نخستین دوستان، بهترین اتفاق‌های زندگی

دغدغه بیشتر مادرانی که بچه‌های دبستانی دارند نمره ۲۰ و شیطنت‌های معمول این سن و سال است غافل از آنکه یکی از مهمترین آموزش‌هایی که باید به کودکان دبستانی داد دوست‌یابی و کمک به آنان در انتخاب یک دوست خوب و صمیمی است. داشتن یک یا دو دوست خوب او را شادتر می‌کند و علاوه بر آن با ایجاد یک حس رقابت سالم در بین آنان به درخشش درسی خود او هم کمک می‌کند.
دوستان خوب باعث آرامش و آسایش یکدیگر در محیط‌های جدید مثل مدرسه، پیش‌دبستانی یا حتی مهدکودک می‌شوند و این به نفع همه است؛ خودش، دوستانش و شما که پدر و مادرش هستید و غصه می‌خورید که نکند او نتواند خودش را با محیط جدید آموزشی‌اش وفق دهد. دوستان همچنین قدرت تخیل و خلاقیت‌های کودک را افزایش می‌دهند چراکه بازی‌های تخیلی در سن پنج تا شش سالگی به نوعی باعث تقویت قدرت تخیل و نقش‌های اجتماعی آنان در بزرگسالی می‌شود. خوشبختانه با حمایت و کمک والدین بیشتر بچه‌ها خیلی راحت یاد می‌گیرند با هم‌سن و سالان خود دوست شوند و از بین آنان یک یا دو نفر را به عنوان دوستان صمیمی برگزینند. با این راهکارها او را در پیمودن راه – که ضامن موفقیت زندگی اجتماعی او در آینده خواهد بود – کمک کنید.
● الگوی خوبی بسازید
کودکان در هر کاری از جمله رفتارهای اجتماعی والدین را الگو قرار می‌دهند و به آنها نگاه می‌کنند تا چطور با دیگران ارتباط برقرار ‌کنند یا با دوستان خود چه رفتاری داشته باشند. سعی کنید بچه‌ها شما را هنگامی که با یکی از والدین در زمین بازی مدرسه حرف می‌زنید ببینند یا آنکه در حضور کودک به دوستی که می‌دانید بیمار است زنگ بزنید و احوال او را جویا شوید و به او بگویید به یادش هستید. همچنین سعی کنید همواره با دوستان خود در تماس باشید و ارتباط خود را با آنها به‌‌رغم تمام مشغله‌های کاری و زندگی قطع نکنید.
● درباره دوستی قصه بخوانید
چند داستان خوب و آموزنده راجع به دوست‌یابی پیدا کنید و آنها را برای کودک بخوانید. کتاب‌هایی درباره دوستان در روز اول مدرسه یا دوستان و گردش آخر هفته و یا راهنمای دوست‌یابی و حفظ دوستان خوب. برای کودک توضیح دهید که چطور مردم با یکدیگر آشنا می‌شوند و از میان آنها دوستانی برای خود انتخاب می‌کنند و اگر این دوستی‌ها ارزش آن را داشته باشد آن را برای تمام عمر نگه می‌دارند.
● به آنها فرمول‌هایی برای دوست‌یابی یاد دهید
برای شروع مکالمات دوستانه ساده‌ترین و محبت‌آمیزترین جملات را به کودک یاد دهید. برای مثال گفتن جمله‌ای مثل: «چقدر قشنگ تاب بازی می‌کنی.» به کودک غریبه‌ای که سوار بر تاب است می‌تواند سرآغاز یک دوستی زیبا بین کودک شما و او باشد. اگر کودک خجالتی‌ای دارید می‌توانید اینگونه مکالمات را در قالب بازی‌های نمایشی با او تمرین کنید و یا از خواهر یا برادر بزرگتر او بخواهید این مکالمات دوستانه را با او تمرین کنند تا او حتی بدون حضور دیگران هم بتواند به تنهایی برای خودش دوستانی خوب بیابد.
● کودک را به جمع‌های کودکانه بفرستید
تمام اصول و آموزه‌های تربیتی شما تنها زمانی خود را نشان می‌دهند که کودک بتواند از آنها در دنیای واقعی استفاده کند و یا آموخته‌های خود را تمرین کند. پدر و مادر باید فرصت همبازی شدن با دیگر کودکان را به فرزند خود بدهند و آنها را با جمع‌های دوستانه آشنا کنند. اگر کودک به مهد یا پیش‌دبستانی نمی‌رود او را در گروه‌های همسن و سالش قرار دهید و با رفتن به خانه‌های بازی مخصوص کودکان، پارک و یا شرکت در برنامه‌های آموزشی مخصوص کودکان در فرهنگسراها و مراکز مختلف فرهنگی کودکتان را با محیط‌های کودکان آشنا کنید.
● قرارهای دوستانه بگذارید
دوستان متأهل و بچه‌دار را دعوت کنید و اجازه دهید بچه‌ها در قالب بازی‌های دسته‌جمعی همدیگر را بهتر بشناسند و از خصوصیات هم آگاه شوند.
● بر ارزش‌های دوستی تأکید کنید
به کودک یاد دهید دوستان خوب در غم‌ها و شادی‌های یکدیگر شریکند و این یعنی آنکه وسایل خود را با یکدیگر قسمت می‌کنند، به حرف هم گوش می‌دهند، همدیگر را مسخره نمی‌کنند و به هم آسیب نمی‌رسانند. برای او توضیح دهید او نیز باید به دنبال دوستانی باشد که با این قوانین آشنا هستند و به آن احترام می‌گذارند.
● او را تشویق کنید که علایقش را دنبال کند
جرقه اولیه بسیاری از دوستی‌های مستحکم با داشتن علایق مشترک بین دو یا چند نفر شکل می‌گیرد و این در مورد کودکان نیز صدق می‌کند. علایق کودک و استعدادهای او را شناسایی کنید و به او در پرورش آنها با شرکت در کلاس‌های مختلف آموزشی یا برنامه‌های مختلف در مراکز فرهنگی کمک کنید. او در جریان این رفت‌وآمدها دوستانی خواهد یافت که مثل خود او به نقاشی یا رشته‌های دیگر هنری علاقه‌مند باشند. بهترین بهانه برای دوستی علایق مشترک است.
● دوست‌یابی را به کودک تحمیل نکنید
بعضی بچه‌ها در دوست‌یابی و صمیمی شدن با افراد یک جمع ناآشنا مشکلی ندارند در حالی که برخی دیگر خجالتی‌تر هستند. بعضی بچه‌ها دوست دارند دوستان زیادی داشته باشند در حالی که کودک ممکن است ترجیح دهد فقط یک دوست صمیمی داشته باشد. به کودک حق انتخاب و آزادی در دوست‌یابی بدهید و به او اجازه دهید دوستان خود را با سلیقه خودش انتخاب کند، نه سلیقه والدین‌اش.

رویا عابدی

منبع : روزنامه ایران