کرمانشاه؛ نگین سلسله کوههای زاگرس

کرمانشاه نگین سلسله کوه های زاگرس با جمعیتی بالغ بر ۲میلیون نفر یکی از استانهای مهم غرب کشور است. استان کرمانشاه با ۱۲شهرستان یکی از اولین مناطق زیستگاه بشری به شمار آمده است. این استان به لحاظ روند پیشرفت و سیر تمدن در هزاره چهارم قبل از میلاد یکی از مراکز مهم تجاری و بازرگانی محسوب می شد. وجود آثار تاریخی از دوران مادها، هخامنشی، سلوکی، پارت، ساسانی، صفوی، زندیه و قاجار بیانگر اهمیت و ارزش فراوان این منطقه بوده است. این شهر به عنوان مرکز استان یکی از شهرهای بزرگ کردنشین جهان به حساب می آید. طبیعت سرسبز و با صفای این شهر، آب و هوای مطبوع و فرحبخش، پارکهای زیبا، سردابها فراوان و همچنین چشمه های آب گوارا و رسوم و اعتقادات دینی، داستانهای حماسی اقوام کرد، پرورش مشاهیر و ادبا و فرهیختگان همه و همه نشان از شهری دیدنی و جذاب دارد.
استان کرمانشاه از دیرباز در زندگی اقتصادی و اجتماعی ساکنان غرب کشور نقش اساسی داشته است و همین امر نیاز مبرم کرمانشاه را به داشتن یک بازار پررونق و بزرگ را نشان می دهد. که این مهم در زمان قاجاریه همزمان با رشد و توسعه شهرکرمانشاه اتفاق افتاد. بازار کرمانشاه نیز همچون دیگر بازارهای مهم ایران دارای بازارها و راسته های مختلفی است که هر کدام از آنها به شغل و کار مشخصی ارتباط دارد که به طور مثال می توان به راسته طلافروشان یا بازار زرگرها، بازار مسگرها و بزازخانه و گیفه فروشی اشاره کرد. بازار بزرگ کرمانشاه که به «تاریکه بازار» معروف است علاوه بر دیدن در زمره آثار برجسته معماری به حساب می آید به طوری که عمارت های بدیع و بناهای جاودانی آن به تنهایی یک شاهکار معماری محسوب می شود. گفتنی است از دیگر جاذبه های دیدنی موجود در کرمانشاه نیز می توان به پل کهنه، تکیه بیگلربیگی، مسجد جامع، مسجد عمادالدوله، خانه های تاریخی، موزه های سنگ، کتابت، مردم شناسی، تاریخ طبیعی، تمبر، شهداء، دفاع مقدس، باغات اشاره کرد. یکی دیگر از آثار دیدنی کرمانشاه مجموعه تاریخی «طاق بستان» در شمال شهر کرمانشاه واقع شده است این مکان خوش آب و هوا با چشم اندازهای زیبا و درختانی انبوه دل هر بازدیدکننده را به خود جلب می کند.
مجموعه آثار تاریخی طاق بستان و طبیعت اطراف آن از دیرباز بیشه زاری مناسب برای شکار سلاطین محسوب می شده و هم اکنون نیز بقایای دیوارهای شکار گاهی در جنوب این مجموعه به خوبی دیده می شود. مجموعه آثار تاریخی طاق بستان از چندین بخش شکل گرفته که می توان به نقوش صحنه تاج گذاری اردشیر دوم و صحنه حلقه ستانی اردشیر دوم در حضور ایزد مهر اشاره کرد. آثار تاریخی طاق بستان از دو طاق کوچک و بزرگ تشکیل شده که در طاق کوچک دو پیکر از شاپور دوم و سوم حجاری شده است و در طاق بزرگ هم اوج هنر حجاری در آن به نمایش درآمده است و سردر طاق مزین به کنگره هایی است که از معماری هخامنشی الهام گرفته و علاوه بر این آثار دو تصویر فرشته، درخت زندگی و هلال ماه دیده می شود. قابل ذکر است در داخل طاق بزرگ و در طبقه بالایی، تصویر تاج گذاری خسروپرویز سوار بر اسب معروفش شبدیز دیده می شود و در دیوارهای جانبی طاق هم دو شکارگاه مختلف به صورت بسیار ماهرانه ای حجاری شده است که به شکارگاه های گوزن و گراز معروفند و علاوه بر اینها در این مجموعه می توان از مجسمه ها، ستون ها و سرستون های بسیار زیبا و همچنین کوزه های سفالین دیدن کرد. آثار کهن و تاریخی استان کرمانشاه تنها به شهر کرمانشاه معطوف نمی شود آثار دیدنی و تاریخی و همچنین مناظر بدیع و زیبای طبیعی در سطح استان کرمانشاه به وفور دیده می شود و چشمان هر گردشگر را مجذوب خود می کند. یکی از شهرستان های استان کرمانشاه که در فاصله ۲۵ کیلومتری شرق کرمانشاه و میراث جهانی در آن نهفته شده بیستون است. کوه بیستون از زمان های بسیار دور نیز دارای اهمیت و تقدیس فراوان بوده است و به همین دلیل است که تقریباً از هر دوره اثری در پهنه آن دیده می شود. گفتنی است این آثار از دوره جمع آوری غذا آغاز و به دوره صفویه خاتمه می یابد و بی شک می توان بیستون را گنجینه تاریخ بشری نامید، برخی از آثار ارزشمند این مجموعه نیایشگاه مادی، پرستشگاه و شهر پارتی، نقش و کتیبه داریوش هخامنشی، مجسمه هرکول، کتیبه و نقش گودرز، نقش و بنای اشکانی، سر ستون های دوره ساسانی، دیوار ساسانی، فرهاد تراش، کاروانسرای ساسانی، کاروانسرای ایلخانی، تپه نادری، کاروانسرای شاه عباسی و غیره است که در میان این آثار نقش کتیبه داریوش هخامنشی از همه پر اهمیت تر است.
هرسین یکی دیگر از شهرستان های استان کرمانشاه است که به واسطه وجود آثار تاریخی بی نظیر و ارزشمند، از نظر باستان شناسان حائز اهمیت است. از آثار باستانی شهر هرسین می توان به تنگ گنج دره و تپه ای که ساکنان محلی به آن چیاخزینه می نامند که قدمت این آثار به ۸۵۰۰ سال قبل از میلاد دوران اولیه پارینه سنگی می رسد و از لحاظ تمدن شناختی حائز اهمیت فراوانی است. دخمه شمس آباد، قلعه سرماج، تخت شیرین، صفحه تراشیده شده، حوض سنگی، تاق سنگی، پلکان سنگی، قلعه هرسین از دیگر آثار این منطقه به شمار می آید.
شهرستان صحنه یکی از مناطق خوش آب و هوای استان کرمانشاه است. این شهرستان سرسبز با درختانی تنومند و قدیمی و سراب در بندش با آبشار زیبا، سالانه هزاران توریست را به سمت خود جذب می کند. از آثار تاریخی این شهرستان می توان به دخمه بزرگ دربند، دخمه کوچک، تخته تیمور، شهر قدیمی دینور، چشمه سهراب، هفت چشمه، قلعه مروان، تپه های باستانی، قلعه لاهیجر و پل میانراهان نام برد.
شهرستان کنگاور هم یکی از شهرهای دیدنی استان کرمانشاه است که از نظر جغرافیایی شرقی ترین نقطه استان است. این شهرستان بر سر راه تمدن های قدیم بین النهرین و پارس واقع شده و راههای عمده قبل و پس از اسلام از آن می گذشته است و به دلیل استعداد آب و هوایی از دیر باز مورد توجه بوده است. گفتنی است برخی از جاذبه های تاریخی و مذهبی کنگاور عبارتند از: معبد آناهیتا، گودین تپه، بقعه شاهزاده محمد ابراهیم، امامزاده باقر، امامزاده سیدجمال الدین، حمام حاج اصغرخان، حمام سرجوب و از جاذبه های دیدنی شهرستان کنگاور می توان به سراب زیبای فش و سراب ماران اشاره کرد.
شهرستان اسلام آباد غرب و منطقه دالاهو از مناطق سرسبز و پرآب استان کرمانشاه است و فراوانی باران های زمستانی و بهاری جلوه طبیعی خاصی به این مناطق بخشیده به طوری که منطقه ریجاب در شهرستان دالاهو سالانه مآمن خوبی برای گردشگران شده است و علاوه بر منطقه ریجاب مناطق طبیعی دیگری دراین شهرستان یافت می شود که عبارتند از: سراب کرند غرب، سراب هرسم، سراب شالان، دره اژدها، قلعه بان زرده، قلعه یزدگردی، بان مزاران، مسجد ریجاب، برج ریجاب، مسجد عبدالله بن عمر، قلعه منیژه، مقبره ابردو جانه و مقبره بابا یادگار اشاره کرد.
یکی دیگر از شهرستانهای استان، شهرستان سرپل ذهاب است که این شهرستان در روزگار ساسانیان استانی به نام خسرو شاد فیروز بوده است. قدمت این شهرستان به دوران اولیه زندگی بشری (پارینه سنگی) برمی گردد و این منطقه از نقاط گرم استان کرمانشاه است. جاذبه های دیدنی این شهرستان را می توان: طاق گرا، گوردخمه داوود، نقش برجسته کتیبه دار، قربانگاه، آتشدان، کتیبه اشکانی، سنگ نبشته مردوک، قلعه شاهین ، قلعه مریم و مقبره احمد اسحاق نام برد.
قصر شیرین هم از دیگر نقاط دیدنی در استان کرمانشاه است که رودخانه الوند از وسط این شهر می گذرد. شهرستان قصرشیرین با توجه به هم مرز بودنش با کشور عراق و عتبات عالیات از موقعیت ویژه ای برخوردار است. علت نامگذاری قصر شیرین به واسطه احداث کاخی توسط خسرو پرویز پادشاه ایران برای همسرش شیرین بوده است و این کاخ پس از حمله اعراب به ایران به کلی ویران شده است. قصر شیرین از مناطق گرمسیری استان کرمانشاه است و سالانه مرکبات و خرمای فراوانی از نخلستانهای آن به خارج از شهرستان صادر می شود. از جاذبه های تاریخی این شهرستان می توان به آتشکده چهار قاپی، کاخ خسرو، بان قلعه، سیستم های آبرسانی و کاروانسرای قصر شیرین یاد کرد.
شهرستان گیلانغرب یکی از مناطق کوهستانی استان کرمانشاه است که از آب و هوای فرحبخش برخوردار است. این شهرستان از جاذبه های طبیعی و بکر مثل منطقه گلین و سراب مورت بهره می برد و این مکان با صفا یکی از نقاط مناسب برای گردشگران به حساب می آید. از آثار تاریخی شهرستان گیلانغرب بنای ساسانی، گوردخمه طاق فرهاد است که از دوران هخامنشی برجای مانده است.
شهرستان روانسر به عنوان دروازه اورامانات شهرت دارد و از اهمیت خاصی برخوردار است و از جاذبه های این شهرستان هم می توان به سراب روانسر، غار قوری قلعه و گوردخمه روانسر یاد کرد.
غار قوری قلعه یکی اززیباترین غارهای جهان با ۶۵ میلیون سال قدمت و سه هزار و ۱۴۰ متر عمق در ۸۷ کیلومتری کرمانشاه واقع است. این غار بی نظیر دارای چند تالار و مسیر بسیار زیبا و منحصر به فرد است و از جمله آثار دیدنی این غار می شود به تالار مریم، تالار کوهان شتر، مسیر برزخ، تالار بلور و تالار عروس نام برد. قابل ذکر است درطول مسیر غار قندیل هایی را به اشکال مختلف نام گذاری کرده اند و این قندیل ها علاوه بر اهمیت اکوتوریستی این منطقه، آثاری نیز در این غار کشف شده است.
شهرستان جوانرود یکی دیگر از شهرستانهای استان است که درناحیه کوهستانی شمال غرب و منطقه اورامانات قرارگرفته است. از جاذبه های تاریخی شهرستان جوانرود می شود به قلعه چنگیزخان، قلعه آلانی و برج جوانرود، غار کاوات، سراب بالاخانی و سراب سرود نام برد.
شهرستان پاوه یکی از مناطق کوهستانی و دارای زمستانهای سرد و پربرف و تابستانهای معتدل است. این شهرستان با طبیعتی بکر و باصفا و درختان انبوه میوه و رودخانه های خروشان از مناطق دلنوازی برخوردار است. رودخانه خروشان سیروان باجاذبه های دیدنی اش جلوه خاصی به این شهرستان داده است و از مناطق دیدنی آن می شود به روستای زیبای هجیج، شمشیر، چشمه معدنی بل، آبشار نوسود و امامزاده کوسه هجیج، مسجد پاوه و مسجد زمستان آتشکده پاوه اشاره کرد.
مردم این استان علاوه بر طبخ غذاهای لذیذ و شیرینی های منحصر به فرد در تولید صنایع دستی مثل گلیم بافی، گیوه بافی، جاجیم بافی، چیغ بافی، موج بافی، پوشاک، نمدمالی، قلم زنی، تولید ابزارهای فلزی، سراجی، سازهای محلی و قالی بافی تخصص خاصی دارند.
شیرینی های مخصوص کرمانشاه نیز از شهرت خاصی برخوردار است که از جمله آن می توان به نان برنجی، نان شکری، کاک، نان خرمایی، نان روغنی اشاره کرد.
درخاتمه یادآور می شود بنا به گفته مسئولان سازمان گردشگری استان، کرمانشاه در ایام تعطیلات نوروزی پذیرای ۲میلیون مسافر و گردشگر است و جهت رفاه این گردشگران ستاد تسهیلات نوروزی تمهیداتی را بکار برده تامسافران نوروزی در ایام اسکان در نقاط مختلف استان از امکانات رفاهی مطلوبی برخوردار شوند.

منبع : روزنامه کیهان