جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

خوب یا بد سال پیش رو


خوب یا بد سال پیش رو
۳۶۵ روز سپری شد تا بار دیگر یک سال به پایان خود برسد. برای همه ما پایان سال و آغاز سال جدید سبب می شود به نوعی مروری بر فعالیت هایمان داشته باشیم و در این میان بتوانیم ارزیابی نیز از عملکرد یک ساله خود ترسیم کنیم و در بعد وسیع تر نیز می توان عملکرد یک ساله دولت در بسیاری از حوزه ها را نیز مورد بررسی قرار داد. به همین علت در این گزارش سعی داریم مروری بر وقایع مهم فناوری اطلاعات و ارتباطات در سالی که گذشت داشته باشیم.
● تصویب کلیات در انتظار جزئیات
دغدغه بسیاری از کارشناسان و فعالان حوزه آی تی توجه به این مساله است که فناوری اطلاعات و ارتباطات به سرعت در حال رشد هستند و به تبع آن باید گفت کلاهبرداری های اینترنتی نیز متاثر از این رشد خواهد بود و در این میان وجود یک قانون خاص برای جرائمی از این دست در کشورمان بسیار ضروری و فقدان آن یک خلاء بزرگ برای قانونگذار محسوب می شود و شاید این دغدغه ها سبب شده بود از سال ۸۲ زمزمه های شکل گیری قانون خاص جرائم رایانه یی شکل بگیرد؛ قانونی که پس از سال ها فراز و نشیب عاقبت کلیاتش در صحن علنی مجلس با ۱۷۶ رای موافق، سه رای مخالف و دو رای ممتنع به تصویب رسید و به نوعی باید گفت تصویب کلیات لایحه جرائم رایانه یی یک خبر خوب در سال ۸۷ به شمار می رفت چرا که بالاخره خلاء وجود قانون خاص جرائم رایانه یی از سوی دست اندرکاران به طور جدی مورد توجه قرار گرفت هرچند به عقیده بسیاری از کارشناسان این فقط عنوان یک قانون است که به تصویب رسیده و تا تصویب جزئیات این قانون باید زمان زیادی را سپری کرد، چرا که جزئیات این قانون یک بحث کاملاً تخصصی و فنی است و روشن شدن مساله و تصویب آن نیاز به گذشت زمان دارد.
● شمع حضور رو به خاموشی است
در حوزه آی تی همانند حوزه های دیگر برپایی نمایشگاه های داخلی و حضور در نمایشگاه های خارجی می تواند به عنوان یک ویترین برای نمایش قدرت و توانایی باشد. سال ۸۷ برای صنعت آی تی برپایی چندین نمایشگاه را به دنبال داشت که از جمله آن می توان به الکامپ چهاردهم و تلکام نهم اشاره داشت که باز هم نتوانسته بود ضعف های خود را برطرف کند و هنوز بسیاری از علاقه مندان الکامپ دهم را جزء برترین ها در ذهن خود به یاد می آورند. جدا از نمایشگاه های داخلی در رویدادهای بزرگی همچون سبیت و جی تکس نیز باید گفت وضعیت حضور ایران چندان خوشایند نبود به صورتی که گفته می شود امسال ایران در نمایشگاه سبیت یک حضور بسیار کمرنگ داشته، تا آنجا که تنها شش شرکت در فضایی به وسعت ۶۰ متر توانایی های کشورمان را در معرض دید بازدیدکنندگان قرار داده بودند؛ حضوری که از سوی بسیاری از کارشناسان مورد انتقاد قرار گرفته بود چرا که فعالان این حوزه اعتقاد داشتند غرفه ۶۰ متری و حضور تنها شش شرکت در شأن کشورمان نبود و به نوعی نتوانسته توان آی تی ایران را به حد کمال نشان دهد و این در حالی است که در دولت قبل حضور ایران در سبیت با ۱۴ شرکت و در فضای ۱۲۰ متر به ثبت رسیده است و این تنها حضور قابل قبول ایران در سبیت به شمار می آید و این روند در نمایشگاه جی تکس نیز تکرار شده است.
● استیضاح با پایان شیرین
استیضاح وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات جزء یکی از خبرهایی است که در لابه لای دیگر اخبار این حوزه در سال گذشته توانسته بود نظر بسیاری از رسانه ها را به خود جلب کند. هرچند این استیضاح پایان خوشی را برای سلیمانی رقم زد اما باز هم به نوعی نگاه مجلسیان را به سوی وزارت ارتباطات جلب کرد. شایان ذکر است طرح استیضاح سلیمانی در ۱۵ بند تهیه شده و به امضای ۳۰ نماینده مجلس رسیده بود.
سلیمان جعفرزاده رئیس کمیسیون اجتماعی و نماینده ماکو و چالدران دلایل استیضاح سلیمانی را این گونه تشریح کرده بود؛ وضعیت کنونی مخابرات و ارتباطات بسیار بحرانی است و در حال حاضر نباید دست به کاری زد و مخابرات نباید در این شرایط گسترده شود، چراکه در این صورت حقوق بیت المال تضییع خواهد شد و سوءاستفاده های کلانی صورت می گیرد. بنابراین ما نمایندگان مجلس ترجیح دادیم براساس وظایف نمایندگی هم طرح تحقیق و تفحص و هم طرح سوال از سلیمانی و نیز استیضاح وی را تقدیم هیات رئیسه کنیم.
عدم تحقق برنامه های وزیر ارتباطات در زمان اخذ رای اعتماد، نداشتن خدمات شبکه تلفن همراه در تهران و مناطق محروم، ناتمامی پوشش تلفن همراه روستایی، ناتوانی در اجرای سیاست های دولت الکترونیک و پایین بودن کیفیت اینترنت در ایران، از جمله محورهای طرح استیضاح سلیمانی به شمار می رفت؛ استیضاحی که به دلیل قانع شدن تعدادی از سوال کنندگان پرونده آن به طور کامل بسته شد.
● برنده یی به نام اتصالات
یکی از خبرهای جنجالی در سال گذشته مربوط به اعلام برنده مزایده اپراتور سوم است؛ مزایده یی که کلید آن از تابستان سال ۸۷ زده شد و عاقبت در ۲۴ دی ماه خبر رسمی آن به نقل از روابط عمومی سازمان تنظیم مقررات اعلام شد؛ خبری که در آن گفته می شد شرکت تامین اتصالات که متشکل از شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی شستا و اتصالات است به عنوان برنده اپراتور سوم مشخص شده است. گفتنی است این خبر در حالی به طور رسمی اعلام شد که ۲۰ روز قبل از آن نیز بسیاری از سایت های خبری و روزنامه ها نیز به آن اشاره کرده بودند. گفته می شود تاخیر و سکوت ۲۰ روزه در اعلام برنده مزایده اپراتور سوم دلایل بسیاری دارد که از جمله آن می توان به مسائل سیاسی و ادعای بی مورد کشور امارات درباره مالکیت بر جزایر ایرانی و موضع گیری های این کشور در خصوص فعالیت های هسته یی ایران اشاره کرد. به هرحال دلیل این تاخیر ۲۰ روزه هر چه باشد در مجموع باید گفت برنده اپراتور سوم کسی جز اتصالات نیست؛ اتصالاتی که قرار است سیم کارت های خود را با پیش شماره ۰۹۲ به کاربران عرضه کند.
● فالکون در مقابل لنگر
یکی از خبرهای مهم در سالی که گذشت مربوط به پروژه فالکون است؛ پروژه یی که با اجرای آن برای نخستین بار دو نقطه اتصال بین المللی در کشور ایجاد می شود و شمار درگاه های بین المللی کشورمان به ۱۱ ایستگاه افزایش خواهد یافت و به زبان ساده تر باید گفت فالکون سبب می شود ظرفیت اینترنت کشور به نوعی افزایش یافته و بسیاری از مشکلات از جمله قطعی های مکرر در خطوط اینترنتی برطرف خواهد شد. همان مشکلاتی که هرازگاهی با لنگر کشتی ها به نوعی عذاب قطع شدن و اختلال در دسترسی به اینترنت را برای کاربران به بار می آورد. گفتنی است مقدمات طرح فالکون در دولت خاتمی کلید زده شده و طی روند پنج ساله به بار نشسته است همان طور که باید این حقیقت را پذیرفت که فیبر نوری در دولت هشتم به بهره برداری رسیده است و طی سال های اخیر رفته رفته توسعه یافت. مهم ترین ویژگی فالکون خارج شدن انحصار تامین ظرفیت اینترنت کشور از فیبر نوری جاسک - فجیره است. گفته می شود افتتاح پروژه فالکون مانند دیگر پروژه ها بازخوردهای فراوانی را در میان فعالان به دنبال داشته است تا آنجا که بسیاری از شرکت های فعال در حوزه توزیع اینترنت اجرای پروژه فالکون را به نفع کشور و به نوعی یک گام به جلو می دانند اما در عین حال بر این مساله پافشاری دارند که چرا همیشه ایران باید مصرف کننده باشد و چرا شرکت زیرساخت نباید با اپراتورهای بزرگی که در حوزه خلیج فارس هستند مانند فالکون، شرکت فلگ و... طرح مشارکت داشته باشد البته در این میان فعالان حوزه ارائه خدمات اینترنتی نیز اعتقاد دارند مسوولان وزارت آی سی تی باید از فرصت خوبی که در اختیار ایران قرار گرفته در جهت اعتلا و استقلال کشور استفاده کنند نه اینکه تنها در جایگاه یک مصرف کننده پهنای باند مورد نیاز کشور را برای ۱۵ سال آینده و با قیمت گزاف پیش خرید کنند و به جای پیش خرید کردن بهتر است ایران با توجه به توانایی هایی که در این حوزه دارد، خود وارد این وادی شود و جایگاه اصلی در این شاهراه را به دست بیاورد.
● یک انتخاب خبرساز
برگزاری اولین انتخابات سازمان نظام صنفی رایانه یی یکی از مهم ترین وقایع سال ۸۷ به شمار می آید حداقل مهم بودن آن برای فعالان حوزه آی سی تی بیشتر به چشم می آید.
گفته می شود در سال ۸۳ سازمان نظام صنفی رایانه یی با تصویب قانون حمایت از پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه یی در مجلس و با ابلاغ آیین نامه اجرایی آن توسط هیات دولت تشکیل شد. گفتنی است انتخابات این سازمان با حجم بسیاری از اظهارات و انتقادات برگزار شد و نتیجه این انتخابات مشخص کردن ۱۵ نفر به عنوان اعضای هیات مدیره و سه نفر هم به عنوان اعضای علی البدل بود و در حال حاضر این سازمان اسامی سه نفر را برای نامزدی دریافت ریاست پیشنهاد داده است که به نوعی جایگزین امیرحسین نائینی شوند اما تاکنون شخص نهایی اعلام نشده است.
● در میان مخالفت ها جشن گرفتن
مزایده وایمکس (خدمات دسترسی پرسرعت بیسیم) به نوعی یکی از چالش برانگیزترین اتفاقات سال گذشته به شمار می آید چرا که فعالان این حوزه براین باورند که این طرح در آینده یی نه چندان دور دچار مشکل خواهد شد و آینده مبهمی را برای ارائه کنندگان این سرویس به وجود خواهد آورد. اکثر فعالان بازار مخابرات ایران از مزایده وایمکس که توسط سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی برگزار شده است استقبال مناسبی نکرده اند و دلیل عمده این عدم استقبال را بالا بودن رقم حق امتیاز عنوان کرده بودند. گفته می شود حق لیسانس پروانه وایمکس برای استان تهران ۲۰۹ میلیارد ریال و سایر استان ها چهار میلیارد ریال در نظر گرفته شده است. گفتنی است درحالی که سازمان بازرسی کل کشور برگزاری مزایده وایمکس را غیرقانونی اعلام کرده بود و بسیاری از کارشناسان و دست اندرکاران حوزه آی تی نیز بر غیرقانونی بودن این مزایده تاکید داشته و عنوان می کردند برگزاری چنین مزایده یی از سوی این سازمان عملکرد منفی را در کارنامه فعالیتی آن ثبت خواهد کرد در کمال ناباوری و در میان خیل عظیم مخالفت ها مبنی بر غیرقانونی بودن برگزاری این مزایده در روزهای پایانی سال پروانه برندگان مزایده وایمکس از سوی سازمان تنظیم مقررات به شرکت های ایرانسل، کنسرسیوم صنایع ارتباطی پایا و مبین ایران، مجتمع رایانه دانش گلستان و شرکت مشارکتی مخابرات اصفهان (اسپادان) اعطا شد. گفته می شود در زمان اعطای پروانه به سه شرکت یاد شده سازمان تنظیم مقررات با حضور وزیر و دست اندرکاران وزارت ارتباطات سنگ تمام گذاشته تا آنجا که در این مراسم حتی از گروه کر موسیقی نیز بهره برده شده بود تا در کنار تمامی مخالفت ها یک جشن باشکوه برپا شود. شاید این جشن به نوعی انتقامی از تمامی انتقادها بود.
● مجلس به دنبال استقلال
طرح استقلال سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی یکی دیگر از اخبار سال ۸۷ به شمار می آید که به نوعی مجلس و وزارتخانه فناوری اطلاعات و ارتباطات را رو در روی هم قرار داده است. در واقع نمایندگان مجلس در جلسه یی به یک فوریت این طرح با ۱۳۳ رای موافق، ۴۲ رای مخالف و هشت رای ممتنع به نوعی رای مثبت دادند که در صورت تصویب نهایی آن، وظایف و اختیارات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تغییر خواهد کرد. گفتنی است این طرح در راستای سیاست های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی و شتاب بخشیدن به رشد اقتصاد ملی و افزایش سهم بخش های خصوصی و تعاونی در اقتصاد ملی و کاهش تصدی گری دولت در فعالیت های اقتصادی در حوزه ارتباطات تهیه و تقدیم مجلس شده است.
این طرح جزء طرح هایی به شمار می آید که واکنش های مثبت و منفی بسیاری را به وجود آورده است تا آنجا که شخص وزیر در مقابل طرح استقلال رگولاتوری خطاب به مجلسیان می گوید طرح انحلال سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی و واگذاری آن به یک شورای غیرتخصصی طرحی ناپخته است و به نوعی باید گفت این طرح خلاف اصل ۴۴ است و به طور کلی این طرح اختلال های وسیعی را در حوزه آی سی تی ایجاد خواهد کرد.
در مقابل چنین اظهار نظری از سوی وزیر مطهری رئیس کمیسیون مخابرات مجلس که به نوعی طراح اصلی این طرح به شمار می آید با جدیت پیگیر این طرح است و آن را بسیار ضروری می داند و البته گفتنی است فعالان حوزه آی تی و بخش خصوصی نیز بر سر استقلال یا انحلال سازمان رگولاتوری دیدگاه های مثبت و منفی بسیاری دارند و شاید همین دیدگاه های مختلف سبب شده است درخصوص این طرح بارها نشست ها و جلسات مختلفی از سوی بخش دولتی و خصوصی برگزار شود. به هرحال استقلال رگولاتوری جزء طرح هایی به شمار می آید که نتیجه آن در سال جاری مشخص خواهد شد.
● انتظار به سر رسید ام ام اس از راه رسید
سال ۸۷ را باید به نوعی پایان انتظار برای دریافت خدماتی همچون ام ام اس و جی پی آر اس روی سیم کارت های همراه اول دانست چرا که در این سال بالاخره مخابراتی ها بعد از خلف وعده های بسیار این سرویس ها را با کاستی های فراوان در اختیار مشترکان خود قرار دادند. هرچند باید گفت رقیب دیرینه همراه اول یعنی اپراتور دوم که به دلایل بسیاری برای ارائه خدمات ام ام اس به مشترکان خود دچار ممنوعیت شده بود نیز در این سال توانست با برداشتن این مانع، بار دیگر به مشترکان خود این خدمات را عرضه کند.
نکته جالب درخصوص این خدمات توجه به این مساله است که سرعت پایین و پراشکال اتصال به اینترنت آنچنان شایع است که بسیاری از کاربران قید خدمات جی پی آر اس را زده اند مگر تعداد کمی از مشترکان که با پشتکار فراوان در تمامی ساعات شبانه روز این نوع خدمات را مورد آزمایش قرار می دهند تا عاقبت بتوانند با سرعت دلخواه اتصال خود را برقرار کنند.
به هرحال تمامی مشکلات پیش رو در خصوص ارائه این خدمات سبب شده است تاکنون از سوی مسوولان هیچ گونه اظهار نظری مطرح نشود اما در نقطه مقابل خدمات ام ام اس از همان لحظه شروع به کار با واکنش های بسیار مواجه شده است تا آنجا که در جدیدترین اظهارنظر دری نجف آبادی دادستان کل کشور طی نامه یی به وزیر اطلاعات خواستار اتخاذ تدابیر موثر به منظور اعمال کنترل و نظارت موثر بر خدمات سرویس ام ام اس در راستای پیشگیری از بروز تخلفات و آسیب های اجتماعی و اخلاقی شده است چرا که وی اعتقاد دارد اصل پیشگیری ایجاب می کند به منظور جلوگیری از بروز پدیده های نابهنجار اجتماعی و اختلال در اخلاق و فرهنگ عمومی و تعرض به حریم خصوصی شهروندان تدابیر بازدارنده و قابلیت های کنترلی و نظارتی موثر اعمال شود، بنابراین ارائه سرویس ام ام اس به کارت های اعتباری باید صرفاً منوط به احراز هویت واقعی متقاضیان باشد و متعاقباً کنترل، مراقبت و نظارت مستمری به منظور جلوگیری از ثبت نام افراد باهویت و مشخصات مجعول، معمول شده و با برنامه ریزی مناسب، تعامل و همکاری موثری در جهت پیشگیری از بروز پیامد های نامطلوب و تخلفات احتمالی توسط دستگاه های مسوول صورت پذیرد.
□□□
بعد از به پایان رسیدن تعطیلات نوروزی آرام آرام روزهای کار و فعالیت آغاز می شود و در این میان بسیاری از طرح هایی که کلید آن در سال ۸۷ زده شده است باید در سال جدید به بار بنشینند و در این میان بعضی از طرح ها و تصمیم گیری ها که در سال گذشته انجام شده است، می توانند تاثیرات نه چندان دلچسبی را روی آی تی کشور در سال جاری داشته باشند. از جمله این تصمیم گیری ها می توان به بودجه سال ۸۸ دولت برای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات اشاره داشت؛ بودجه یی که به گفته بسیاری از فعالان حوزه آی تی نسبت به سال گذشته کاهش داشته است که همین بودجه می تواند در خصوص سرمایه گذاری مشکلاتی را به همراه داشته باشد. اما با تمامی این اوصاف باید به سال جدید و وقایع پیش روی آن امید داشت چرا که شاید بار دیگر نگاه مهربانی حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات را جست وجو کند و آن را جدی بگیرد.
مینو مومنی
منبع : روزنامه اعتماد


همچنین مشاهده کنید