جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

۱۱ دی ـ ۱ ژانویه ـ زمانی که فعالیت های دیپلماتیک شاه عباس شدت گرفت


۱۱ دی ـ ۱ ژانویه ـ زمانی که فعالیت های دیپلماتیک شاه عباس شدت گرفت
زمستان سال ۱۰۰۲ خورشیدی (ژانویه۱۶۲۴ میلادی) را زمانی نوشته اند كه برای نخستین بار پس از ساسانیان، یك دولت ایرانی برای رسیدن به هدفهای خود راه دیپلماتیك به مفهوم امروز آن در جهان را در پیش گرفت. شاه عباس اول در غرب ایران با مشكل عثمانی و در جنوب با دست اندازی اروپائیان به خلیج فارس رو به رو بود كه عنصر تازه ای در دنیای مشرق زمینی ها بودند. شاه عباس همچنین از دیدار سیاحان و سفرنامه نگاران اروپایی از ایران استقبال كرد و سدی در برابر ورود میسیونهای مذهبی اروپایی نیز به وجود نیاورد. هدف شاه عباس از تشویق سفرنامه نگاران اروپایی به ایران این بود كه دربازگشت ذهن اروپاییان را نسبت به دولت مذهبی ایران كه در آن دیار شهرت سختگیری نسبت به مسیحیان یافته بود روشن سازند تا وی با فراهم شدن زمینه، برخی از دولتهای اروپایی را برضد پاره ای دیگر تحریك كند و با خود متحد سازد تا منطقه خلیج فارس از نظامیان اروپایی و ناوهای توپدار آنها پاك شود. به علاوه، شاه عباس تلاش داشت كه به اروپاییان ثابت كند كه عثمانی برای آنها خطر است، نه ایران كه رسالتی جز گرد آوردن همه ایرانیان در زیر یك پرچم ندارد.
نقدعلی بیگ و موسی بیگ از جمله سفیران شاه عباس بودند كه در سال ۱۶۲۴ به اروپا فرستاده شدند. سالها پیش از این، حسینعلی بیگ بیات از جانب شاه عباس به اروپا فرستاده شده بود.
دولتهای اسپانیا و پرتغال پس از شکست نظامی پرتغالی ها، چون یارای ایستادگی نظامی در برابر شاه عباس را در خود نمی دیدند در جریان مذاکره بافرستادگان شاه عیاس، فرصت را غنیمت شمرده و در برابر دریافت اجازه صید صدف در آبهای بحرین از همه دعاوی خود در خلیج فارس دست كشیدند، اما موسی بیگ موفق نشد كه در سال ۱۶۲۵ میلادی پارلمان هلند را به قبول شرایط مشابهی راضی كند. دولت هلند پیشنهاد موسی بیگ را پذیرفته بود ولی اجرای آن را موكول به تصویب پارلمان كرده بود كه پس از رد آن از سوی پارلمان، موسی بیگ آن را نوعی بازی و كلك اروپایی عنوان داد (ولی دولتهای دوران قاجارها از این تجربه موسی بیگ درس نگرفتند).
در لندن وقتی به نقدعلی اطلاع دادند كه ایران سفیر دیگری به نام رابرت شرلی فرستاده است، وی سفارت شرلی را تكذیب كرد و پادشاه انگلستان «دورمركوتون» را از سوی خود به ایران فرستاد تا كسب حقیقت كند كه وی پس از ملاقات با شاه عباس در سال ۱۶۲۶ میلادی بر اثر سختی راه درگذشت. چند روز پیش از او هم رابرت شرلی كه با برادرش انتونی و ۲۶ انگلیسی دیگر در اوایل سال ۱۵۹۸ میلادی به ایران آمده بودند مرده بود.
منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز


همچنین مشاهده کنید