با دست‌هایتان حرف بزنید

دست را می‌توان زبان اول بدن به شمار آورد و لابد شنیده‌اید تا مرد سخن نگفته باشد عیب و هنرش نهفته باشد. می‌توانید زبان خود را در کام دهان پنهان کنید اما دست‌هایتان را با هیچ ترفندی نمی‌توانید مخفی کنید. دست‌کش می‌پوشید؟ نه، این هم راه مناسبی نیست. حرکت و رفتار دست‌هایتان هویدا می‌کند سِر درون شما را. این را روان‌شناسان می‌گویند چرا که آنها معتقدند دست‌ها حرف می‌زنند و افرادی که از قدرت دست بهره می‌برند از اقتدار و قدرت تحکم بدون کلام برخوردار هستند. سه حرکت اصلی فرمان دادن با دست عبارتند از: کف دست رو به بالا، کف دست رو به پایین و دست مشت شده با انگشت اشاره کشیده...
فرض کنید از کسی می‌خواهید جعبه‌ای را از جایی برداشته و در جای دیگری از اتاق بگذارد، اگر در همه موارد لحن کلمات و حرکات چهره شما یکسان باشد و فقط وضعیت دست‌تان تغییر کند، کف دستی که رو به بالاست نشانه فرمانبرداری است، هیچ ترسی ایجاد نمی‌کند و آدم را به یاد گدایان خیابانی می‌اندازد! شخصی که از او خواهش می‌کنید، احساس نمی‌کند که تحت فشار است و یا تهدیدی مبنی بر امر و نهی یا حتی تحکم متوجه اوست، اما وقتی کف دست‌تان به سمت پایین باشد شما دارای اقتدار بی‌چون و چرا هستید و شخص مورد نظر احساس می‌کند به او دستور داده‌اید. به همین دلیل مقاومتی درونی در او ایجاد می‌شود که شیوه ابراز آن به ارتباط بین شما دو نفر بستگی دارد. اگر شماهم‌تراز باشید، او احتمالا خواهش شما را رد خواهد کرد، اما اگر شما از حرکت کف دست رو به بالا استفاده کرده باشید، احتمال بیشتری می‌رود که او خواهش شما را اجابت کند. ولی اگر شخص مربوطه زیر دست شما باشد، از آن جایی که شما دارای اقتدار هستید، حرکت دستوری شما قابل پذیرش است. وقتی تصویر دست شما، مشتی را نشان می‌دهد که انگشت اشاره آن سمبل یک ترکه است، شما با آن شنونده را به اطاعت وامی‌دارید. انگشت اشاره کشیده درحین صحبت کردن یکی از حرکات آزاردهنده است، به خصوص که با ضرب آهنگ کلمات نیز همراه باشد. اگر شما برحسب عادت از این حرکت زیاد استفاده می‌کنید سعی کنید دو حالت دیگر را هم تمرین کنید، بعد خواهید دید که وضعیت آرام می‌شود و بر دیگران تاثیر مثبت می‌گذارید.
● حرکات دست
حرکات دست ریشه در گذشته دور دارد. زمانی که دو انسان غارنشین به یکدیگر می‌رسیدند، دستان خود را بالا می‌بردند و کف دست‌شان را نشان می‌دادند تا بگویند هیچ اسلحه‌ای در دست ندارند. این حرکت در طول قرن‌ها تغییر کرد و از آن حرکاتی مثل بالا بردن دست در هنگام سوگند خوردن، گذاشتن دست روی قلب و حرکت‌های دیگر پدید آمد.
● دست دادن سلطه‌جویانه و مطیعانه
فرض کنیم شما با کسی آشنا می‌شوید و می‌خواهید با او دست بدهیداز نحوه دست دادن می‌توان سه نگرش اساسی را تشخیص داد.
▪ تسلط: ‌«این فرد می‌خواهد بر من مسلط شود. باید حواسم را جمع کنم.»
▪ اطاعت: «می‌توانم بر این فرد مسلط شوم. او کوتاه می‌آید.»
▪ برابری: «از او خوشم آمد. خوب می‌توانیم با هم کنار بیاییم.»
نگرش‌های یاد شده کاملا ناآگاهانه ایجاد شده‌اند، اما زمانی که بر این موضوع واقف باشید می‌توانید تکنیک‌های دست دادن را که در زیر می‌آید به کار ‌برید تا برخوردی مثبت ایجاد نمایید. در هنگام دست دادن وقتی کف دست به سمت پایین باشد به معنای تسلط است. لزومی ندارد که کف دست دقیقا به سمت زمین باشد، همین که در مقایسه با دست دیگر، به سمت پایین اشاره کند، کافی است. به این صورت طرف مقابل متوجه می‌شود که شما می‌خواهید بر گفتگو مسلط باشید.
توجه داشته باشید که اگر هنگام دست دادن کف دست‌تان رو به بالا باشد به این معنی است که حاضرید کنترل‌تان را به دیگری بسپارید یا احساس برتری را به او بدهید. البته فراموش نکنید بعضی‌ها دلیل قانع کننده‌ای دارند که هنگام دست دادن احتیاط کنند، زیرا آنها از آرتروز رنج می‌برند و یا شغل‌شان به شدت به دست‌های حساس و ظریف نیاز دارد، بنابراین فشردن ضعیف دست به تنهایی چیزی را ثابت نمی‌کند. حرکاتی که به همراه آن است برای شناخت فرد به ما کمک می‌کند. انسان خوش برخورد از حرکات مطیعانه دست استفاده می‌کند، در حالی که یک آدم عصبی حرکات سلطه‌جویانه را به کار می‌برد. وقتی دو نفر سلطه‌جو با هم دست می‌دهند به مبارزه‌ای نمادین وارد می‌شوند،‌ زیرا هر دو نفر سعی می‌کنند دست دیگری را به وضعیت مطیعانه بکشانند و نتیجه این خواهد شد که هر دو دست در حالت عمود قرار گیرد. این حالت حس جلب توجه و به رسمیت شناختن متقابل را منتقل می‌کند. پدر این گونه با پسرش دست می‌دهد: «دست دادن مردانه.»
اگر بخواهید دست فرد سلطه‌جویی را به زیر بکشید، نه تنها سخت است، بلکه تلاش شما کاملا آشکار خواهد بود. البته روش کاملا ساده‌ای وجود دارد تا بتوان فرد سلطه‌جو را خلع سلاح کرد. این روش نه تنها کمک می‌کند تا کنترل را در دست بگیرید، بلکه می‌توانید با آن از فرد مورد نظر زهرچشم بگیرید زیرا شما پا به حریم شخصی او گذاشته‌اید. برای خلع سلاح حریف، به محض اینکه او برای سلام کردن دستش را دراز کرد با پای چپ جلو بروید بعد پای راست خود را جلو بکشید و از سمت چپ طرف مقابل حرکت کنید، به شکلی که به حریم شخصی او وارد شوید. حالا مانور خود را تکمیل کنید و پای چپ را در سمت راست بگذارید و بعد حرکت راست را انجام دهید. تاکتیک یاد شده این امکان را ایجاد می‌کند که دست طرف مقابل را به حالت عمودی و یا حتی مطیعانه بچرخانید. وقتی به حریم شخصی طرف مقابل نفوذ می‌کنید، به شما کمک می‌کند که کف دست‌تان رو به بالا قرار گیرد. به دست خود توجه کنید تا بفهمید با کدام پای خود برای دست دادن قدم برمی‌دارید. اغلب مردم راست پا هستند که اگر بخواهند با فردی سلطه‌جو دست بدهند، یک نقطه ضعف محسوب می‌شود زیرا امکان حرکت در محدوده‌ای که دست دادن در آن صورت می‌گیرد، برایشان وجود ندارد. برای همین دیگری می‌تواند کنترل را در دست بگیرد. یک بار سعی کنید قدم اول را با پای چپ بردارید و دست بدهید، آن وقت متوجه خواهید شد که خنثی کردن دست سلطه‌جو و به زیر آوردن آن چه قدر آسان است.
● چه کسی اول دستش را دراز می‌کند؟
معمولا رسم بر این است که هنگام آشنایی با افراد با آنها دست بدهیم اما با این حال بهتر است در بعضی شرایط شما آغازکننده نباشید. دست دادن نشانه خوش‌آمد گویی است، پس عاقلانه است اگر قبل از آن چند سوال از خود بپرسید: آیا از آمدنم خوشحال است؟ همیشه به نمایندگان فروش می‌آموزند، وقتی سرزده و بدون وقت قبلی سراغ مشتری می‌روند، اگر برای دست دادن پیش‌قدم شوند، ممکن است خیلی به ضررشان تمام شود. شاید از ملاقات با شما اصلا راضی نباشد ولی مجبور شود به شما خوش‌آمد بگوید. همین‌طور کسانی که نسبت به دستان خود حساس هستند، شاید از اینکه مجبور به دست دادن بشوند، ناراحت شوند. با توجه به این موضوع، فروشندگان باید یاد بگیرند تا منتظر بمانند ابتدا طرف مقابل دستش را دراز کند، در غیر این صورت به یک سر تکان دادن به عنوان سلام رضایت بدهند.

دکتر فخری‌السادات خلیفه سلطانی
روانشناس

منبع : روزنامه سلامت