۲۷ مرداد ۱۳۸۶ ــ ۱۸ اوت ــ سالروز مرگ چنگیز خان مغول و آخرین وصیت های او

۱۸ اوت (۲۷ مرداد) سال ۱۲۲۷ میلادی (رمضان ۶۲۴ هجری)، چنگیزخان مغول پس از تصرف سرزمین هایی از چین تا حاشیه اروپا، در ۷۲ سالگی درگذشت.
گروه بین المللی مامور كشف گور چنگیزخان مركب از تاریخدانان، جغرافیون و باستاشنان پس از چهل سال بررسی سرانجام این گور را در تپه ای در ۲۶۰ كیلومتری شمالشرقی اولان باتور (پایتخت جمهوری مغولستان) و به فاصله نزدیكی از زادگاه وی (دامنه كوههای لینبانشان، نزدیك شهرك باتشیریت، ایالت هنتی Hentii) كشف كرده اند كه به صورت یك اطاقك ۳ در ۳ در ۴ متری سنگی در عمق دو متری و در نزدیكی قله تپه است و در اطراف آن، قبور سنگی متعدد وجود دارد تا یافتن قبر چنگیز دشوار باشد. چنگیز خان هنگام تعقیب جلال الدین خوارزمشاه كه لشگریان او را در منطقه پروان (افغانستان فعلی) شكست داده بود تا رود سند، به علت ناسازگار بودن آب و هوای این منطقه (پاكستان امروز) بیمار شده بود و پس از بازگشت به زادگاه خود، هنگام شكار نیز از اسب افتاده بود و این دو عامل باعث مرگ او شد. اما پیش از مرگ "گوریلتا (نشست)" سران مغول را تشكیل داده بود و وصیت های خود را كرده بود از جمله تاكید كرده بود كه مجموعه قوانین وی، دزاساك (یاسا)، دقیقا رعایت شوند مخصوصا كه در قلمرو مغول با دروغ، دزدی و تجاوز به زنان شوهر دار باید شدیدا مبارزه شود. پیش از توسل به خشونت باید دست كم یكبار اخطار داده شود. دانشمندان، ادیبان و آگاهان - هر كس كه می خواهند باشند باید به خدمت گرفته شوند و بدون مشورت با آنان كاری صورت نگیرد. در وحدت سران مغول كوچكترین خللی نباید به وجود آید. قوم مغول در هرجا كه باشد باید از زندگی در داخل شهر و آلوده شدن به مفاسد شهری جدا امتناع كند و زندگانی چادر نشینی و یا به دور از شهر را از دست ندهد و .... قدیمی ترین یاسای چنگیزی به خط ایغوری نوشته شده است. در آخرین قوریلتای زمان چنگیز، دو پسر از سه پسر اصلی و زنده او Ogodei (اگدای یا اكتای) و Toluy (تولی یا تولوی) شركت داشتند. "جوجی" پسر بزرگ او و فاتح روسیه و خزر پیش از تشكیل این نشست درگذشته بود و پنج پسر دیگر چنگیز از زنان غیر رسمی بودند كه نقش مهمی به آنان واگذار نمی شد. نام چنگیز كه موفق به متحد كردن اقوام مغول و سپس تصرف سرزمین های ترك نشین و آنگاه شمال شرقی و شرق ایران شد در ابتدا "تموچین" بود. در غرب نام او را گنگیز (Genghis) تلفظ می كنند. چنگیز خان كه بیم داشت روزگاری دشمنانش گور او را بیابند و بقایای جسدش را بیرون بیاندازند و روح او تا ابد ناراحت باشد محرمانه دستور داده بود كه همه كسانی كه در ساختن گور او و مراسم تشییع و تدفین جنازه شركت كنند كشته شوند و این وصیت پس از مراسم تدفین به دست "اگدای" انجام گرفت و به همین جهت چهل سال طول كشید تا هیات بین المللی گور او را پیدا كند. جغتای (Jaghatay) كه در میان سه پسر اصلی چنگیز كوچكتر از همه بود در آخرین "قوریلتای" شركت نداشت. وی كه در عملیات رود سند در كنار پدر بوده همانجا مامور شد كه سند، مكران و كرمان را تصرف كند تا بعدا جلال الدین خوارزمشاه از آنها به صورت پایگاه استفاده نكند و جغتای كرمان را در سال ۱۲۲۲ میلادی متصرف شد، غارت كرد و ویران ساخت تا چیزی برای جلال الدین باقی نماند. مورخان ضمن تاكید بر خونریز بودن و شقاوت چنگیز خان در عین حال وی را مردی باهوش و دارای عزم و اراده نیرومند دانسته اند.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز