برترین های ادبیات داستانی در سال ٨٧ از نگاه داستان نویسان

این که چه آثاری در حوزه ادبیات داستانی در سال ٨٧ به ویژه از نگاه خود داستان نویسان مورد توجه بوده است، شاید خواندنی باشد. خبرگزاری مهر در گفت و گو با تعدادی از داستان نویسان و منتقدان حوزه ادبیات داستانی این پرسش را مطرح کرده است که پاسخ آن ها را می خوانیم.
● آثار سرشار و موراکامی (زنوزی جلالی)
▪ رمان روانکاوانه: "کافکا در ساحل" نوشته هاروکی موراکامی با ترجمه مهدی غبرایی رمان بسیار موفقی است. این رمان از جنبه پیوند میان واقع و فراواقع متن رمان نیرومندی است. یکی از مشکلات نویسندگان ایرانی به ویژه در حوزه ادبیات داستانی دفاع مقدس ضعف در پیوند وجه واقعی و فرا واقعی داستان است به همین دلیل مطالعه این رمان به نویسندگان الگوی مناسبی می دهد.
▪ پژوهش ادبی: درحوزه کتاب های پژوهشی کتاب "حقیقت بوف کور" محمدرضا سرشار کتابی موفق است و جرات نویسنده این کتاب در کنار گذاشتن یکسری از عادت های کلیشه ای و نظریات قدیمی ستودنی است.
▪ ادبیات دفاع مقدس: در زمینه ادبیات دفاع مقدس کار جدیدی نکرده ایم و در این حوزه آثاری که نوشته می شود عینا تکرار آثاری است که در سال ٨٦منتشر شده و این وضعیت نشان می دهد به تکرار رسیده ایم.
▪ داستان طنز: در ادبیات داستانی طنز امسال آثار خاص و ویژه ای از شهرام شفیعی منتشر شده که قابل اعتناست. این نویسنده ذهنیت نیرومندی دارد تنها یکی از مشکلاتش که من بارها به او یادآور شدم این است که جنس کارهایش خیلی غربی است و باید کمی ایرانی باشد.
▪ ادبیات علمی تخیلی و ملو درام: در ژانر ملودرام و ادبیات علمی تخیلی در سالهای اخیرآثار شاخصی در ایران پدید نیامده است.
▪ ادبیات مذهبی: در سال های اخیر آثار زیادی در این زمینه منتشر شده اما اغلب آنها بیشتر جنبه شعاری دارند.رمانی که گالدوس با عنوان "نازارین" نوشته اثری درخشان در حوزه ادبیات مذهبی است.
● "آه"، "بیوتن" و "دا "
داوود غفارزادگان: ادبیات مذهبی: کتاب "آه". این کتاب از جمله آثار کلاسیک است که شیخ عباس قمی با عنوان" نفس المهموم" نوشته است. این کتاب با ترجمه یاسین حجازی و با عنوان "آه" روانه بازار شده است. تدوین چندان خوب نبود اما حجازی خیلی خوب توانسته این کتاب را ویرایش کند.
▪ ادبیات دفاع مقدس: در این بخش "بیوتن" امیرخانی رمان موفقی بود. اگر چه ماجرای رمان خارج از مرزهای ایران می گذرد اما به شکلی نگاه نویسنده معطوف به ارزشهای هشت سال جنگ تحمیلی است. کتاب خاطرات "دا" در بخش زندگینامه داستانی کتاب برجسته و خوبی است. استقبال از این اثر به دلیل اینکه خواندنی است تا کنون چشمگیر بوده است.
▪ ادبیات روانکاوانه : رمان "مفید آقا" نوشته علی کربلایی لو. نویسنده در این رمان رویکرد خاصی دارد و به اعتقاد من انتشار این اثر صدای تازه ای در ادبیات داستانی ایران بود.
▪ ادبیات طنز: "بائودولینو" نوشته امبرتواکو. این کتاب که با ترجمه رضا علیزاده منتشر شده است از جمله آثار ترجمه ای موفق است. این اثر رگه هایی از طنز در میان روایت دارد و نگاه طنزآمیز نویسنده در روایت داستان جذاب است.
▪ ادبیات کودک و نوجوان: "لالایی برای دختر مرده" نوشته حمید رضا شاه آبادی. انتشار این کتاب اتفاق خوبی در حوزه ادبیات کودک و نوجوان بود.
● دا، پری فراموشی و رازی در کوچه ها (لادن نیکنام)
▪ ادبیات پلیسی:"دیوانه ای در شهر" نوشته ژرژ سیمنون با ترجمه رامین آذر بهرام. ویژگی روان شناسی این اثر در کنار کنش جنایی، پیش برنده خط روایت است.
▪ طنز: داستان "آنجا که پنچر گیری ها تمام می شود" نوشته حامد حبیبی. در این مجموعه مخاطب می تواند ضمن مشاهده نگاه واقع گرایانه راوی تکرار شونده، برشهای طنزآمیز را در میان داستان به خوبی ببیند.
▪ اثر ادبی روانکاوانه: کتاب "پری فراموشی" نوشته فرشته احمدی. به دلیل اینکه راوی داستان به معنای دقیق کلمه مدام در حال ارائه برشهای دقیق و موشکافانه و اثرگذار از زن معاصر ایرانی در بستر خانواده و اجتماع است.
▪ مذهبی: کتاب "دا" نوشته زهرا سید حسینی در این ژانر اثر برجسته ای است چرا که هم برش های اعتقادی خوبی در آن دارد و تاثیرگذار است و هم تصویر واقع گرایانه ای از جنگ و تاریخ یک ملت را ارائه می دهد.
▪ ادبیات دفاع مقدس: در این ژانر هم "دا" را انتخاب می کنم. آنقدر این کتاب روایت صادقانه ای دارد که مخاطب را مجذوب می کند. بعد از خواندن این کتاب احساس کردم مدیونم و تا این لحظه دینم را ادا نکرده ام که امیدوارم بتوانم ادا کنم.
▪ ملو درام: کتاب "رازی در کوچه ها" نوشته فریبا وفی کتاب قابل تاملی است. نویسنده در این اثر به سبک و سیاق ملودرام با راوی اول شخص از تجربیات نوستالژیک خود سخن گفته است.
● "استهبان"، "رستم التواریخ" و "دفتر زرین " (علی اصغر بهرامی)
▪ ادبیات ملودرام: کتاب "دفتر زرین" نوشته دوریس لسینگ که بر دو نسل از زنان اروپا تاثیر گذاشت و یکی از مهمترین رمان های نیمه دوم قرن بیستم محسوب می شود. این کتاب را می توان در ژانر اجتماعی نیز دسته بندی کرد.
▪ ادبیات پژوهشی: مجموعه کتاب های "استهبان" نوشته محمدرضا آل ابراهیم که در آن، آیین ها و رسوم مذهبی و شیوه زندگی مردم استهبان به صورت مشخص درباره سوژه هایی مانند عروسی، بازی های محلی و آثار باستانی موجود در این منطقه از کشورمان به تصویر درآمده و درباره اش شرح داده شده است.
▪ ادبیات طنز: بهترین کتاب همان مجموعه آثار عبید زاکانی است که بارها من خوانده ام اما بهترین کتاب منتشر شده در این حوزه در سال ٨٧کتاب "رستم التواریخ" نوشته محمدهاشم آصف مشهور به رستم الحکماست که به نظرم در حوزه طنز و بازگویی تاریخ به روش ادبی کتاب یگانه ای است. حوادث روایت شده در این کتاب در فاصله زمانی پادشاهی شاه سلطان حسین و فتحعلی شاه رخ می دهد.
▪ ادبیات تخیلی: کتاب "کابوس چهاربعدی" جی جی بالارد به نظرم بهترین کتاب ژانر علمی تخیلی است که شامل حدود ٦داستان بلند است و در همه آنها دغدغه نویسنده "زمان" و گذشت آن است.
● "دا"، "فرهنگ ادبیات فارسی" و "قلندری در تاریخ " (ابوالحسن ذوالفقاری)
▪ پژوهش های ادبی: فکر می کنم بهترین کتاب در این حوزه "فرهنگ ادبیات فارسی" نوشته محمد شریفی بود که انتشارات نشر نو (معین) آن را به چاپ رسانده است.
▪ ادبیات دفاع مقدس: یکی از بهترین کتاب های این حوزه "دا" بود که انتشارات سوره مهر آن را منتشر کرد.
▪ ادبیات دینی: کتاب "قلندری در تاریخ" نوشته شفیعی کدکنی جزو بهترین کتاب های عرفانی و دینی است که در سال های اخیر منتشر شده است. فکر می کنم پژوهشگران عرصه های جامعه شناسی، مطالعات فرهنگی و ادبیات عامه نیز می توانند از این کتاب بهره کافی را ببرند.
▪ ادبیات کودک و نوجوان: با توجه به حجم گسترده انتشار کتاب های کودک و نوجوان، فکر می کنم یکی از بهترین آثاری که در این حوزه منتشر شد، کتاب "تاریخ ادبیات کودکان "نوشته محمد هادی محمدی و تعدادی دیگر از نویسندگان بود.
▪ ادبیات طنز: در این حوزه کتاب "مقدمه ای بر طنز و شوخ طبعی در ایران" نوشته علی اصغر حلبی و چند کتاب دیگر وی درباره تاریخ طنز ایران بود. تجدید چاپ برخی از کتاب های مرحوم عمران صلاحی هم برایم خواندنی بود.
● "آه"، "لالایی برای دختر مرده" و "زنگبار " (مجید قیصری)
▪ ادبیات روانکاوانه: رمان "زنگبار" نوشته آلفرد آندرش. این رمان قصه چند شخصیت است که در بندری گردهم می آیند و قصدشان فرار از خاک آلمان و بیرون بردن یک مجسمه تاریخی است.
▪ ادبیات طنز: "فیل" نوشته برتولت برشت. در این کتاب نویسنده رویکرد فلسفی را با روایت طنزآمیز در هم آمیخته و روایت جذابی به دست داده است.
▪ ادبیات کودک و نوجوان: "لالایی برای دختر مرده" نوشته حمید رضا شاه آبادی. این کتاب اگر چه برای سنین کودک و نوجوان تلخ است اما تعلیقها و روایت جذابی دارد.
▪ ادبیات مذهبی: "آه" تدوین یاسین حجازی. این کتاب در اصل متعلق به شیخ عباس قمی است که حجازی آن را تدوین و امروزی کرده است. این کتاب نگاه نویی به مقتل سید الشهدا دارد و کتابی خواندنی است که جای آن در ادبیات ایران خالی بود.
▪ ادبیات دفاع مقدس: کارهای چندان خوبی امسال ندیده ام.
▪ ادبیات پلیسی: "شهر شیشه ای" نوشته پل استر کتابی خواندنی و موثر بود.
● "بیوتن" و "قصه و قصه گویی در اسلام " (ابوتراب خسروی)
▪ ادبیات پژوهشی: کتاب "قصه و قصه گویی در اسلام" نوشته ابن جوزی ترجمه مهدی محبتی که انتشارات مرکز آن را منتشر کرده، بهترین کتاب از نوع پژوهشی آن بود که در سال ٨٧خواندم.
▪ ادبیات دینی: کتاب هفت جلدی "قصه های شیخ اشراق" (از شیخ شهاب الدین سهروردی) که توسط انتشارات مولی در مجلدهای کوچکی منتشر شده، در زمره بهترین کتاب های مذهبی و عرفانی است.
▪ ادبیات تاریخی: کتاب "داستان های بیدپای" نوشته محمدبن عبدا... بخاری بهترین کتاب ادبی - تاریخی منتشر شده در سال جاری بود.
▪ ادبیات ملودرام: بهترین رمانی که در این ژانر خواندم ویراست جدید کتاب "برخیز ای موسی" نوشته ویلیام فاکنر بود.
▪ ادبیات دفاع مقدس: بهترین کتاب در این زمینه که دارای ویژگی های تکنیکی خوبی بود، رمان "بیوتن" نوشته رضا امیرخانی بود که نشر علم آن را چاپ کرد.
● "حتی مردها هم گریه می کنند " (سودابه امینی)
▪ کودک و نوجوان: در این حوزه آثار مژگان بابامرندی با عناوین "حتی مردها هم گریه می کنند" و "به نام پدربزرگ سلام "که انتشارات مدرسه آنها را منتشر کرده است به دلیل زبان قابل فهم و فاخری که دارند آثار خوبی به شمار می روند.
▪ رمان روانکاوانه: در این زمینه رمان "من او" نوشته رضا امیرخانی که در سال ٨٧توسط انتشارات سوره مهر به چاپ بیست و پنجم رسیده است کتاب بسیار ارزشمندی محسوب می شود.
▪ ادبیات مذهبی: در این حوزه مجموعه کتاب هاییکه به مناسبت کنگره علامه سید حیدر آملی منتشر شده اند آثار بسیار مناسبی هستند که در میان تمام اینها کتاب "عرفان شیعی در اندیشه علامه سید حیدر آملی" از جمله سرآمدان به حساب می آید.
▪ ادبیات دفاع مقدس: مجموعه دو جلدی "شرم بی نهایت" که مجموعه شعرهای برگزیده شانزدهمین کنگره سراسری شعر دفاع مقدس است از آثار قابل توجه در این حوزه به شمار می رود.

منبع : روزنامه خراسان