با استرس کودکانمان چگونه برخورد کنیم؟

گاهی اوقات ما والدین تصور می‌كنیم كه استرس‌های درونی ما را كودكانمان به هیچ‌وجه ندارند. اما واقعیت این است كه كودكان نیز احساسات مربوط به خود را دارند و به عبارتی مطابق با شرایط سنی شان از احساسات زیادی برخوردارند. آنها هم همانند بزرگسالان استرس را احساس می‌كنند و چنانچه از نحوه برخورد با آن آگاهی كامل نداشته باشند، بدون شك دچار آسیب‌هائی خواهند شد. كارشناسان تحقیقات وسیعی را درباره كودكان، نوع استرس آنها، احساس آنها و برخورد با این حس و توقعات آنها از والدین و همراهی آنها در برخورد با این حس انجام دادند و مشخص شد كه كودكان با استرس‌های سالم و ناسالمی درگیر هستند. آنها از والدین خود انتظار دارند كه بدون اینكه راجع به این موضوع با آنها صحبت كنند، احساس آنها را درك و در برخورد با استرس به آنها كمك كنند. نكته حائز اهمیت در این زمینه، داشتن آگاهی كافی برای والدین است. آنها باید به كودكان خود آموزش دهند كه چگونه احساسات و عواطف خود را شناسائی و با والدین خود در میان بگذارند. با توجه به تجربیات پدر و مادر این امكان وجود دارد كه از راه‌های سالم با این مشكل برخورد كنند. والدین با ارائه مهارت‌های سالم به فرزندان خود به آنها كمك می‌كنند تا در طول زندگی با هر نوع استرس و فشاری روبرو شده و بتوانند بر آن غلبه كنند. آنها طی مصاحبه با كودكان متوجه شدند كه چه چیزهائی بیشتر باعث تولید استرس در این سنین می‌شود. نمرات و تكالیف مدرسه ۳۶ درصد، مشكلات خانوادگی ۳۲ درصد، دوستان، همكلاسیها، اذیت و آزار و مورد تمسخر واقع شدن توسط آنها ۲۱ درصد، باعث ایجاد استرس در كودكان می‌شود.
روشهائی كه كودكان برای مقابله با استرس خود به كار می‌برند شامل این موارد است:
- بازی كردن و انجام كارهای فعال (۵۲ درصد از آنها)
- گوش كردن به موسیقی (۴۴ درصد)
- تماشای تلویزیون یا پرداختن به بازیهای كامپیوتری (۴۲ درصد)
- صحبت كردن با دوستان (۳۰ درصد)
- عده‌ای از كودكان سعی می‌كنند تا راجع به این موضوع اصلاً فكر نكنند (۲۹ درصد)
- با خوردن غذا (۲۶ درصد)
- خلق وخوی خود را از دست می‌دهند (۲۳ درصد)
- با والدین خود صحبت می‌كنند (۲۲ درصد)
- گریه می‌كنند (۱۱ درصد)
بیش از ۲۵ درصد كودكان مورد بررسی وقتی دچار استرس می‌شوند، برای رهائی از این حالت سر خود را با دستمالی بسته و راه می‌روند، یا سر خود را به در و دیوار می‌كوبند. این قبیل از كودكان از روش‌های ناسالمی مثل غذا خوردن زیاد و یا مخفی كردن مشكلات نیز استفاده می‌كنند. گاهی بروز برخی رفتارهای ناشایست باعث شگفتی والدین می‌شود. بعضی وقتها ممكن است فرزند شما دچار خشم، استرس، ناراحتی و عصبانیت شود اما نمی‌تواند این احساس را برای شما بازگو كند و در نتیجه به یك كوه آتشفشان تبدیل می‌شود. در این شرایط دیگر نمی‌تواند آرام بنشیند و با بروز برخی رفتارهای ناراحت كننده شما را شوكه خواهد كرد. برخی از كودكان وقتی كار نادرستی انجام می‌دهند، از خود شكایت می‌كنند و احساس شرمندگی و خجالت دارند و در نتیجه با آسیب رساندن به خود، ناراحتی خود را نشان می‌دهند. همه كودكان در مصاحبه با كارشناسان گفتند كه در هنگام چنین احساس‌هائی نیاز به همراهی و مشورت والدین خود دارند و تنها با كمك آنها می‌توانند از مشكلات رهائی پیدا كنند. بنابراین ما به والدین توصیه می‌كنیم كه با فرزندان خود صمیمی باشند و سعی كنند حتی‌الامكان زمانی را هم برای بودن در كنار فرزندان خود اختصاص دهند.
چه كاری از دست والدین برمی‌آید:
والدین ممكن است نتوانند از بروز احساساتی مثل خشم، عصبانیت، ناراحتی در فرزندان خود جلوگیری كنند اما می‌توانند ابزار و راه كارهایی را كه برای غلبه بر این احساسات وجود دارد، به فرزندان خود معرفی و یا در اختیار آنان قرار دهند.
صدای خود را بالا نبرید:
وقتی متوجه عصبانیت و ناراحتی فرزندتان شدید، سعی نكنید با صدای بلند از او سؤالی كنید یا با گفتن كلماتی مثل: خوب، حالا مگه چی شده؟ دنیا كه به آخر نرسیده آن را متهم جلوه دهید.
به سخنان فرزند خود خوب گوش دهید:
به آرامی از فرزند خود سؤال كنید چه موضوعی باعث ناراحتی‌اش شده است و سعی كنید فقط شنونده باشید. با علاقه و صبر و حوصله به سخنان او گوش دهید و از هرگونه پیشنهاد، داوری، نصیحت و امر و نهی پرهیز كنید.
با ادای كلمات و جملاتی سعی كنید به فرزندتان القا كنید كه متوجه احساس‌اش شده اید و با او كاملاً هم عقیده هستید.
به‌طور مثال وقتی كودكتان موضوعی را برای شما تعریف كرد با ادای جملاتی مثل: «من هم اگر جای تو بودم، ناراحت می‌شدم»، «تعجبی نداره عصبانی شدی چون كار آنها زشت بوده است» و ارائه جملاتی مشابه به فرزند خود بفهمانید كه او را درك می‌كنید و احساسش را متوجه می‌شوید. این رفتار باعث می‌شود تا كودكتان با شما رابطه خوبی برقرار كند و به شما نزدیكتر شود. این احساس برای زمان‌های ناراحتی، استرس و خشم برای او كاملاً خوب است. فرزند شما باید بداند والدینی دارد كه حامی او هستند و او را درك می‌كنند.
احساس آنها را نامگذاری كنید:
اكثر كودكان هنوز نامی برای احساسات خود ندارند. اگر فرزند شما احساس خشم و ناراحتی كرد با استفاده از كلمات به تشخیص احساس او كمك و او را در نامگذاری احساسش یاری كنید. چنانچه آنها به احساس خود و نام آن آگاه باشند، نحوه بیان بهتری خواهند داشت و بهتر می‌توانند با شما رابطه برقرار كنند.

منبع : روزنامه ایران