صندوق‌های بهشتی

سال‌ها دل طلب جام جم از ما می‌کرد
وانچه خود داشت ز بیگانه تمنا می‌کرد
انسان‌ها قدر آنچه را دارند، نمی‌دانند و همیشه چشم‌ها به دنبال داشته‌های دیگران است و به قول معروف، توهم (مرغ همسایه غاز است) برای ما همچون واقعیت انکارناپذیر شده است؛ برای مثال، قدر دو نعمت بزرگ سلامتی و امنیت که از نعمت‌های بزرگ الهی هستند، هنگامی شناخته می‌شود که خدای ناخواسته از دست برود و یا با دیدن وضعیت اسفبار سلامتی و امنیتی دیگران به ارزش این دو نعمت بزرگ پی برده می‌شود (نعمتان مجهولتان، الصّحه و الأمان).
یکی از نعمت‌های ناشناخته بشر امروز، داشتن پدر و مادر و حمایت آنها از فرزندان خود است که کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد، به ویژه که بنا بر گفته جامعه‌شناسان، بیشتر خانواده‌ها امروزه به صورت جدید خود یعنی فرزند سالاری اد اره می‌شوند و در چنین شرایط خانوادگی، درک این نعمت بزرگ (داشتن پدر و مادر) هرگز به چشم نمی‌آید و فرزندان تلاش بی‌دریغ پدر و مادر را وظیفه خودشان می‌دانند که به واسطه آن، نیازمندی‌های فرزندان را برآورده کنند و کمتر به جنبه اخلاقی و معنوی این کوشش‌ها توجه می‌کنند.
البته منظور از نوشتن این چند سطر، تنها بیان اهمیت داشتن پدر و مادر نیست که خدای سبحان در این باره می‌فرماید: و وصینا الانسان بوالدیه حملته امّه وهناً علی وهن و فصله فی عامین أن اشکر لی و لوالدیک الی المصیر (سوره لقمان / آیه ۱۴). و خداوند شکر و سپاس نعمت‌های خود را همراه با سپاس از پدر و مادر قرین دانسته است، بلکه بیشتر منظور از این دست نوشته، یادآوری به خود و هم‌وطنان گرامی و خیرخواه خود در رابطه با رعایت حق یتیمان که از این نعمت محروم شده‌اند، هست. آنان همان خواسته و نیاز انسان‌های دیگر را دارند (لیس البر أن تولوا وجوهکم قبل المشرق و المغرب ولکن البر من آمن بالله و ... وآتی المال علی حبه ذوی القربی و الیتمی و المسکین و... سوره بقره آیه ۱۷۷). که در این آیه، کار نیکو و برّ همان ایمان به خدا و... بذل مال به نیت تقرب به خدا (زیرا که عاشق به محبوب خود از دیگران نزدیکتر است) به نزدیکان و یتیمان و نیازمندان و ... است؛ بنابراین، از خدای سبحان باید ممنون بود که راه‌های درست و منطقی را پیش روی مردم گذارده تا بتوانند به نحو احسن این و ظیفه اجتماعی، دینی و انسانی خود را انجام دهند و آن ارایه کمک‌های خود از طریق صندوق‌های صدقات کمیته امداد امام خمینی (ره ) است.
البته باید افزود که صحنه‌های پرشور و احساس مردم خیرخواه ایران اسلامی در نیمه ماه مبارک رمضان و هفته احسان و نیکوکاری هر سال هرگز فراموش نمی‌شود. به هر حال، درباره شناخت اهمیت این صندوق‌های صدقات مایلم خاطره‌ای از شانزده سال پیش برای هموطنان عزیز بیان کنم تا مشخص شود که این کار خیرخواهانه تا چه اندازه مهم و ارزشمند است و در چشم دیگران تا چه اندازه مورد توجه است.
بهار سال ۱۳۷۱ بود که من مانند هر روز به سفارت جمهوری اسلامی ایران در خارطوم وارد شدم تا کارهای فرهنگی خود را انجام بدهم که سفیر ما در آن زمان پیغام فرستاد، فلانی کارت دارم و سریعاً بیا. بی درنگ به دفتر سفیر رفتم و جویای قضیه شدم که چه شده که جناب سفیر با این عجله می‌خواهد من را ببیند.
هنگامی که وارد اتاق سفیر شدم، او بی‌معطلی گفت، فلانی امروز ساعت ۹ صبح کنفرانسی در «قاعه الصداقه» (سالن بزرگ کنفرانس‌های بین‌المللی و داخلی سودان) برگزار می‌شود و نماینده رسمی ایران در آن کنفرانس، به دلایلی نتوانسته به خارطوم بیاید، برای همین، هر چه سریعتر به آنجا برو و به عنوان نماینده جمهوری اسلامی ایران در این کنفرانس شرکت کن. و آنقدر عجله داشت و عجله کردم که حتی از او نپرسیدم که موضوع کنفرانس چیست؟ و آیا مطلبی در رابطه با آن دارید به من بدهید یا نه؟ و... به هر حال به سرعت و با اتومبیل سفارت به قاعه الصداقه (سالن دوستی) رفتم و وارد کنفرانس شدم. در حالی که همه هیأت‌های داخلی و خارجی در محل‌های مشخص شده حاضر شده بودند و من نیز در جایگاه تعیین شده برای جمهوری اسلامی ایران نشستم و کنفرانس شروع شده بود، ولی مشخص بود که آغاز جلسه است.
به تابلو بزرگ پشت سر رئیس نگاه کردم، دیدم به سه زبان عربی و انگلیسی و فرانسوی عبارتی با این مضمون نوشته شده بود: (کنفرانس بین‌المللی جمعیت‌های کمک‌رسانی جهانی). در این هنگام، متوجه موضوع کنفرانس شدم. سپس رئیس سودانی کنفرانس از رؤسای هیأت‌ها درخواست نمود که خود را معرفی کنند و به مدت ده دقیقه مطالب خود را بگویند و در پایان طرح‌ها و پیشنهاد‌های خود را برای ایجاد سیستم کمک‌رسانی داخلی و بین‌المللی مناسب شرایط روز جهان ارایه نمایند.
پس از آن، رؤسای هیأت‌ها هر یک شروع به معرفی خود کردند ... دکتر ... رئیس بیمارستان استکهلم از سوئد ... پرفسور... رئیس انجمن روانشناسان ... پروفسور ... و همان گونه که آنان خود را معرفی می‌کردند، سالن هم دور سرم می‌چرخید و نمی‌دانستم چه بگویم و چگونه خود را معرفی کنم، زیرا که شرکت کنندگان همه افراد سالخورده با مدارک علمی بالای پزشکی و من دانشجوی فوق لیسانس زبان و ادبیات عرب بودم که رشته تحصیلی‌ام، هیچ ارنباطی به موضوع کنفرانس نداشت و سن و سال چندانی نداشتم و هیچ سمتی هم در هیچ ارگان یا سازمان کمک‌رسانی و حتی پزشکی نداشتم و حرفی هم از پیش برای مطرح کردن آماده نکرده بودم.
البته نباید فراموش کرد که ما در آن سال‌ها با موارد برنامه‌ریزی نشده فراوانی روبه‌رو می‌شدیم و در آن حال، تنها توکل به خدا و آبرویی که نظام مقدس اسلامی و خون شهدا به ما داده بود، به یاری‌مان می‌آمد و با کمی ذکاوت و تیزهوشی برای این‌گونه مشکلات راهکار می‌یافتیم.
به هر روی، بر خود مسلط شدم و همان طوری که دیگران خود را معرفی و مطالب مربوطه را مطرح می‌کردند، من نیز با استفاده از وضعیت کنفرانس و معلومات پیشین خود پیرامون تغییر نام شیر و خورشید سابق به هلال احمر بر پایه آموزه‌های دینی مسلمانان و فعالیت‌های این نهاد درباره کمک‌رسانی در حوادث غیر مترقبه مانند سیل و زلزله و فعالیت‌های کمیته امداد امام خمینی(ره) در رابطه با کمک‌رسانی به مستضعفان و تهیه امکانات برای کارآفرینی آنها و ... به نوشتن یادداشت‌هایی به زبان عربی پرداختم و همین مطالب خود مدت ده دقیقه سخنرانی را پر می‌کرد.
اما آنچه همچنان فکر من را مشغول می‌کرد، این بود که من طرحی برای ارایه بهتر کمک‌رسانی به فقرا و مستمندان نداشتم تا این‌که در یک آن به یاد صندوق صدقات کمیته امداد امام خمینی(ره) افتادم و با نوشتن مقدمه‌ای پیرامون کیفیت تکدی در ایران که گاه به واسطه افراد غیر نیازمند و به صورت باندی و گروهی و فریب و نیرنگ‌های گوناگون صورت می‌گرفت، درباره اهمیت این صندوق صدقات که کمک‌ها و صدقات را با دست‌های امین به نیازمندهای واقعی می‌رساند، مطالبی نوشتم و طرح پیشنهادی خود را با همین رویه جمع‌آوری کمک‌ها و صدقات توسط صندوق‌های صدقات ارایه نمودم که الحمدلله هم مطالب مطرح شده خوب بود و هم طرح پیشنهادی مورد استقبال قرار گرفت و پس از پایان نشست، بسیاری از رؤسای هیأت‌های شرکت کننده پیش من آمدند و خواستار متن مکتوب طرح صندوق صدقات شدند تا آن را در کشور خود پیاده کنند.
من این خاطره را به این بهانه نوشتم که ما کم کم سال جاری را به پایان می‌رسانیم و به استقبال عید باستانی نوروز می‌رویم و کمیته محترم و معزز امداد امام خمینی(ره) صندوق‌های کمک‌رسانی به مستمندان را برای تهیه لباس شب عید برای ایتام و مستمندان فراهم و به همین مناسبت در ادارات و سازمان‌های دولتی و خصوصی مستقر کرده است که امیدوارم هموطنان عزیز با نگاه انسان دوستانه‌تری به این صندوق‌ها، کمک‌های خود را به یتیمان و مستمندان بدهند که پیامبر رحمت(ص) می‌فرماید: «من و کمک‌رسان به یتیم هر دو مانند دو انگشت به چسبیده در بهشت هستیم.»

محمد‌هادی تسخیری