سد نهند

سد نهند در استان آذربایجان شرقی و در فاصله ۴۳ کیلومتری شمال شهر تبریز، در نزدیکی روستای تازه کند قرار دارد. این سد با هدف تأمین قسمتی ازآب شهر تبریز (حدود ۱ متر مکعب بر ثانیه) بر روی رودخانه نهند که یکی از شاخه‌های اصلی رودخانه آجی‌چای می‌باشد احداث گردیده است.
● مشخصات سد
سد نهند از نوع خاکی با هسته رسی مرکزی و حداکثر ارتفاع ۳۵ متر می‌باشد. طول تاج سد به ۷۳۰ متر وعرض آن ۸ متر است. تراز کف رودخانه در محل احداث ۱۵۷۰ متر از سطح دریا بوده و ضخامت پوستهدر این تراز حدود ۲۵۰ متر است.
تراز آستانه سرریز ۵/۱۶۰۱ متر از سطح دریا بوده و با احتساب ۵/۱ متر تیغه آب روی سرریز و ارتفاع آزاد، تراز تاج سد در رقوم ۱۶۰۵ متر از سطح دریا قرار گرفته است. حجم کل مخزن در تراز نرمال، ۲۴ میلیون متر مکعب و آب قابل تنظیم سالانه بالغ بر ۳۲ میلیون متر مکعب می‌باشد. سیستم آب بندی انتخابی سد، پرده آب بند بتن بنتونیتی به طول ۳۰۰ متر و عمق حداکثر ۱۷ متر می‌باشد.
● زمین‌شناسی
ساختگاه سد شامل انواع ماسه، سنگ‌، مارن، لای‌ سنگ و رس سنگ است. حداکثر پوشش روی سنگ بستر ۱۶ متر می‌باشد که از رسوبات رودخانه‌ای تشکیل شده است.
● مشخصات سازه‌های جنبی
سد نهند دارای سازه‌های جنبی با مشخصات زیر می‌باشد.
▪ سرریز:
از نوع جانبی بوده و طول و دبی طراحی آن به ترتیب برابر ۳۰ متر و ۱۲۰ متر مکعب بر ثانیه می‌باشد. آب پس از سرریز وارد وان گردیده و از طریق یک گالری به‌حوضچه آرامش منتقل می‌گردد.
▪ سیستم انحراف:
متشکل از یک گالری به ابعاد ۲ـ۳ متر می‌باشد.
▪ سیستم برداشت آب:
شامل برج آبگیری که به قسمت انتهائی گالری انحراف متصل شده است و دریچه‌های مربوطه می‌باشد و نحوه انتقال آب از برج آبگیر تا اول مسیر انتقال به تبریز؛ توسط یک لوله فولادی به قطر ۱۰۰۰ میلیمتر صورت می‌گیرد که داخل گالری انحراف قرار دارد.

منبع : ماهنامه مهر آب