۲۹ فروردین ـ ۱۸ آوریل ـ افشاگری یکجانبه در روزنامه نگاری (ماک ریکینگ)

۱۴ آوریل ۱۹۰۶ تئودور روزولت رئیس جمهور وقت آمریكا روش افشاگری روزنامه های آن زمان كه تلاش خود را تنها متوجه صاحبان كمپانی ها و بازرگانان و بانكها كرده بودند و به پر و پای آنان می پیچیدند «ماك ریكینگMuckraking» نامید و گفت: افشاگری، وظیفه روزنامه نگار است كه اصلاحیه اول قانون اساسی ما دست او را باز گذارده است ولی نه این كه تنها سراغ كمپانی ها و پولدارها برود و نگاهی به كارهای بد دیگران نكند؛ ما سیاستمدارانی هم داریم كه با اعمال خود ـ تعمدی و یا سهوی ـ به جامعه خیانت می كنند، و در افراد دیگر هم انحراف وجود دارد.
وی كه در یك نشست رسمی قوه مقننه شركت كرده بود افزود: روزنامه نگار پس از ورود به دفتر كارش باید حب و بغض خود نسبت به افراد را كنار بگذارد و با دیدی منصفانه و بی طرفانه به جامعه و اعضای آن و نهادها نگاه كند. اگر در فردی و یا موسسه ای عیبی عمومی مشاهده كند باید حسنش را ببیند و با هم بسنجد و بنویسد تا مخاطب باور كند كه بی طرف است و نوشته او را به ذهن بسپارد. این روزنامه نگاران وقتی وارد یك ساختمان می شوند به عظمت ساختمان و كار هایی را كه انجام می دهد توجه نمی كنند و تنها كف اطاقها و راهروها را در جستجوی یك قطعه كثافت می كاوند كه از ته كفش یك مشتری (رجوع كننده) جدا شده است و فقط آن را زیر ذره بین قرار می دهند و ذهن مردم را از كارهای خوب برمی گیرند و منفی باف می كنند به گونه ای كه گمان می برند صاحبان كمپانی ها تنها یك هدف دارند و آن غارت مردم است و خدمات آنها را در نظر نمی گیرند.
من از قواعد و اصول و روشهای روزنامه نگاری اطلاع چندان ندارم، اما می دانم كه قانون دست آنها را باز گذارده كه عادلانه به مسائل نگاه كنند و دو جانبه بنویسند و تا چیزی برایشان ثابت نشده است درباره اش قضاوت نكنند كه نگاه مردم به قلم روزنامه نگار و نوشته های روزنامه است و می دانیم كه مردم به همان گونه كه هنگام خوردن استیك (كباب) به فكر چگونگی پرورش گاو، ذبح و پخت و پز آن فرو نمی روند؛ در مورد روزنامه ها هم محصول را كه همان «نوشته» است می خواهند و می طلبند و ....
چون روزولت در اظهارات خود اشاره به وجود كثافت احتمالی در كف یك ساختمان كرده بود از همان روز به این روش افشاگری یك جانبه «ماك ریكینگ» اطلاق شده است كه واژه مودبانه تر آن « مطبوعات زرد» است.
روزولت در نطق خود، نام دو روزنامه نگار را كه تندروهای این نوع افشاگری بودند (لینكن استیفنز Lincoln Steffens و ایدا تاربل Ida Tarbell ) بر زبان جاری ساخت. استیفنز در یك رشته گزارش، سوء عمل كمپانی استاندارد اویل را نوشته بود و «تاربل» تحت عنوان « مایه شرم شهرها» برضد ثروتمندان و بازرگانان افشاگری می كرد كه گزارشهای هر دو بعدا به صورت كتاب انتشار یافته است.
باید توجه داشت كه روزنامه نگاری اینوستیگیتیو (تعقیب مسائل همانند كاراگاه پلیس) با ماك ریكینگ متفاوت است كه در ماك ریكینگ تنها بدگویی می شود و در روزنامه نگاری اینوستیگیتیو شرح یك ماجرای مكشوفه (بد و خوب) می آید.
در ایران، ما جز یك نفر (ر. اعتمادی) روزنامه نگار اینوستیگیتیو نداشته ایم كه نمونه بیاوریم و كارهای اعتمادی مربوط به دهه های ۱۳۳۰ و ۱۳۴۰ است. نظام سابق از حقیقت یابی های اعتمادی خسته شده بود ولی جز ملی گرا بودن بهانه ای برای بركنار كردنش نداشت و بالاخره برای خارج ساختنش از كار گزارشگری، وی را سردبیر مجله جوانان كردند كه یك بار ورشكست شده بود و وی ظرف دو ماه تیراژ این مجله را به نیم میلیون نسخه رساند. اعتمادی اینك به داستان نویسی روی آورده و داستانهای او در همه كشورها توسط فارسی زبانان خوانده می شوند.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز