صنعت توریسم در اسلام

در سال های اخیر توریسم و گردشگری از اهمیت فوق العاده ای برخوردار شده است تا حدی که به این مسئله به عنوان یک صنعت نگریسته می شود.این صنعت تا اندازه ای پر سود و درآمد زاست که برخی از کشورها به اندازه درآمدنفتی کشوری مثل ایران توانسته اند از این صنعت مهم و پر سود و کم هزینه درآمدزایی کنند.این صنعت در بخش های مختلف تفریحی وسیاحتی و تخصصی گسترش یافته است و بایستی به آن در ابعاد وسیعتری نگریست.یکی از بخش هایی که شاید کمتر به آن پرداخته شده است صنعت توریسم در اسلام است.اگر نگاهی به جغرافیای جهان اسلام از یک طرف و همچنین تاریخ کشورهای اسلامی داشته باشیم،می بینیم که از دو منظور جهان اسلام می تواند در قالب صنعت توریست پتانسیل خوبی داشته باشد.
● نقاط قوت پتانسیل های کشورهای اسلامی
حضورهر توریستی در هر کشور موجب ایجاد مشاغل مختلفی در داخل هر کشوری خواهد شد. یکی از نقاط قوت کشورهای اسلامی ،جغرافیای آن ها است. بسیاری از کشورهای حوزه اسلامی مثل مصر، ایران، ترکیه به دلیل برخورداری از قدرت فراوان دارای تمدن دیرینه ای هستند و آثار وامنیت فراوانی شامل مساجد میادین شهری، شهرهای قدیمی آثار تاریخی متعدد،بناهای متعدد،عبادتگاهها و روستاهای قدیمی و خشتی و گلی وبسیاری از جاذبه های گردشگری که این می تواند عامل جذب مهمی برای جذب توریست خوب باشد.
ازنظر اکوتوریست نیزمحیط جغرافیایی و طبیعی بسیاری از کشورهای اسلامی مثل مالزی، اندونزی، بخصوص لبنان، ایران و برخی از کشورهای دیگر عربی و افریقایی جهان اسلام دارای موقعیت آب و هوایی و طبیعت بسیار جذابی هستند که این مسئله باز هم می تواند عاملی برای جذب توریست باشد بنابراین از هر دو منظروبه لحاظ تمدن و امنیت و ساختمان و آثار تاریخی و چه به لحاظ مسایل زیست محیطی و طبیعی و جهانگردی و طبیعت گردی دنیای اسلام موقعیت بسیار خوبی دارد و به اصطلاح می تواند از صنعت توریست به عنوان منبع درآمد قابل توجهی بخصوص در برخی از کشورهای آن استفاده کند.
تنوع فرهنگ، معیشت و زندگی در کشورهای اسلامی، امکان کسب تجربه های جدید را برای گردشگران فراهم می سازد. متأسفانه علیرغم جاذبه های فراوان این کشورها، کشورهای اسلامی سهم کمی از درآمد گردشگری در جهان دارند. براساس پیش بینی های سازمان جهانی گردشگری (WTO) تا سال ۲۰۲۰ میلادی، کشورهای واقع در افریقا، خاورمیانه و جنوب آسیا که بیشتر کشورهای اسلامی در این مناطق قرار دارند، همچنان سهم اندکی از درآمدهای این صنعت را به خود اختصاص خواهند داد. این درحالی است که عمده کشورهای اسلامی نظیر مصر، ترکیه، ایران، لبنان، مالزی، تونس، اندونزی و مراکش در ردیف سرزمین های پرجاذبه هستند و جاذبه های مورد توجه گردشگران را دارند.
<>فضای معنوی کشورهای اسلامی برای گردشگر مسلمان و درخواست توریسم فرهنگی<>
اساساً فضای معنوی کشورهای مسلمان، خود دارای جاذبه است. بسیاری از مسلمانان دوست دارند به مناطقی سفر کنند که فرهنگ و ارزش های اسلامی بر آنها حاکم است. رعایت ارزش ها و آداب اسلامی ازجمله وجود غذاهای حلال و راحتی در انجام فرایض دینی، احساس امنیت و خاطری آسوده را برای گردشگران مسلمان فراهم می کند.
بسیاری از کشورهای اسلامی درخواست توریست فرهنگی دارند.توریست فرهنگی به معنی این است که توریستی که به کشورهای اسلامی می آید به فرهنگ جهان اسلام احترام گذاشته و در عین حال با فرهنگ اسلامی آشنا شود.جهان اسلام از قدیم الایام یک گردشگری داخلی خودش داشته و آن زیارت است. میلیون ها زائر از مکه به مدینه و از مدینه به مکه می روند و بدین شکل جهان اسلام گسترش پیدا کرده است.
دلایل زیادی را می توان در عدم موفقیت برخی کشورهای اسلامی در جذب گردشگر برشمرد . بسیاری از این کشورها علیرغم برخورداری از جاذبه های گردشگری مذهبی، تاریخی، فرهنگی و طبیعی، فاقد زیرساخت های مناسب هستند. کم توجهی دراستفاده از فن آوری های نوین اطلاعاتی، ضعف برنامه ریزی و مدیریت کارآمد در این صنعت، ازجمله دلایل عدم موفقیت کشورهای اسلامی در جلب گردشگر است.
منافع فراوان فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی این صنعت، مسئولان گردشگری کشورهای اسلامی را بر آن داشته طی بررسی های کارشناسانه، به دنبال ارائه راهکارها و تدوین سیاست ها برای توسعه صنعت گردشگری در کشورهای اسلامی باشند.
اصولاً امروزه برای تبادل فرهنگی و تمدنی راههای مختلفی وجود دارد که یکی از بهترین راهها توریست است.حضور توریست در هر کشوری به مانند یک کلاس درس یاددهنده تاریخ ، فرهنگ ، تمدن و شاخص های رفتاری آن ملت است که می تواند به وسیله همان نوریست به کشور خودش منتقل شده و هردو کشور با هم تبادل فرهنگی داشته باشند.
حضور گردشگران درکشورهای اسلامی بسیاری از تبلیغات سوئی که علیه جهان اسلام می شود را خنثی خواهد کرد و این دستاورد بسیار مهمی است برای این کشورها محسوب می شد و نشان می دهد که بسیاری از این کشورها دارای ساختاری امن بوده و این به لحاظ سیاسی می تواند حتی پرستیژ کشورهای اسلامی را در جهان را ترمیم کند. بنابراین از منظر فرهنگ تمدنی و سیاسی نیز بحث صنعت توریست به شناساندن فرهنگ و تمدن اسلامی به دیگر کشورها کمک های شایانی می کند.
● سرمایه گذاری مزیت مهم گردشگری برای کشورهای اسلامی
به دلیل مزیت هایی که صنعت گردشگری در زمینه فرهنگی و اقتصادی دارد، سرمایه گذاری در این بخش می تواند فرصتی برای کشورهای اسلامی و ملل مسلمان برای نزدیکی به یکدیگر از یکسو و رشد اقتصادی آنها از سوی دیگر باشد. کشورهای اسلامی دارای پتانسیل های قابل توجهی در زمینه جذب گردشگر هستند. ذخایر تاریخی و گنجینه های فرهنگی - مذهبی در نقاط مختلف سرزمین های اسلامی، به عنوان یک مزیت برای جذب گردشگر به شمار می روند.
سیاست نزدیکی کشورها به یکدیگر، اطلاع رسانی دقیق، ایجاد تسهیلات ویزایی، امکانات وسیع سفر و ساماندهی گسترده برای اقشار مختلف کشورهای اسلامی، نقش مهمی در توسعه گردشگری در بین کشورهای اسلامی دارد. این امر می تواند دولت های اسلامی را جهت رسیدن به یک زبان مشترک در زمینه توسعه گردشگری در کشورهای اسلامی یاری دهد. سرمایه گذاری کشورهای اسلامی در صنعت گردشگری، موجب بهره مندی جوامع اسلامی از مزایای اقتصادی و فرهنگی آن می شود. به علاوه این مزیت را نیز دارد که به دلیل نزدیکی فرهنگی ملی مسلمانان به یکدیگر، تأثیرات منفی ناشی از گردشگری جهانی را به حداقل می رساند.
● توسعه توریسم ، مهمان‌نوازی اسلامی ایرانی
توسعه توریسم ، مهمان‌نوازی اسلامی را که یکی از ویژگی‌های بارز مردم ایران است به جهان معرفی می‌کند. با اطلاع ‌رسانی و تبلیغات صحیح بایستی یک تصور درست از مردم مسلمان ایران در اذهان جهانی بوجود آورد تا آن‌ها اسلام را منبع قوانین سخت تصور نکنند.
تنها به کار بردن واژه توریسم اسلامی کافی نیست، باید دین اسلام و مقررات آن در تمامی رفتارها نمود داشته و فرهنگ متفاوتی از اسلام به جهانیان نشان داد. باید روی رفتار دوستانه مردم ایران سرمایه‌گذاری شود تا این خصلت به جهانیان معرفی شود. ایران تاریخ آگاهی رسانی به مردم با استفاده از رسانه‌ها، نخستین اصل مهم در توسعه این صنعت است. در حال حاضر مالزی به عنوان یکی از کشورهای اسلامی موفق در جذب گردشگر ، هشت دفتر بزرگ را با سرمایه‌گذاری کلان برای آگاهی و اطلاع رسانی در نقاط مختلف دنیا دایر کرده است.
یکی از اصول مهم‌ در صنعت توریسم، ارتقا اطلاعات دقیق در داخل و خارج کشور است.
همچنین در دسترس بودن اطلاعات یکی دیگر از اصول مهم توسعه توریسم است و منظور از در دسترس بودن تنها از نظر فیزیکی نیست بلکه باید بتوان راحت‌ترین و ارزان‌ترین جا را در اختیار مردم قرار داد.در دسترس بودن اطلاعات از طریق وب سایت و آن لاین بودن و همچنین تهیه بروشور و دسترسی به دفاتر اطلاعات از جمله مسائل ریز و مهم در جلب توریست است. اطلاعات باید کامل در اختیار گردشگر قرار گیرد تا هیچ مشکلی پیش نیاید.
● برنامه‌ریزی مطابق با مقررات اسلامی
مدیریت کیفی در توریسم از دیگر مسائل مهم توسعه صنعت گردشگری در کشور است و مدیریت خوب باید به بسیج تمامی امکانات برای جلب توریست به بهترین نحو ممکن، منجر شود. برنامه‌ریزی باید مطابق با مقررات اسلامی صورت گیرد.همچنین با توجه به لزوم تقویت و توسعه صنعت گردشگری اسلامی و به خدمت‌گرفتن آن به‌عنوان یکی از راه‌های رسیدن به انسجام و درک متقابل در این گفتار به انواع گردشگری با محوریت گردشگری اسلامی پرداخته‌ می‌شود.
در تفکر دینی اسلام برای جهانگردی کارکردی خاص مورد توجه قرارگرفته ‌‌است‌، به‌گونه‌ای که حرکت در زمین برای رسیدن به درکی بالا جهت ستایش قدرت مطلق و تامل در نظام آفرینش خداوندگار باریتعالی از سفارش‌های موکد قرآنی است.
گردشگری اسلامی دارای معانی زیادی است، اما چنانچه در معجم الوسیط آمده‌ ، اصطلاح امروزی آن بر معانی ویژه‌ای دلالت‌ می‌کند. یکی از این معانی، سیر و سفر در کشورها برای گردش، آشنایی، جستجو و کشف ونه برای کسب درآمد و اقامت ‌گزیدن می باشد.
دین مبین اسلام نسبت به مفهوم گردشگری و سیاحت دیدگاه مستقلی دارد. اسلام گردشگری را حمل بر امور والا و ارزش‌های اخلاقی می‌کند چراکه این صنعت پیش از اسلام، دارای مفهومی مرتبط با تحمل رنج و مشقت روح و روان و نیز اجبار انسان برای سیر و سفر در زمین بود و با طلوع خورشید تابناک اسلام، خط بطلانی بر این مفهوم سلبی گردشگری کشیده‌شد.
بنابراین کشورهای اسلامی باید بر این مفاهیم غنی و بر جاذبه های بی نظیر گردشگری در درون خود تکیه کرده و از باورهای دینی و آموزه های آن در جهت معرفی و ترویج این دین الهی بهره بگیرند و از فرصت حضور گردشگران برای انتقال این تمدن غنی استفاده نمایند.این در حالی است که بسیاری از کشورهای اسلامی از این قافله عقب مانده اند وچنین شیوه ای را مطابق الگوهای روز برای گسترش فرهنگ غنی خود به رسمیت نمی شناسند.توریسم در اسلام از دیر باز وجود داشته و در حال حاضر یکی از مهمترین الگوها برای جذب به این دین مبین و ترویج باورهای آن به حساب می آید.

منبع : خبرگزاری موج