جایگاه والای معلم در انتظار احیاہ

هرساله در روز ۱۲ اردیبهشت ماه، به تناسب سنتی مرسوم، «معلمان» دیده می شوند ، شنیده می شوند، تجلیل می شوند و در کلامی جامع به جامعه «یادآوری» می شوند. در چرخه یادآوری معلمان در هفته معلم که هر سال به تکرار پیش روی مان قرار می گیرد، گاه به نوعی تسلسل مکررات و بسنده کردن به آنچه به واسطه اعلام مکرر به گوش مان آشنا است، دچار می شویم؛ آن گونه که برخی مباحث چون دغدغه های معیشتی معلمان به محور صرف بحث تبدیل می شود و لذا از یادآوری مهم ترین دغدغه یی که هم اینک برای معلمان به عنوان والاترین گروه شغلی و فرهنگی جامعه وجود دارد، یعنی «لزوم ارتقای شأن و جایگاه و منزلت معلمان» غفلت می کنیم.
ضرورت توجه به شأن و منزلت معلم نکته یی است که در کلیه دوره ها مورد توافق و تاکید مسوولان و کارشناسان امر بوده است. اما پرسش اصلی این است که آیا اساساً چنین جایگاهی در جامعه و به خصوص برای جامعه مخاطب معلمان به خوبی تبیین شده است؟، البته پاسخ این پرسش شاید نیازمند مکث و تفکر نباشد، زیرا با مروری کوتاه بر تاریخ تصدی گری کلان ترین وزارتخانه و دستگاه اجرایی کشور یعنی وزارت آموزش و پرورش به عنوان متولی اصلی رسیدگی به امور معلمان، به خوبی می بینیم که هر یک از ۱۰ وزیری که تاکنون بر این مسند تکیه زده اند، همواره لزوم تبیین جایگاه معلمان در جامعه و ضرورت احیا و ارتقای آن را به محور سخنان خود تبدیل کرده و از آن، دادها در سخن رانده اند. حال که فراز و نشیب ها در جایگاه والای معلمان از سوی همگان پذیرفته است، باید به این موضوع پرداخت که به واقع تزلزلی که گاه در جایگاه رفیع و بی بدیل معلم رخ می دهد، از کجا ناشی شده و به کجا خواهد انجامید.
از اصلی ترین مواردی که کارشناسان از آن به عنوان عاملی اصلی برای ایجاد خدشه در منزلت معلم ایرانی و آلودگی جایگاه وی به حواشی اجتماعی و شاید سیاسی یاد می کنند، تنگنا و دغدغه معیشتی و تعویق در پرداخت مزایا و حقوق مسلم اوست چرا که گره محکمی بین معیشت و طریقت معلمان وجود دارد که قطعاً شل شدن یک سوی این گره، سستی سوی دیگر را در پی خواهد داشت. همگان بر ارتقای معیشت معلمان اذعان دارند، اما در عین حال این پرسش نیز قطعاً تا به حال به ذهن همه ما خطور کرده است که چرا تامین مطالبات و معوقات معلمان در چرخه وعده های چندین ساله قرار می گیرد؟ برخی اظهارنظر کارشناسان در این باره حاکی است که در برخی مواقع، عدم تلاش مثمرثمر یا مدیریت ناکارآمد برای تامین اعتبارات کامل مورد نیاز وزارتخانه متبوع و به تبع آن، تامین «یک بار برای همیشه» معوقات فرهنگیان یکی از دلایل همراهی همیشگی عنوان «مطالبات معوقه» با نام «فرهنگیان» است که بر این اساس، شعار رسیدگی به امورات مادی معلمان به چرخ آسیابی همانند شده که به رغم گردش مداوم، از ورودی «وعده» در آن، خروجی مناسبی به محصول نمی رسد. موضوع این چالش ها آنچنان با نام فرهنگیان درآمیخته که وقتی نام «معلم» بر زبان می آید، معیشت و رفاه آنها را در ذهن تداعی می کند؛ امری که به نوعی به مرجع ارتزاق رسانه یی در حوزه اخبار آموزش و پرورش نیز تبدیل شده است.
اگرچه قرار گرفتن حقوق فرهنگیان در قالب نظام هماهنگ پرداخت به تصویب دولت برای اعمال و اجرا از فروردین ماه امسال رسید، اما هنوز تناقضات بسیاری در این زمینه مطرح است. از آن جمله می توان به تازه ترین اظهارنظر وزیر آموزش و پرورش در مراسم تجلیل از معلمان نمونه کشوری اشاره کرد که تحقق قانون مدیریت خدمات کشوری و نظام هماهنگ پرداخت برای معلمان را تحمیل کننده بار سنگین مالی به آموزش و پرورش دانسته و یادآور شده چنین بار مالی برای تحقق قانون درنظر گرفته نشده است.
همچنین پرداختن به دغدغه دیگر جامعه بیش از یک میلیون نفری فرهنگیان یعنی استخدام آنها نیز نباید از خاطر دور شود چرا که اساساً پرداختن به این بحث که با سرنوشت حدود ۵۰ هزار حق التدریس آموزش و پرورش به عنوان دومین نیروهای اصلی در این وزارتخانه پس از معلمان رسمی گره خورده، موضوعی است که همواره به عنوان یکی از مهم ترین دغدغه های ذهنی و مادی فرهنگیان مطرح بوده است. البته در این زمینه اقداماتی صورت گرفته، اما موضوع فقدان توازن نیروی انسانی در آموزش و پرورش نیز بحثی کلی است که منطقاً می توان بسیاری از مشکلات آموزش و پرورش در زمینه نیروی انسانی را که برای آن از سوی وزیر آموزش و پرورش نسخه «ساماندهی نیرو در آموزش و پرورش» پیچیده می شود، ناشی از این آسیب کلی دانست.
اگر دغدغه مسکن معلمان را نیز به عنوان سومین چالش اصلی پیش روی این گروه قرار دهیم، قطعاً همگان خواهند پذیرفت اگر معلمی، خود دغدغه مسکن داشته باشد، به واقع، از تامین «توشه پشتوانه دار دانش برای فرزندان آینده این مرز و بوم تا حدی عاجز خواهد ماند»، که پیرو این حقیقت، آموزش و پرورش اعلام می کند با در نظر گرفتن همه اقداماتی که تاکنون در حوزه تامین مسکن فرهنگیان اجرا شده یا در دست اجراست، تنها ۱۰۰ هزار نفر از فرهنگیان کشور فاقد مسکن خواهند ماند که آنها نیز در اولویت اقدامات بعدی در این حوزه قرار خواهند گرفت.
با نگاه به مواردی که عنوان شد، این پرسش قابل طرح است که اساساً چشم انداز آموزش و پرورش با توجه به وجود عوامل زمینه ساز کاهش انگیزه معنوی معلمان و کاهش شأن و منزلت آنها و بی انگیزگی مادی آنها به لحاظ معوق ماندن برخی مطالبات لازم التامین آنها چگونه تعریف می شود؟ پرسشی که وزیر آموزش و پرورش در تازه ترین اظهارات خود به آن، این گونه پاسخ داده که «همه مطالبات معوق مانده فرهنگیان در طول یک دهه گذشته در سال ۸۷ به عنوان سال طلایی آموزش و پرورش به صفر رسانده شده است، لذا چشم انداز روشنی پیش رو داریم.»

منبع : روزنامه اعتماد