جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

برگی از تاریخ (۳۰خرداد)


برگی از تاریخ (۳۰خرداد)
امروز سی ام خرداد ماه ۱۳۸۶ هجری شمسی ، برابراست با ۵ جمادی الثانی۱۴۲۸ قمری و ۲۰ ژوئن ۲۰۰۷ میلادی . رویدادهای مهمی که در طول تاریخ ، درچنین روزی ، به وقوع پیوسته از این قرارند:
● درگذشت مولانا جلال الدین محمد بلخی
۷۵۶ سال پیش در چنین روزی در سال ۶۷۲ (ه. ق) مولانا جلال الدین محمد بلخی ، از زبده‌ترین عارفان و یکی از مشهورترین شاعران پر آوازه ایران زمین ، بدرود حیات گفت .
جلال الدین محمد بلخی در ششم ربیع الاول سال ۶۰۴ هجری قمری در شهر بلخ متولد شد. نیاکانش همه از مردم خراسان بودند. خود او نیز با اینکه عمرش در قونیه گذشت، همواره از خراسان یاد می کرد و خراسانیان آن سامان را همشهری می خواند.
پدرش بهاالدین ولدبن ولد نیز محمد نام داشت و سلطان العلما خوانده می شد. مولانا در هجده سالگی ، در شهر لارنده ، به فرمان پدرش با گوهر خاتون ، دختر خواجه لالای سمرقندی ازدواج کرد. وی در بیست و چهار سالگی بنا به وصیت پدر ، دنباله کار او را گرفت و به وعظ و ارشاد پرداخت. دیری نگذشت که سید برهان الدین محقق ترمذی به سال ۶۲۹ ه.ق به روم آمد و جلال الدین از تعالیم و ارشاد او برخوردار شد.
به تشویق همین برهان الدین یا خود به انگیزه درونی بود که برای تکمیل معلومات از قونیه به حلب رهسپار شد. اقامت او در حلب و دمشق روی هم از هفت سال نگذشت. پس از آن به قونیه باز گشت و به اشارت سید برهان الدین به ریاضت پرداخت. پس از مرگ برهان الدین ، نزدیک ۵ سال به تدریس علوم دینی پرداخت و چنانچه نوشته اند تا ۴۰۰ شاگرد به حلقه درس او فراهم می آمدند.
شیدایی مولانا زمانی آغاز شد که او با شمس تبریزی آشنا گشت . اما شیفتگی مولانا به شمس را عده ای بر نتافتند و به بدگویی از شمس تبریزی مشغول شدند .
شمس در بیست و هفتم جمادی الثانی سال ۶۴۲ ه.ق از قونیه بار سفر بست و بنابراین مولانا حداکثر شانزده ماه با شمس همنشین بوده است .
پس از رفتن شمس حال مولانا دیگر گون شد و مریدان و شاگردانش از رفتاری که نسبت به شمس داشتند پشیمان شده و در صدد یافتن شمس در دمشق بر آمدند . شمس پس از حدود پانزده ماه ، روانه قونیه شد . اما این بار نیز با جهل و تعصب عوام روبرو شد و ناگزیر برای همیشه از قونیه غایب گردید .
مولانا پس از جستجوی بسیار درباره پیر و مراد خود، ازیافتن وی ناامید شد . او پس از جستجوی بسیار، سر به شیدایی بر آورد.انبوهی از شعرهای دیوان در حقیقت گزارش همین روزها و لحظات شیدایی است .
سرانجام روز یکشنبه پنجم جمادی الثانی سال ۶۷۲ ه.ق هنگام غروب آفتاب ، مولانا بدرود زندگی گفت. مرگش بر اثر بیماری ناگهانی بود که طبیبان از علاجش درمانده بودند. کوچک و بزرگ مردم قونیه در تشییع جنازه او حاضر بودند. حتی مسیحیان و یهودیان نیز در سوگ او زاری و شیون داشتند.
مرقد او هم اکنون به زیارتگاهی درقونیه ترکیه تبدیل شده است . مولانا در مقبره خانوادگی خفته است و جمع بسیاری از افراد خاندانش از جمله پدرش در آنجا مدفون اند.
آثار جاویدان مولوی از این قرار است :
۱) غزلیات شمس ،
۲) مثنوی معنوی (در شش دفتر) ،
۳) فیه ما فیه ( منثور ) ،
۴) مجالس سبعه ،
۵) مکتوبات ،
۶) رباعیات ، و …"
آثار وی به بسیاری از زبان‌های زنده دنیا ترجمه شده‌اند و در اروپا و امریکا شهرت بسیار دارند. از سوی یونسکو سال جاری میلادی (۲۰۰۷) به یاد او نامگذاری شده و در اقصی نقاط جهان برای این شاعر بلند آوازه ایرانی مراسم بزرگداشت برپا می کنند .
● تحصن نمایندگان طبقه سوم فرانسه برای احقاق حق
۲۱۸ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۷۸۹ میلادی ، نمایندگاه طبقه سوم فرانسه، که شامل توانگران و صاحبان صنایع و بازرگانان بودند ، به مخالفت با لویی شانزدهم ، پادشاه وقت فرانسه ، در نزدیكی ساختمان مجمع ملی خواهان به یك زمین تنیس رفتند و در آنجا سوگند یاد كردند كه تا قانون اساسی مورد نظرشان تدوین نشود متفرق نخواهند شد .
در این روز به دستور لوئی شانزدهم پادشاه وقت فرانسه، نمایندگان طبقه سوم این كشور را به این سبب كه در جلسات قبل مجمع ملی خواهان تدوین یك قانون اساسی برای فرانسه و محدود و مشروط كردن اختیارات پادشاه شده بودند به مجلس راه ندادند . در نتیجه آنان به جای بازگشت به شهر و خانه هایشان، هرگونه خطر را پذیرفتند، در نزدیكی ساختمان مجمع به یك زمین تنیس رفتند و در آنجا سوگند یاد كردند كه تا قانون اساسی تدوین نشود متفرق نخواهند شد . سوگندنامه مذکور را جز یک نماینده ، جملگی امضا کرده بودند .
آنان سپس از «ورسای» به پاریس رفتند و جلسات بعدی خود را در آنجا برگذار كردند. «میرابو» نطق معروف خود را که به خواست مردم آمده ایم و جز با سرنیزه بیرون نخواهیم رفت در همان زمین تنیس ایراد کرد که در «تاریخ» باقی مانده و معروف شده است.
سرانجام درگیری سربازان پادشاه با نمایدگان طبقه سوم، سبب دفاع مردم معمولی از آنان شد كه به بپاخیزی عمومی و انقلاب فرانسه منجر شد. مجلس طبقات سه گانه به منظور تصویب مالیات اضافی به تشكیل جلسه دعوت شده بود كه نمایندگان طبقه سوم خواهان قانون اساسی شده بودند. طبقه سوم در فرانسه آن زمان، «عوام الناس» نبود بلكه توانگران و صاحبان صنایع و بازرگانان را طبقه سوم (پایین تر از روحانیون و اشراف و اعیان) می خواندند.
● قیام محمد مكرایی بر ضدفرانسویان
۱۳۵ سال پیش درچنین روزی در سال ۱۸۷۲ میلادی ، قیام محمد مكرایی بر ضد فرانسویان اشغالگر الجزایر به سختی سركوب شد.
الجزایر در پنجم ژوئن سال ۱۸۳۰ میلادی تحت سلطه فرانسه قرار گرفت. از آن هنگام به بعد الجزایری ها با همكاری و رهبری عبدالقادر اقدام به مقاومت مسلحانه كردند اما از آنجا كه رهبران نظامی فرانسه از قدرت استعماری بسیاری برخوردار بودند و در امور داخلی نیز اختیار نام داشتند هر گونه مقاومت و قیام را سركوب می كردند.
محمد مكرایی رهبر قیام خونین ۱۸۷۲ الجزایر رئیس یكی از قبایل این كشور بود كه با متحد ساختن صدها هزار تن از قبایل مختلف ساكن الجزایر به مبارزه علیه فرانسوی ها برخاست ولی با افزایش نیروهای استعماری بیگانه در این كشور محمد مكرایی و یارانش با شدت عمل فرانسوی ها روبرو شدند و همین امر منجر به شكست این قیام گردید.
● عزل بنی صدر توسط مجلس و حکم امام (ره)
۲۶ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۶۰ شمسی ، طرح عدم كفایت بنی صدر در مجلس مطرح شد . ساعت ۴:۳۰ بعدازظهر این روز مجلس با ۱۷۷ رای موافق و یك رای مخالف رای به عدم كفایت بنی صدر داد و پس از آن در اول تیر ۱۳۶۰ حكم امام عزل بنی صدر را تنفیذ نمود .
" اخاذی در موارد عدیده ، سوء استفاده از قدرت ، ایراد بیانیه ها و سخنرانی های تحریك آمیز برعلیه انقلاب اسلامی ، ‌ناامن جلوه داده وضع كشور و خسته كردن مردم ، مخالفت صریح با امام ، گفتگوها و ارتباطات نزدیك با ضد انقلاب و توطئه برای براندازی انقلاب اسلامی و... " از جمله اتهاماتی بود که به شخص بنی صدر وارد بود .
در پی این رویداد ابوالحسن بنی صدر در ۶ مرداد ۱۳۶۰ به وسیله یك هواپیمای بوئینگ ۷۰۷ بهمراه مسعود رجوی به پاریس فرار كرد. خلبانی که آنان را به پاریس برد همان فردی بود که محمدرضا پهلوی را روز ۲۶ دی ماه سال ۱۳۵۷ از ایران خارج کرده بود.
واقعه بركناری بنی صدر و روشدن دست ضد انقلاب یكی از وقایع بزرگ تاریخ انقلاب اسلامی است. درزمانی كه انقلاب نوپا بود و تمام فرزندان مخلص انقلاب درپی دفع دشمن خارجی یعنی عراق به پشتیبانی آمریكا بودند. دشمنی بس خطرناك تر از داخل سربر آورد وآن ضد انقلاب و گروه بنی صدربود كه از پشت پرده توسط آمریكا و جهان خواران كنترل می شد.
درآن شرایط سخت وبحرانی كه كشور و انقلاب هرآن در ورطه نابودی قرار داشت هوشیاری فرزندان انقلاب و به خصوص آن رهبر بزرگ كه جهان را از خواب غفلت بیدار كرده بود. باز با هوشیاری راهیانه خود كشتی انقلاب را از طوفان ضد انقلاب نجات داد.
● آغاز سفر یك ماهه تیم بین المللی جاده ابریشم
۱۷ سال پیش درچنین روزی در سال ۱۹۹۰ میلادی ، سفر یك ماهه تیم بین المللی جاده ابریشم آغاز شد . این گروه شامل یكصد و بیست تن از كشورهای مختلف جهان بود که سفر زمینی خود را پس از تصویب برگزاری سمیناری از سوی سازمان یونسكو در سال ۱۹۸۷ میلادی از چین آغاز كرده بودند.
جاده ابریشم از دیر باز علاوه بر نقش عظیم تجاری و اقتصادی خود راهی برای تبادل امور فرهنگی و انتقال علوم، بین الملل آسیا و اروپا بوده است. همچنین از طریق شاخه اصلی و شعبات فرعی جاده ابریشم فرهنگ، افكار هنر ها ادیان و جلوهای مختلف تمدن میان ملتها و اقوام مبادله می شده است. هدف از برگزاری این سمینار بررسی و تبادل نظر فكری جلب همكاریهای بین المللی در آینده ای نزدیك بود
● زمین لرزه در شمال ایران
۱۷ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۶۹ شمسی ، زمین لرزه ای به شدت هفت و شش دهم ریشترشهرستانهای رودبار و منجیل درشمال ایران را تکان داد که بر اثر آن بیش از ۴۰ هزار نفر کشته ، و بیش از ۶۰ هزار تن مجروح شدند . این زمین لرزه همچنین زیان های مالی فراوانی به بار آورد.
در منجیل و رودبار تقریبا تمام سازه‌ها از بین رفت. ۱۰۰ هزار واحد مسکونی تخریب شدند و ۴۰۰ هزار نفر بی خانمان شدند.
● انفجار و هتک حریم مطهر حضرت امام رضا(ع)
۱۳ سال پیش درچنین روزی در سال ۱۳۷۳ هجری شمسی ، در ساعت ۲:۳۰ بعد ازظهر، بمبی به وزن ۵ كیلوگرم در محل روضه منوره در حرم حضرت امام رضا(ع) منفجر شد .
در آن سال این روز مصادف با عاشورای حسینی سال ۱۴۱۵ ه قمری بود و رواق ها، صحن ها، بست ها و اطراف مرقد مطهر هشتمین امام معصوم از جمعیت موج می زد و مردم بر افروخته از عشق و ارادت به سالار شهیدان ابا عبدالله الحسین (ع)، غرق عزاداری و نوحه سرایی بودند که صدای مهیب انفجار بمب، فضای روضهٔ منوره رضوی را پر می کند و انفجار سهمگین همه جا را به لرزه در می آورد .
براثر انفجار این بمب كه توسط عوامل وابسته به استكبار جهانی منافقین كوردل در حرم مطهر كارگذاشته شده بود، ضریح حضرت ثامن الحج(ع) به لرزه درآمد و حدود ۳۰۰ تن از زائران و مجاورین عزادار اما حسین(ع) به شهادت رسیدند و عده زیادی مجروح شدند .
با این انفجار قسمتی از حرم مطهرآسیب دید و قرآنها وادعیه موجود در محوطه حادثه با خون مردم بی دفاع و بی گناه گلگون گشت و تنگ و نفرت ابدی خدا و ملت مسلمان را نصیب منافقان كوردل نمود .منافقین سنگدل و ناپاک با جنایت بسیار زشت خود آشکارا نشان دادند که به هیچ اصل و معیار الهی انسانی پای بند نیستند و در دشمنی و ستیز با ملت غیرتمند ایران اسلامی هیچ حدی را نمی شناسند، و ثابت کردند که برای مردم و معتقدات و مقدسات آنها هیچ حرمت و قداست و اهمیتی قائل نیستند.
● درگذشت وینست شرمن ، کارگردان مطرح سینما
یک سال پیش در چنین روزی در سال ۲۰۰۶ میلادی ، وینست شرمن، کارگردان مطرح دهه‌های ۱۹۴۰ و ۵۰، در سن ۹۹ سالگی و تقریبا یک سال پیش از آنکه ۱۰۰ ساله شود درگذشت.
این فیلمساز که ضربات جبران ناپذیری را از سوی گروه کمونیستی "هراس سرخ" هالیوود متحمل شده بود ، در زمینه ساخت برنامه های تلویزیونی نیز کاملاً موفق بود و مجموعه های "والتون ها"، "پزشکان بیمارستان" و "باریتا" را ارائه داد.
او فعالیت هنری خود را با بازی در برادوی و فیلم های سینمایی آغاز کرد که از آن جمله می توان به فیلم "مشاور قانونی" محصول سال ۱۹۳۳ اشاره کرد. در این فیلم او یک نقش کوتاه اما بیادماندنی به عنوان یک هرج و مرج طلب جوان را بازی کرد و با جان بریمور همبازی شد. او علاوه بر این چندین فیلمنامه ارائه داد که از آن جمله می توان به "مدرسه جرم" اشاره کرد که با حضور همفری بوگارت کلید خورد.
فیلم های "فیلادلفیایی جوان" با شرکت پل نیومن، "در امتداد شب" با حضور همفری بوگارت و "قصر یخی" با نقش آفرینی ریچارد برتون از دیگر فیلم های مطرح این کارگران به شمار می روند. در اواخر دهه ۱۹۴۰ استودیو برادران وارنر او را برای کارگردانی، بازیگری و نویسندگی به خدمت گرفت و او در زیرشاخه این استودیو سرگرم کار شد. وظیفه او در آن زمان بازسازی فیلم های قدیمی بود.
وینست شرمن در سال ۱۹۴۲ با ساخت ملودرام "راه دشوار" به شهرت و محبوبیت دست یافت، اما در ۱۹۵۰ این استودیو بدون کوچکترین توضیحی عذر او را خواست، چرا که یک نماینده فدرال به استودیو گفته بود این کارگردان با کمونیست ها ارتباط دارد. وی در سال ۱۹۹۷ عنوان کرد که هرگز کمونیست نبوده اما دوستانی مانند جان گارفیلد داشته که نامشان در لیست سیاه قرار گرفته و او همواره از آنها حمایت کرده است.
با اینکه وینست شرمن پروژه های مهم بسیاری را کارگردانی کرد، هرگز به جایگاهی دست نیافت که از سوی آکادمی برای دریافت جایزه اسکار نامزد شود. وی در این مورد می گفت: "از میان ۳۰ فیلمی که ساخته ام، ۱۰ تا ۱۲ فیلم را دوست دارم و بقیه آنها تنها تلاشی برای تامین مخارج زندگی ام بوده اند."

منابع :
۱- مهر
۲- روزنامک
۳- صداوسیما
۴- Irib
۵- پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی
۶- مرکز تحقیقات صدا و سیما
۷- سایت ایران
۸– ویکی پدیا
منبع : تبیان


همچنین مشاهده کنید