۱۰ اردیبهشت ـ ۳۰ آوریل ـ اشاره ای به کارهای محمود غزنوی به مناسبت سالگرد مرگ او

مورخان انگلیسی كه درباره گسترش اسلام در قرن ۱۱ میلادی در شبه قاره هند تحقیق كرده اند؛ درگذشت سلطان محمود غزنوی را ۳۰ آوریل ۱۰۳۰ نوشته اند. سلطان محمود به نام گسترش اسلام، چند حمله نظامی به هند برد و از سوی خلیفه عباسی وقت مورد تقدیر قرار گرفت. وی با این اقدام خود نخستین سنگ بنای كشوری را گذارد كه ۹ قرن پس از او به نام پاكستان مركب از مسلمانان هند پا به عرصه وجود گذارد.
مشغله دیگر محمود كه شهر غزنه در ایران خاوری آن روز را پایتخت قرار داده در عمران و آبادانی اش كوشیده و آن را به مركز تجمع ادیبان و دانشمندان زمان تبدیل كرده بود جلوگیری از گسترش مهاجرت سلجوقیان بود كه در ماوراء آمو دریا (جیحون) پراكنده بودند. قلمرو سلطان محمود محدود به ایران خاوری بود و در مركز و غرب ایران از ری (تهران) تجاوز نكرد. با این كه پارسی، زبان نیاكان سلطان محمود نبود (زیرا که از ترکان غز بود)، وی با حمایت از شعرایی كه در دربار او گرد آمده بودند عملا به شعر و ادب پارسی خدمت بسیار كرد.
بیشتر شهرت سلطان محمود به دلیل مدح او از سوی همین شاعران و ادیبان بوده است. فردوسی پنج سال پیش از درگذشت سلطان محمود در ۸۷ سالگی در توس فوت شده بود . فردوسی كه برابر كوروش و داریوش به ایران خدمت كرد از شاعران دربار سلطان محمود و طرف توجه او نبود.
محمود كه در سال ۹۹۸ میلادی برجای پدرش سبكتكین نشست ۳۲ سال حكومت كرد. پیش از سبكتكین، پدر او الپتكین كه از افسران ترك ارتش سامانیان بود در گوشه ای از افغانستان امروز كه در آن زمان خراسان بزرگتر خوانده می شد دعوی استقلال كرده و تشكیل یك قلمرو برای خود داده بود.
شهر «لشكرگاه» در افغانستان از مناطقی است كه سلطان محمود بنا كرده است. این شهر در آن زمان اختصاص به استقرار سپاهیان غزنوی داشت. وی به آبادانی شهر بست Bost نیز كمر همت بست. این شهر در حقیقت پایتخت زمستانی سلطان محمود بود زیرا كه زمستان غزنه سخت بود.
پس از محمود، مسعود پسر او برادرش محمد را كه برجای پدر نشسته بود كور كرد و خود جای او را گرفت.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز