طرز تاثیر مرطوب‌کننده بر پوست

در این سردرگمی شما تنها نیستید. قفسه‌های داروخانه‌ها پر است از صدها فرآورده‌ای که جزو دسته نرم‌کننده‌ها یا مرطوب‌کننده‌ها منظور شده‌اند. مجلات مملو از جار وجنجال فواید «منحصر به فرد» انواع فرآورده‌های مختلف است. کرم‌ها، لوسیون‌ها و موس‌های چشم، گلو و صورت، فراوان است. این فرآورده‌ها عناوین مختلف یک موضوع‌اند و اصولا همه یک کار انجام می‌دهند حتی اگر ترکیب، قوام، رنگ، بو، قیمت و بسته‌بندیشان متفاوت باشد...
با دکتر منصور نصیری کاشانی، متخصص پوست و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره کرم‌ها و انواع آن به گفتگو نشسته‌ایم.
▪ کرم‌های مرطوب‌کننده واقعا پوست را مرطوب می‌کنند؟
ـ مرطوب‌کننده‌ها با سفتی ناحیه خارجی طبقه شاخی (خارجی‌ترین قسمت اپیدرم) مقابله و آن را قابل انعطاف‌تر نموده، امکان ترک‌برداری آن را کم می‌کنند و سطح پوست را نرم و هموار می‌نمایند. برخی ا‌ز آنها اثرات فوق را با پایین آوردن میزان رطوبت از دست رفته (با جا گذاشتن لایه‌ای از چربی که تبخیر رطوبت را به تاخیر می‌اندازد) به جا می‌گذارند. برخی فرآورده‌ها حاوی مواد جاذب الرطوبه هستند که موجب بالا بردن سطح رطوبت پوست می‌شوند.
▪ کرم‌های مرطوب‌کننده، نرم‌کننده و چرب‌کننده، کدام بهترند؟
ـ فرق بین عناوین مرطوب‌کننده و نرم‌کننده و چرب‌کننده بیشتر از نظر تجاری مطرح است تا علمی. مصرف‌کنندگان و فروشندگان، عناوین مرطوب‌کننده را دوست دارند زیرا این تصور را ایجاد می‌کند که فرآورده‌ واقعا در پوست تغییراتی می‌دهد. خانم‌‌ها خشکی پوست را با پیرپوستی اشتباه می‌گیرند. پوست مرطوب به نظر جوان و زیبا می‌آید. مصرف‌کنندگان اغلب فکر می‌کنند که نرم‌کننده فقط پوست را نرم می‌کند بنابراین واژه‌ها و عناوین این فرآورده‌ها، کاملا بیانگر خواص آنها نیست. فرآورده‌های مرطوب کننده - نرم ‌کننده یا از امولسیون‌های روغن در آب هستند یا آب در روغن، امولسیون‌های دوم چربی بیشتری داشته، سنگین‌ترند و معمولا اثر طولانی‌تری دارند و لذا اغلب برای فرآورده‌هایی مثل کرم‌های شب به کار برده می‌شوند. فرآورده‌های سبک‌تر و کم‌چرب‌تر مثل مرطوب‌کننده‌های روز و لوسیون‌ها روغن در آب هستند. در مرطوب‌کننده‌ها می‌توان از چربی‌های حیوانی، نباتی، معدنی و صناعی استفاده نمود. برخی فرآورده‌ها که حاوی چربی ترکیبی یا موادی با همین خصوصیات هستند، به عنوان فرآورده‌های بدون چربی شناخته می‌شوند. این مواد صناعی جزو قندهای با وزن مولکولی بالا و سیلیکون‌های فرار می‌باشند. مرطوب‌کننده‌ها اغلب حاوی مواد به خصوصی هستند که در پوست نفوذ می‌نمایند و اثر مرطوب‌کنندگی دارند، تکثیر جایگزینی سلولی را تسریع می‌کنند، جریان مویرگی را بالا می‌برند و پیر شدن پوست را به تاخیر می‌اندازند.
▪ آیا همه افراد به مصرف کرم‌های مرطوب‌کننده نیاز دارند؟
ـ اگر پوست شما شدیدا چرب باشد واقعا احتیاج به هیچ نوع مرطوب کننده‌ای ندارید. پوسته‌پوسته شدن پوست به معنی خشکی آن نیست. ممکن است پوسته شدن به علت درماتیت سبورئیک باشد که با پوست چرب همراه است. اگر پوست شما واقعا خشک است، شما باید مرطوب‌کننده‌ای انتخاب کنید که مناسب شما بوده، از عهده خرید آن هم برآیید. برای پوست خیلی خشک، شاید کرم‌ها بهتر از لوسیون‌ها باشند.
▪ آیا طرز استفاده از کرم مرطوب‌کننده مهم است؟ فروشندگان لوازم آرایش می‌گویند برای جلوگیری از شل شدن و افتادگی پوست، باید کرم را در جهت بالا و سمت بیرون صورت مالید.
ـ اگر کرم را به طور ملایم به صورت بمالید، چگونه مالیدن آن مساله مهمی نیست ولی نباید با مالش خشن، پوست را تحریک کنید. پوست به دلایلی شل می‌شود که ارتباطی با طرز استفاده از کرم مرطوب کننده ندارد. بالا رفتن سن، آفتابزدگی، از دست دادن قوام عضلانی، زمینه ارثی و فاکتورهای دیگر در شل شدن پوست دخالت دارند نه روش کاربرد کرم‌ها یا لوازم آرایشی.
▪ کرم‌های تجدیدکننده سلولی چه طور؟ آیا این نظر که می‌گویند بعضی فرآورده‌ها سرعت روند جایگزینی سلولی پوست را افزایش می‌دهند، درست است؟
ـ واقعیت نیز این است که بیشتر مرطوب‌‌کننده‌ها سرعت تجدید سلولی را بالا می‌برند. برای مصرف‌کنندگان مساله مهم‌تر، این است که آیا افزایش روند تجدید سلولی، در پوست تغییرات آشکاری به وجود می‌آورد یا نه؟ (مثلا با صاف کردن چین و چروک). این مساله خیلی تردیدآمیز است. بیشتر موادی که روند تجدید سلولی را افزایش می‌دهند، پوست خشک را تنها از طریق خاصیت مرطوب کنندگی خود اصلاح می‌کنند.
▪ کرم‌های هورمون‌دار چه‌طور؟ آیا کرم‌های هورمون‌دار برای به تاخیر انداختن پیری پوست یا ممانعت از آن موثرند؟
ـ لوازم زیبایی نباید چینن خاصیتی داشته باشند. هیچ گواهی در دست نیست که نشان دهد کرم‌های زیبایی حاوی هورمون به میزانی که برای فروش بدون نسخه بی‌خطر باشد، کاری بیش از آنچه که خود کرم می‌کند، انجام دهند بنابراین هورمون‌ها در لوازم آرایشی، برای شخص بی‌تاثیر خواهند بود و به این جهت است که تولیدکنندگان بزرگ از اضافه کردن هورمون به کرم‌ها خودداری می‌کنند و دیگر شما تبلیغ کرم‌های هورمون‌دار را نمی‌بینید و درست همان نتیجه را از کرم‌های مرطوب‌کننده بدون هورمون به دست می‌آورید و احتمالا از نظر مالی نیز به نفع شما خواهد بود.
تجویز استروژن در خانم‌های یائسه برای بهبود ظاهری پوست نباید با به کارگیری کرم‌های هورمون‌دار اشتباه شود.

دکتر گلرخ ثریا

منبع : روزنامه سلامت