بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی

شیخ صفی‌الدین اردبیلی فرزند شیخ امین‌الدین جبرئیل، پیرو، مرید و داماد شیخ زاهد گیلانی -از عرفای معروف‌ - بود. شیخ صفی در سال ۶۵۰ هجری قمری در اردبیل به دنیا آمد وی مردی پاكدامن و پارسا بود به گونه‌ای كه همگان به دینداری، تقوی، مروت، كرم، اخلاق و صفات پسندیده این عارف خدایی اعتراف نموده‌اند. وی در سال ۷۳۵ به سرای باقی شتافت و جسم وی در نزدیكی خانقاه و محل زندگی‌اش به خاك سپرده شد. شیخ صفی قبل از وفات خود پسرش صدرالدین موسی را به ارشاد مریدان وصیت نمود. بدین طریق سلسله طریقت صفوی پس از صدرالدین به ترتیب به پسرش خواجه علی شیخ ابراهیم و پس از او به شیخ جنید و شیخ حیدر رسید تا اینكه سرانجام شاه اسماعیل- ‌پسر شیخ حیدر و ششمین نواده شیخ صفی‌الدین‌- پس از فتح شیروان و باكو و شكست دادن الوند میرزا شاه آق‌قویونلو، در سال ۹۰۷ در تبریز تاجگذاری كرد.
بناهای آرامگاهی بقعه شیخ صفی‌الدین اسحاق اردبیلی یكی از مجموعه‌های معظم و مجلل صفویان در شهر اردبیل به شمار می‌رود. و به عنوان آرامگاه اجداد و شهریاران و شاهزادگان صفوی و برخی از علمای آن عصر در مبحث هنر مذهبی ایران اعتبار ویژه دارد. این بقعه شامل تعدادی از بناهای دوره‌های مختلف است كه نخستین بار شاه تهماسب آنها را به صورت مجموعه واحدی درآورد. بعدها شاه عباس بناهای مهم دیگری به این مجموعه افزود.
اكنون این مجموعه پس از چندین قرن در شمار زیباترین ابنیه تاریخی و هنری ایران به شمار می‌آید و هر بازدیدكننده‌ای را تحت تاثیر قرار می‌دهد. آنچه امروز از مجموعه بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی باقی مانده شامل بخشهای ذیل می‌باشد.
مقبره شیخ صفی‌الدین معروف به گنبد الله الله، آرامگاه شاه اسماعیل اول، آرامگاه محی‌الدین محمد معروف به حرمخانه، عمارت چینی‌خانه، مسجد جنت‌سرا، تالار دارالحفاظ،‌، دارالحدیث یا طاق متولی، صحن اصلی، محوطه شهیدگاه، خانقاه یا چله‌خانه، حیاط پیشخان، حیاط باغ و صحن.

منبع: مجموعه راهنمای جامع ایرانگردی (استان اردبیل)

منبع : ماهنامه بهارستان