سلطان محمد عراقی

جنسیت: مرد
تولد و وفات: ( ... )س دهم قمری
محل تولد: مشخص نیست.
شهرت علمی و فرهنگی: نقاش
در روایات مختلف ، وی تبریزی ، اصفهانی و یا هراتی معرفی شده است و صاحب "گلستان هنر"؛ او را تبریزی دانسته است. بهترین دلیل عراقی (اراکی) بودن این هنرمند ، امضاء اصیل خود استاد می‌باشد که در ذیل دو اثر دیده شده است. سلطان محمد در دوره‌ تیموری و صفوی در دربار سلاطین مزبور فعالیت داشته و به خلق آثار هنری مشغول بوده است. صاحب "مناقب هنروران" وی را از شاگردان آقا میرک و تبریزی دانسته است. او در بدایت حال در کتابخانهٔ امیر علیشیر نوائی به خدمت مشغول بوده و سپس به درابر سلطان حسین بایقرا راه یافته و بعد از انقراض تیموریان به قزوین رفته است. پس از مدتی ، از طرف شاه طهماسب به تبریز دعوت شد و در کتابخانهٔ شاهی مشغول ایفاء وظیفه گشت. وی در تنوع آرایش و ارائهٔ مناظر بزمی و رزمی چابک قلم و در جانورسازی و منظره‌پردازی و تذهیب و تشعیر یگانهٔ روزگار بود و به سبک قزلباش ، بهتر از همه نقاشی می‌کرد. شهرت او به جائی رسید که معلم مخصوص تصویرسازی شاه‌طهماسب گشت و مورد الطاف شاه قرار گرفت. از شاگردان وی: محمدی‌بیک ، استاد حسین قزوینی ، برجعلی اردبیلی ، محمد معین الدین خراسانی و میرزا علی ، فرزند سلطان محمد ، را نام برده‌اند. سلطان محمد پس از مرگ استاد بهزاد درگذشت و مقبرۀ او در باغ شیخ کمال ، کنار قبر استاد بهزاد در تبریز است. آثار وی تصاویر بسیار ارزنده شاهنامهٔ شاه طهماسبی است که از آن جمله‌ هستند: تصویر دادگاه کیومرث که در کمال زیبائی تصویر شده است؛ تصویر مجلس شادمانی روز عید که سام میرزا روی تخت مزینی نشسته است و تزئین لباس‌ها و زینت داخل و خارج قصر استادانه بوده و در کمال امتیاز است ، با رقم: "عمل سلطان محمد عراقی"؛ تصویر مجلس پرحلاوت عیش و طرب جماعتی بی‌پروا که در این صحنه سماع و سرمستی جماعتی عیاش را در کمال شادمانی ارائه داده و همچنین نقوش منظم و بی‌پیرایه ساختمان خانه که در هر گوشهٔ آن ، تصویر موضوع دیگری به ابتکار نقاش تجسم یافته است و رقم "عمل سلطان محمد عراقی" دارد. در احوال و آثار نقاشان" بیش ار بیست تصویر دیگر از وی ارائه شده است.

منبع : مطالب ارسالی