحمل‌ غذاهای‌ چرب‌ (سوءهاضمه‌، نفخ‌ و آروغ‌)
ـ زردی‌
ـ بدون‌ علامت‌ در تقریباً ۴۰% از موارد
● علل: خالی‌ نشدن‌ کامل‌ کیسه‌ صفرا
ـ بروز تغییراتی‌ در مخاط‌ صفراوی‌
ـ افزایش‌ غلظت‌ بیلی‌روبین‌ در صفرا. بیلی‌روبین‌ یک‌ ماده‌ زاید زردرنگ‌ حاصل‌ از گلبول‌های‌ قرمز است‌ که‌ خون‌ آن‌ را برای‌ دفع‌ به‌ کبد حمل‌ می‌کند. بیلی‌روبین‌ در زرد بودن‌ رنگ‌ ادرار نقش‌ دارد و در صورت‌ عدم‌ دفع‌ مناسب‌ می‌تواند در خون‌ جمع‌ شده‌ و باعث‌ ایجاد زردی‌ شود.
عفونت‌ در مجاری‌ صفراوی‌ که‌ صفر از کبد در آنها به‌ جریان‌ می‌افتد.
● عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر: وجود بیماری‌هایی‌ مثل‌ بیماری‌ سرخرگ‌های‌ قلب‌، سیروز کبدی‌، یا اختلالات‌ روده‌ کوچک‌
ـ سابقه‌ خانوادگی‌ سنگ‌ کیسه‌ صفرا
ـ عوامل‌ ژنتیک‌. برخی‌ از گروه‌های‌ قومی‌ استعداد بیشتری‌ در مورد تشکیل‌ سنگ‌ در کیسه‌ صفرا دارند.
ـ چاقی‌
ـ مصرف‌ الکل‌
ـقرص‌های‌ ضدحاملگی‌
ـ رژیم‌ غذایی‌ پرچرب‌ و کم‌فیبر
ـ کاهش‌ وزن‌ سریع‌
ـ در خانم‌هایی‌ که‌ فرزندان‌ زیاد به‌ دنیا آورده‌اند.
● پیشگیری: حتی‌المقدر از عوامل‌ خطر اجتناب‌ کنید.
● عوارض‌ احتمالی‌: عفونت‌ یا پارگی‌ کیسه‌ صفرا.
● اصول‌ کلی‌: اقدامات‌ تشخیصی‌ ممکن‌ است‌ شامل‌ موارد زیر باشند:
- آزمایش‌ خون‌ شامل‌ شمارش‌ سلول‌های‌ خونی‌ و بیوشیمی‌ خون‌، سی‌تی‌ اسکن‌، سونوگرافی‌، کوله‌ سیستوگرافی‌ (عکسبرداری‌ از کیسه‌ صفرا با ماده‌ حاجب‌ و اشعه‌ ایکس‌) و نیز عکسبردرای‌ ساده‌ از کیسه‌ صفرا با اشعه‌ ایکس‌
- اقدامات‌ درمانی‌ برحسب‌ شدت‌ علایم‌، متفاوت‌ هستند.
- در مواردی‌ که‌ سنگ‌ کیسه‌ صفرا علامتی‌ ایجاد نمی‌کند می‌توان‌ با اطمینان‌ آن‌ را به‌ حال‌ خود رها کرد. این‌ نوع‌ سنگ‌ معمولاً مشکلی‌ ایجاد نمی‌کنند.
- اگر می‌دانید که‌ سنگ‌ کیسه‌ صفرا دارید و الان‌ احساس‌ درد در قسمت‌ فوقانی‌ شکم‌ در سمت‌ راست‌ می‌کنید، روی‌ این‌ ناحیه‌ را گرم‌ کنید. اگر درد بدتر شود یا بیش‌ از ۳ ساعت‌ ادامه‌ داشته‌ باشد، به‌ پزشکتان‌ مراجعه‌ کنید.
- بیمارانی‌ که‌ درد بیش‌ از ۶ ساعت‌ در آنها طول‌ کشیده‌ باشد ممکن‌ است‌ بستری‌ شوند.
- در بیمارانی‌ که‌ علایم‌ شدید دارند ممکن‌ است‌ نیاز به‌ جراحی‌ برای‌ در آوردن‌ کیسه‌ صفرا و سنگ‌های‌ موجود در مجاری‌ صفراوی‌، وجود داشته‌ باشد. کیسه‌ صفرا معمولاً با روش‌ لاپاروسکپی‌ در آورده‌ می‌شود.
- در بعضی‌ از موارد امکان‌ دارد سنگ‌ شکنی‌ با شوک‌ ناشی‌ از امواج‌ توصیه‌ شود.
● داروها: برای‌ درد و ناراحتی‌ خفیف‌ می‌توان‌ از داروهایی‌ مثل‌ استامینوفن‌ استفاده‌ کرد.
داروهای‌ خوراکی‌ جهت‌ تلاش‌ برای‌ حل‌ کردن‌ سنگ‌ها. این‌ نوع‌ داروها برای‌ بعضی‌ از انواع‌ سنگ‌ها استفاده‌ می‌شوند و طول‌ درمان‌ ممکن‌ است‌ تا دو سال‌ نیز باشد.
● فعالیت‌: محدودیتی‌ برای‌ آن‌ وجود ندارد، تنها به‌ هنگام‌ حملات‌ درد باید استراحت‌ نمود.
● رژیم‌ غذایی‌: به‌ هنگام‌ درد، گاهی‌ مقداری‌ آب‌ بنوشید، اما غذا نخورید.
در سایر زمان‌ها، یک‌ رژیم‌ کم‌چرب‌ داشته‌ باشید. خوردن‌ غذاهای‌ چرب‌ می‌تواند باعث‌ بروز حملات‌ خفیف‌ شود.
ـ اگر اضافه‌ وزن‌ دارید، رژیم‌ لاغری‌ مناسب‌ ولی‌ اصولی‌ بگیرید.
▪ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشک‌ خود مراجعه‌ نمایید:
ـ اگر شما یا یکی‌ از اعضای‌ خانواده‌ تان علایم‌ سنگ‌ کیسه‌ صفرا را دارید.
ـ اگر تب‌ به‌ ۳/۳۸ درجه‌ سانتیگراد یا بالاتر برسد.
ـ اگر درد بیش‌ از ۳ ساعت‌ طول‌ بکشد.
منبع : سایت کامتونت


همچنین مشاهده کنید