کمال و آفرینش لایتناهی

فرهنگ به طور طبیعی ظاهر شده است، همچنان كه از یك خاك شخم زده و آبیاری شده گیاه و نبات به خوبی و فراوانی می‌روید. نخست آنچه مورد نیاز است توانگر است. هر قومی نیز پیش از آنكه به فكر فلسفه بیفتد، باید زندگی خود را تامین كند. شكی نیست كه ما زودتر از آنچه برای اقوام دیگر لازم بوده است، پیشرفت و رشد كرده‌ایم و اضطراب روحی ما نتیجه سرعت پیشرفت ماست.
ما مانند جوانی هستیم كه مدتی بر اثر بلوغ، تعادل خود را از دست می‌دهند ولی به محض اینكه به حد كمال رسید، روح ما جسم ما را و ثروت ما فرهنگ ما را به جلو خواهد راند.شاید در میان ما مردانی بزرگتر از شكسپیر و مغزهای متفكرتر از افلاطون در انتظار ظهورهستند. اگر راه احترام به آزادی را مانند كسب ثروت یاد بگیریم، ما رنسانس خاص خویش را خواهیم داشت.
تفكر امری اجتماعی است، تنها مربوط به اوضاع خاص نیست بلكه به محیط فرهنگی نیز بستگی دارد. شخص و فرد بیشتر محصول اجتماع است تا اجتماع محصول فرد.
هر كودكی كه به دنیا می‌آید شبكه وسیعی از عادات و اخلاق و سنن و قراردادهای اجتماعی و زبان و غیره او را احاطه می‌كند تا او را طبق تصویر و نمونه مردمی كه در میان آنها متولد شده است بار بیاورد. محل این توارث اجتماعی چنان سریع و دقیق است كه گاهی آن را با وراثت حیاتی و طبیعی اشتباه می‌كنند. در صورتی كه به احتمال قوی این امور فقط نتیجه انتقال اجتماعی طرق ذهنی از بزرگان به كودكان می‌باشد.
به طور كلی درباره عمل و نقش غریزه مبالغه شده است و اهمیت تربیت اولیه را چنان كه باید در نظر نگرفته‌اند. تربیت اجتماعی قوی‌ترین غرایز از قبیل غریزه جنسی و جنگجویی را به طور قابل ملاحظه‌ای تحت اختیار درآورده است، و دلیلی نیست كه غرایز دیگر از قبیل غریزه كسب و تسلط را نتوان از راه تربیت اجتماعی اصلاح كرد. ما باید این عقیده را كه طبیعت انسانی تغییرناپذیر است و محیط او بسیار توانا و نیرومند است فراموش كنیم، برای تغییر و پیشرفت حد معلومی نیست و شاید امری غیرممكن وجود نداشته باشد و فقط فكر ماست كه بعضی امور را مُحِل و غیرممكن قلمداد می‌كند.«كمال عبارت است از آفرینش لایتناهی خویشتن».

منبع : روزنامه تهران امروز