آشفتگی های شهر

شهر فضایی كالبدی- كاركردی برای انجام انواع فعالیت های انسانی است و آراستگی و زیبایی محیط آن آرامش روح و روان را برای شهروندان در بر دارد. پدیده ها و عوامل سازنده یك شهر از نگاه بصری و دید شهروندان دو بخش است. بعضی از فعالیت ها درون فضاهای شناخته شده جریان دارد كه در حالت عادی برای همه شهروندان قابل مشاهده نیست، اما بخش دیگر فعالیت ها و فضاهای شهر در عرصه دید و مشاهده شهروندان قرار دارد. این جنبه ها مربوط به سیمای شهر است.
كنترل تغییرات سیمای شهر و هدایت آن باید به گونه ای باشد كه از مخدوش شدن كیفیت بصری روح نواز و مطلوب سیمای شهر جلوگیری به عمل آورد و از این طریق، هویت شهر در ارتباط با گذشته آن و در رابطه با اجزای متشكله حال حفظ شود. نگاه انتفاعی به تهران و بی توجهی برنامه ریزان و مهندسان شهرسازی به حفظ آراستگی محیط و حفظ چشم اندازهای طبیعی شهر در طول سه دهه گذشته، آشفتگی و اغتشاش بصری را برای تهران به ارمغان آورد.
سازمان زیباسازی شهرداری تهران به عنوان سازمان تخصصی و برنامه ریز زیبایی شهر به دلیل فقدان ارتباط بین بخشی و نبود تعامل سازنده با شهرداران و مدیران مناطق، عملاً تأثیرگذاری لازم برای حفظ سیمای شهر را نداشته و از طرف خود این سازمان با فروش بی رویه سیما و محیط و فضای بصری شهر در قالب تبلیغات محیطی و بیلبورد و... باعث اغتشاش سیمای شهر شده است.
فقدان ضوابط كافی در مورد طراحی و ساخت نماهای بیرونی بناها باعث شده تا تهران دارای نماهای بسیار متفاوتی باشد. نماهای سنگی در كنار نمای آجری و این دو در كنار نمایی شیشه ای و هر سه نما در كنار نمای رومی، اغتشاش در شكل بدنه های شهری را پدید آورده است. در واقع، در نبود ضوابط مشخص طراحی مجموع سیمای شهر به صورت فردی و شخصی و ناهماهنگ انجام می گیرد.
تنوع عناصر مبلمان شهری و تنوع طراحان و تنوع دیدگاه های سازمان های مجری و شهرداری های مناطق و ساخت وسایل مذكور در زمان های متفاوت احساس وحدت و هارمونی را از بین برده و سیمای شهر را مخدوش كرده است. برای مثال انواع حصارها، حایل ها و نرده هایی كه برای كنترل مسیر عبور شهروندان طراحی و ساخته شده اند و یا صندلی ها و ایستگاه های اتوبوس و... آنچنان متعدد و متفاوت هستند كه هیچ نوع احساس وحدت در برخورد با آنها پدید نمی آید. در این راستا ساماندهی تجهیزات و تأسیسات شهری مانند ظروف جمع آوری زباله، پست های برق، تیرها و دكل های برق و تجهیزات و سیمای مخابراتی و ده ها نوع دیگر از این تأسیسات شهری ضروری است.
برداشت عمومی در كشور برای استفاده از نمای بیرونی ساختمان این است كه هر فرد به صورت دلخواه و به هر ترتیبی كه بخواهد می تواند از آن استفاده كند و درباره آن تصمیم بگیرد.
این مسئله موجب شده است بعضی از شهروندان بالكن های خود را به صورت انباری در بیاورند، در پشت پنجره های رو به خیابان ظروف و اشیای گوناگون بگذارند و با نصب كولرهای آبی و كانال كشی های متعدد جلوه های زشت برای عابرین ایجاد كنند. علاوه بر این چسباندن انواع تابلوها، اطلاعیه ها، آگهی ها، پوسترها، خط نوشته ها و برچسب ها روی دیوارها و بر سطح برخی از تأسیسات و مبلمان های شهری در فقدان قوانین مؤثر و به روز، سیمای زشت و ناهنجاری در نمای عمومی شهر ایجاد كرده است.
ناهماهنگی در كف سازی معابر و جوی ها از مواردی است كه شهروندان همواره با آنها مواجهند. بی توجهی به كف سازی معابر و به كارگیری انواع مصالح متفاوت و بدون طرح قبلی و نگاه هنری و همچنین جوی های روباز كه معمولاً آلوده و كثیف هستند، سیمایی زشت از تهران عرضه می كنند.
خلاصه تهران امروز به دلیل بی نظمی و عدم تناسب و تعادل اعضای متشكله و عدم هماهنگی بناها و عدم تطبیق سبك معماری آن با موقعیت اقلیمی و نداشتن فضاهای سبز و روح پرور و حجم گسترده آلودگی های بصری بر سیمای شهر بدون شك یكی از زشت ترین شهرهای جهان است.
لطیف روحانی

منبع : همشهری