جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

برگی از تاریخ (۲۶ خرداد) (۱)


برگی از تاریخ (۲۶ خرداد) (۱)
امروز بیست و ششم خرداد ماه ۱۳۸۶ هجری شمسی ، برابراست با ۱ جمادی الثانی۱۴۲۸ قمری و ۱۶ژوئن ۲۰۰۷ میلادی . رویدادهای مهمی که در طول تاریخ ، درچنین روزی ، به وقوع پیوسته از این قرارند:
● سالروز درگذشت همورابی
۳۶۹۳ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۶۸۶ پیش از میلاد ، همورابی پدر قانونگذاری در جهان ، در بابل ( عراق امروز) درگذشت، ولی سیصد ماده از قوانین او كه بر سنگ حك شده است، در دست است. البته در گذشته ، سال درگذشت همورابی را ۱۷۵۰ پیش از میلاد ذكر كرده بودند.
پیش از همورابی، قانون وجود داشت، ولی مدون نبود و با رسوم و عادات تفاوت نداشت و ضمانت اجرایی آنها هم مشخص نبود. قوانین همورابی ، همه جنبه های زندگی را در بر می گیرند از ازدواج تا مالكیت، كسب و كار، دستمزد، مالیات و حتی خدمت در ارتش. همورابی، نخستین دولتمردی در جهان بود كه تعیین حداقل دستمزد را كه امروزه در كشورهای صنعتی رعایت می شود به صورت قانون درآورد و تکلیف دولت قرار داد. از همورابی كه رئیس كشور بابل بود دو ابتكار دیگر باقی مانده است . یكی برنامه ریزی از قبل، برای انجام امور و دیگری اصلاح زبان و ساده سازی آن و تأمین وحدت تلفظ واژه ها.
سنگنبشته های حاوی قوانین همورابی در سال ۱۹۰۱ ( یك قرن پیش) در ایران، در شهر شوش به دست آمد كه ایرانیان درجریان تصرف بابل، آنها را برای مطالعه و استفاده با خود به شوش آورده بودند. «قانون» پایه تمدن را تشكیل می دهد كه به این ترتیب مدل آن از منطقه ما (شرق- خاورمیانه) بوده است.
● تصرف كرمان توسط یعقوب لیث و دستور مهم او مبنی بر استفاده از زبان پارسی
۱۱۳۹ سال پیش در چنین روزی در سال ۸۶۸ میلادی ، یعقوب لیث صفار، قهرمان ملی ایرانیان كه تصمیم به پایان دادن به حكومت عرب بر میهن گرفته بود، شهر كرمان را آزاد كرد.
در كرمان بود كه یعقوب دستور اكید داد به زبانی كه او نمی فهمد (عربی)، مكاتبه نكنند. در منابع كهن نیز از این رویداد نام برده شده است. نویسنده «تاریخ سیستان» چنین روایت كرده است:
"یعقوب فرا رسید و بعضی از خوارج كه مانده بودند ایشان را بكشت و مال‌های ایشان بر‌گرفت. پس شعرا او را شعر گفتندی به تازی:
قد اكرم الله اهل المصر و البلد
بملك یعقوب ذی الافضال و العدد
چون این شعر بر‌خواندند او عالم نبود، در نیافت، محمد‌بن وصیف حاضر بود و دبیر رسایل او بود و بدان روزگار نامه پارسی نبود، پس یعقوب گفت: «چیزی كه من اندر نیابم چرا باید گفت؟» محمد وصیف پس شعر پارسی گفتن گرفت و اول شعر پارسی اندر عجم او گفت. "
از زمان تصرف ایران به دست اعراب ، تا آن زمان مكاتبات اداری به زبان عربی صورت می گرفت. از زمان صدور دستور یعقوب لیث بود كه «فارسی» بار دیگر زبان رسمی شد و رونق گرفت.
یعقوب بود كه خواست كه برای حروفی كه در عربی نیست و در فارسی تلفظ می شود، جانشین بیابند تا خط الرسم تكمیل شود و سال ها طول كشید تا ادیبان با هم به توافق رسیدند كه «پ، چ، ژ، گ» را با افزودن نقطه و سركش بر حروف عربی مشابه، به وجود آورند تا تركیب حروف تغییر نكند و مقرر داشتند كه از به كار بردن حروف خاص زبان عربی از جمله «ص، ض، ط، ظ، ث، ح، ع و ء » در واژه ها و اسامی فارسی خودداری شود. تكمیل این تغییرات هشتاد سال وقت گرفت و این اصلاحات حروف و تبدیل واژه ها در سال ۹۵۰ میلادی به پایان رسید و خط الرسم فارسی امروز به دست آمد. ایرانیان تنها مسلمانان آن زمان بودند كه زبان ملی خود را از دست ندادند.
یعقوب كه پرچم استقلال طلبی را در سیستان برافراشته بود در سال ۸۶۲ میلادی هرات و سال بعد سراسر شمال شرقی ایران و تا كابل را از دست عمال خلیفه بغداد بیرون آورده بود. یعقوب پس از آزاد كردن كرمان، با همان هدف، فارس و خوزستان را پس گرفت و با خلیفه عباسی مستقیماً وارد جنگ شد، ولی اندكی پس از رد پیشنهاد صلح خلیفه در سال ۸۷۸ میلادی‏، در خوزستان از بیماری قولنج درگذشت و برادرش «عمرو» بر جای او نشست و مصلحت در آن دید كه با خلیفه از در آشتی درآید و خلیفه هم حكومت وی را بر فارس، اصفهان، كرمان، سیستان، مكران (بلوچستان)، سند (ایالت جنوبی پاكستان امروز به مركزیت شهر كراچی) و خراسان به رسمیت شناخت.
● زادروز استن لورل
۱۱۲ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۸۹۵ میلادی ، استن لورل کمدین مشهور آمریکایی به دنیا آمد . او به همراه همکارش " هاردی" ، مجموعه آثار زیبایی را خلق کرده است که در جهان طنز بی نظیر تلقی می شود .
نام واقعی استن لورل ، آرتور استنلی جفرسن بود . پدرش ، بازیگر، نمایشنامه نویس و مدیر تئاتری مشهور بود كه طبعا استن نیز به این راه كشیده شد. او نخستین نقشش را در شانزده سالگی در گلاسكو با نام استن جفرسن بازی كرد، شاید به این منظور كه از پدرش كه نام او هم آرتور بود، بازشناخته شود. اما در همان اوایل به دلیل طولانی بودن این نام ، لورل را برگزید و بعدها گفت : «نمی دانم چرا لورل . به نظرم خنده دار آمد، آهنگ خوبی داشت و تصورم درست بود. شهرتم با این نام بیشتر شد و بعدها نام رسمی من در سینما نیز همین شد.»
نحوه پیوستنش به سینما نیز جالب است . او در انگلستان به گروه فرد كارنو پیوست و در ۱۹۱۰ با آنها و در معیت چاپلین به امریكا سفر كرد . او بعدها درباره نخستین دیدگاهش از چاپلین گفت :
«در نگاه اول ، شخصیت غریبی داشت . بداخلاق و ژنده پوش بود اما ناگهان تمام لباس هایش را عوض می كرد. پیوسته كتاب می خواند و از ویولونش جدا نمی شد. می توانست از هر دو دستش بهره ببرد و بنابراین ساعت ها با دست چپ ویولن می زد». چاپلین و لورل هیچ گاه با هم دوست نشدند، اما لورل بعدها ستایش خود را نسبت به چاپلین ابراز كرد: «او بزرگترین است» لورل در سفر دوم گروه كارنو به امریكا در ۱۹۱۲ كماكان با همراهی چاپلین تصمیم گرفت در آنجا بماند. آغاز بازی او در سینما از ۱۹۱۷ و با فیلم دو حلقه یی مفقود «سگ خوشبخت» بود كه در آن نقش كوتاهی داشت و نقش مقابلش را هم هاردی بازی نمی كرد.
در واقع پیوستن آنها به یكدیگر مدتی بعد اتفاق افتاد و امروز كمتر كسی می داند كه لورل پیش از تشكیل زوج با هاردی در ۷۶ فیلم بازی كرده بود و برای خود، كمدینی موفق به شمار می رفت.
لورل و هاردی نخستین زوج موفق كمدی بودند كه رابطه شان بارها مورد تقلید قرار گرفت ، اما هیچ گاه با آن كیفیت تكرار نشد. دامنه تنوع آثار آنها حیرت آور است. مخاطبان آنها از كودك تا بزرگ را در بر می گیرد و فیلم هایشان بر فرهیخته و عامی تاثیرگذار است. آن دو از هر نظر یكدیگر را كامل می كردند: چاق و لاغر، خودنما و ابله ، بالغ و كودك ، برتری طلب و دون پایه . برخلاف بیشتر گروه های كمدی ، لورل و هاردی هر دو به یك اندازه خنده دار بودند به طوری كه به قول هال روچ ، تهیه كننده موفق ترین آثار آنها، این مساله دستاوردی بسیار مهم بود زیرا ظرفیت هر شوخی را تشدید می كرد. روچ مثال می زند: «اگر كمدینی در گودال بیفتد، احتمال یك خنده وجود دارد. اما اگر لورل و هاردی (معمولا هاردی ) بیفتد، احتمال سه خنده وجود دارد، به خود موقعیت ، به چهره درد كشیده هاردی و به چهره بی گناه لورل .»
● تولد جویس کارول اوتس
۶۹ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۹۳۸ میلادی ، جویس کارول اوتس یکی از مشهورترین نویسندگان آمریکایی به دنیا آمد .
وی در نیویورک بزرگ شد. زمانی که او دانشجوی دانشگاه سیراکوس بود، توانست جایزه مهم مادموزال را در رشته داستان از آن خود سازد . او دانشنامه فوق لیسانس خود رادر رشته ادبیات با درجه ممتاز از دانشگاه ویسکانسون اخذ کرد و در سال ۱۹۶۸ تدریس در دانشگاه وینسدور را آغاز نمود . اوتس در سال ۱۹۷۸ برای تدریس رشته ادبیات خلاقه در دانشگاه پریننستون راهی نیوجرسی شد و در همان جا به عنوان استاد ممتاز در علوم انسانی معرفی گردید. جویس کارول اوتس یکی از درخشان ترین چهره های ادبیات معاصر آمریکا به حساب می آید .
ظرافت های زبانی و پیچیدگی های منحصر به فرد روایت در داستان ها و رمان های این نویسنده او را از بسیاری از هم نسلانش متمایز می سازد . هرچند که این نویسنده در عرصه رمان نویسی و نقد ادبی نیز بسیار ستایش شده است اما شاید بتوان او را اسطوره داستان کوتاه معاصر امریکا به حساب آورد .به عبارت دیگر این نویسنده در عرصه داستان کوتاه بیش از هر نویسنده معاصر آمریکایی دیگری مورد توجه و ستایش قرار گرفته است .
بیست و نه باربرنده شدن جایزه ادبی او هنری در یک دوره زمانی ۳۸ ساله (۱۹۶۳ – ۲۰۰۱ ) یکی از دلایل قدرت بی نظیر این نویسنده در عرصه داستان کوتاه می باشد. رکوردی که هیچ نویسنده آمریکایی دیگری تا کنون به آن دست نیافته است . یکی دیگر از ویژگی های خاص و منحصر به فرد این نویسنده پرکاری باورنکردنی اوست . اوتس در فاصله بین سالهای ۱۹۶۳ تا ۲۰۰۴ چهل و هشت رمان و داستان بلند، ۲۷ مجموعه داستان ( فراموشمان نشود که مثلا مجموعه داستانی مانند " گرما و دیگر داستان ها " خود شامل ۲۵ داستان کوتاه است )، هشت مجموعه شعر ، پنج مجموعه نمایشنامه ، ده اثر غیر داستانی و مجموعه مقالات ، سه رمان و یک مجموعه داستان برای نوجوانان و دو کتاب برای کودکان نوشته است .
جویس کارول اوتس به عنوان نویسنده شناخته شده عصر ما ، بسیاری از مهم ترین و بحث انگیز ترین داستانهای سال های پایانی قرن بیستم را نگاشته است .
رمان "آنها را " در سال ۱۹۷۰ جایزه کتاب ملی آمریکا را از آن خود کرد . رمان "تلخ است چراکه قلب من است " نیز داستانی است عاشقانه برای جوان تر ها . "آب سیاه " داستانی ست که بر اساس رسوایی کندی چاپاک دیک نگاشته شده است. این کتاب در فهرست نامزد های جایزه معتبر پولیتزر ادبی قرار گرفت .
" ایمان یک نویسنده : زندگی ، مهارت هنر "، ( غیر داستانی ) ، "رینارد کوچولو کجاست "(داستان کودکان ) ، "چشمان سبز "( رمان ) ، "دختر خال کوبی شده" ( رمان ) ، "باغی از شادمانی های زمینی "( رمان ) و " آوارهای کوچک و دیگر داستان ها" ( مجموعه داستان ) از جمله آخرین کتاب های منتشره او در سال جاری میلادی است .
● آزمایش نخستین بمب اتمی توسط آمریکا
۶۲ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۹۴۵ میلادی ، آمریکا برای نخستین بار در تاریخ نخستین بمب اتمی را در کشور خود آزمایش کرد . بعدها آمریکا از این وسیله هسته ای در جنگ استفاده کردند .
در هشتم دسامبر سال ۱۹۴۱ آمریکا و انگلستان به ژاپن اعلان جنگ دادند و از آنجا که آلمان ، ایتالیا و ژاپن در سپتامبر ۱۹۴۰ پیمان سه جانبه ای در مورد همکاری در نبرد در صورت حمله دشمن به هریک از سه کشور امضا کرده بودند ، هیتلر نیز در ۱۱ دسامبر به آمریکا اعلان جنگ کرد .
بین سال های ۱۹۴۰ و۱۹۴۱، ژاپن با انجام یک سری اعمال نظامی، بر خی کشورهای منطقه را به اشغال خود در آورد . اما در همین زمان تجاوز وسیع ژاپن در خاور دور در ماه مه سال ۱۹۴۲ ، به وسیله ناوگان متفقین در هم شکسته شد . نیروی در یایی آمریکا هم در هفتم اوت ۱۹۴۲ در کانال "گودال " واقع در سالومون پیاده شدند . در هشتم آوریل ۱۹۴۲ نخستین حمله هوایی ناگهانی به شهر توکیو به وسیله بمب افکن های متوسط آمریکایی صورت گرفت . در بین سال های ۱۹۴۳و ۱۹۴۴ نیروهای آمریکایی با تفوق بر ژاپن این کشور را به دو نیم تقسیم کردند. درهمین زمان و در حین جنگ جهانی دوم دانشمندان آلمانی از جمله انیشتن ، تحقیقات گسترده ای را درباره انرژی هسته ای آغاز کرده بودند.
منبع : تبیان


همچنین مشاهده کنید