جدال کلام, عرفان و فلسفه در تمدن اسلامی

نویسنده : جابری - محمدعابد
مترجم : شیرازی - رضا
ویراستار : رضایی - امیر
محل نشر : تهران
تاریخ نشر : ۱۳۸۱/۰۳/۲۵
رده دیویی : ۹۰۹.۰۹۷۴۹۲۷
قطع : رقعی
جلد : شومیز
تعداد صفحه : ۲۷۲
نوع اثر : ترجمه
زبان کتاب : فارسی
نوبت چاپ : ۱
تیراژ : ۲۲۰۰
شابک : ۹۶۴-۵۸۲۴-۲۸-۱

این کتاب ترجمه فصل‌هایی از کتاب 'تکوین عقل عربی 'نوشته اندیشمند مراکشی ـ دکتر محمد عابد جابری ـ است که حاصل اندیشه و تامل در موضوع تعارض سنت و مدرنیسم است .مولف در این کتاب 'با نگاهی فلسفه و بینش عقلی, موضوعات خرد, فرهنگ و کارکرد اندیشه را در فرهنگ اسلامی ـ عربی, از جمله ساختار, مراحل, موانع ترقی و مرجع اندیشه عرب را به بحث گذاشته, تکوین و استمرار و اضمحلال تمدن اسلامی را ارزیابی نموده و به پیوند جامع سه مقوله اصلی کلام, عرفان و فلسفه در فرهنگ اسلامی پرداخته و در نهایت افول تمدن اسلامی را در گرو نزاع کلام, عرفان و فلسفه دانسته است ...وی در عین نقد میراث اسلامی ـ عربی به مقایسه آن با تجربه یونان باستان و تجربه اروپای مدرن پرداخته و از جایگاه نگرش علمی در میراث فرهنگ اسلامی ـ عربی سخن گفته است...جابری بین سه نوع عقل بیانی و برهانی و عرفانی تفاوت قائل می‌شود .عقل بیانی عقل عربی, عقل برهانی, عقل یونانی و عقل شهودی, عقل ایرانی و هندی است...او عدم تطور و تکامل عقل عرب را به کارکرد کلام و عرفان نسبت داده و توضیح می‌دهد که چگونه بینش کلامی در فرهنگ اسلامی زمینه‌های تحجر و تقلید را آماده کرد و غایتش چندان در جامعه ما که 'فرهنگ عرفانی 'در حوزه‌های گوناگون آن تسری یافته است, مورد پذیرش قرار نگرفت...از نظر مولف بینش عرفانی, اندیشه 'غیر عقلی و غیر دینوی 'را در فرهنگ اسلامی ـ عربی نمایندگی می‌کرد که با چیره شدن 'تقلید و تحجر 'و 'عقل مستقیل', انحطاط در تمدن اسلامی به منصه ظهور رسید .هر چند جابری بر مکاتب فلسفی در تمدن اسلامی تاکید می‌کند اما خود به درستی توضیح می‌دهد که سیستم معرفت‌شناسی فلسفی از هنگامی که در تمدن اسلامی مطرح گردید به عنوان طرف محکوم بود و نزاع و کشمکش عرفان با کلام یا سازش این دو در میراثمان نقش اساسی داشته است .'کتاب از دو بخش اصلی تشکیل شده است : 1ـ عقل عرب به کدام معنا, 2ـ تکوین عقل عرب :معرفت‌شناسی و ایدئولوژی در فرهنگ عرب .