خوشبختی در یک قدمی شماست

خوشبختی در زندگی وسیله از پیش آماده نیست، بلکه هدفی است که باید با برنامه ریزی های از پیش تعیین شده در طول زندگی به آن رسید.
رسیدن به بلوغ فکری و عاطفی یکی از مهم ترین پیش زمینه هایی است که باید قبل از ازدواج فراهم باشد. آموزش مهارت های زندگی برای رسیدن به بلوغ فکری و عاطفی باید از نخستین سال های عمر کودک توسط والدین و مربیان آموزش انجام شود تا جوانان بتوانند با رسیدن به سطح فرهنگی، اجتماعی و عاطفی متناسب برای تشکیل یک زندگی موفق خانوادگی آماده شده و بتوانند وجود فرد دیگری را در زندگی پذیرا شوند و افق دید خود را با دیدگاه شریک زندگی خود همسو کنند.
در خصوص نقش بلوغ فکری و عاطفی در زندگی افراد و نقش والدین در ایجاد آموزش مهارت های زندگی با دکتر فربد فدایی روانپزشک و دانشیار دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی به گفت وگو نشسته ایم.
در محیط خانواده چگونه می توان زمینه رسیدن به بلوغ فکری و عاطفی را فراهم کرد
نخستین گام، انتخاب و آغاز زندگی مناسب است. بدین معنا که ازدواج باید با توجه به تمام جنبه های زیستی و روانی انجام شود. مرد و زن هر دو باید به بلوغ جسمی و فکری رسیده باشند. از نظر ظاهر، سن و سطح اجتماعی به یکدیگر نزدیک بوده و از لحاظ جسمی نیز به بیماری های ژنتیکی صعب العلاج مبتلا نباشند. از بعد روانی، زن و مرد به بلوغ عاطفی رسیده باشند، از هوش کافی برخوردار بوده و از لحاظ عاطفی در شرایطی باشند که معنای محبت به دیگری و بخشش را بخوبی درک کرده باشند نه این که فقط متوقع دریافت محبت از دیگری بدون عرضه آن به طرف مقابل باشند.
تحصیلات و دیدگاه های افرادی که قصد ازدواج با یکدیگر دارند، باید با هم متناسب باشد تا بتوانند دنیای ذهنی یکدیگر را درک کنند.
وجود عشق و علاقه بین طرفین از جمله معیارهایی است که زمینه رشد بلوغ فکری و عاطفی در خانواده و انتقال آن به فرزندان را فراهم می کند. بطور کلی خانواده طرفین بهتر است از نظر فرهنگی و اجتماعی با یکدیگر تناسب داشته باشند و در خصوص مسائلی از قبیل ادامه تحصیل، نوع زندگی و اشتغال همسر بین زوجین هماهنگی وجود داشته باشد.
اهمیت برخورداری از بلوغ فکری و عاطفی در چیست و در چه مرحله ای از زندگی بیشتر به آن نیاز است
بهره مندی از بلوغ فکری و عاطفی پیش از به دنیا آوردن فرزند ضروری است.
زن و مردی که قصد بچه دار شدن دارند، باید هر دو در انتظار تولد فرزند بوده و شرایط را برای پذیرش او مهیا کنند.
بارداری های ناخواسته در زمانی که یکی از زوجین یا هر دو آنها به بلوغ فکری و عاطفی نرسیده یا مشکلات مالی یا شغلی در زندگی داشته باشند، کار عاقلانه ای نیست. زنی که خود به بلوغ عاطفی نرسیده باشد و بلافاصله پس از ازدواج باردار شود، احساس می کند که کودک وقت او را به ناحق گرفته و نمی تواند مادر خوبی برای فرزند خود باشد.
والدینی که به این بلوغ نرسیده اند، می توانند درتربیت فرزندان خود موفق باشند
بدیهی است فردی که خود به بلوغ فکری و عاطفی نرسیده باشد، توانایی کافی و لازم را برای تربیت و پرورش موجود دیگری ندارد و تربیت صحیح فرزندان و قراردادن آنها در مسیر صحیح زندگی تا زمانی که والدین به رشد فکری و عاطفی نرسیده باشند، میسر نخواهد بود. در این زمان نقش مربیان و معلمان مدرسه پر رنگ می شود و کودکان می توانند از طریق آموزش های مناسب و تعالیم مربیان آموزشی مهارت های زندگی را آموخته و به نحوی نارسایی ها و کاستی های والدین جبران شود.
دست نیافتن به بلوغ عاطفی و فکری چه مشکلاتی را در خانواده به وجود می آورد
زمانی که والدین از پختگی فکری و عاطفی برخوردار نبوده و قادر به آموزش راه و روش صحیح زندگی به کودکان خود نباشند، کودکان نیز بسیاری از معانی و مفاهیم کاربردی در زندگی مانند گذشت، فداکاری، همدلی و کنار آمدن با مشکلات زندگی را نخواهند آموخت.
برای نمونه والدینی که فرزند خود را به خاطر شیطنت های کودکانه و این که کودک مانع استراحت آنها می شود، بدون در نظر گرفتن جنبه ها و تأثیرات روانشناختی، تنبیه می کنند، لطمات جبران ناپذیری را ناخواسته به جسم و روان کودک وارد می کنند.
گفتنی است در برخی موارد پدر و مادری که از بلوغ عاطفی و فکری لازم برخوردار نباشند، قادر به تأمین نیازهای اولیه کودک مانند تغذیه و تهیه پوشاک مناسب نیستند و این گونه رفتارها و بی توجهی ها نسبت به نیازهای کودک مانند نیاز به بازی و حتی ابراز خشم و پرخاشگری منجر به تربیت کودکانی با مشکلات روانی در اجتماع می شود.
چنین والدینی قادر نیستند که نظم و انضباط توأم با محبت را به فرزندان خویش بیاموزند. کودکان آنها یا بطور کامل مورد غفلت قرار می گیرند، یا مورد حمایت و توجه اغراق آمیز والدین قرار می گیرند و کودکان بدون کسب مهارت های لازم برای زندگی تنها از رشد جسمی و فیزیکی بهره مند خواهند شد که نتیجه آن رویارویی با مشکلات فراوان در زندگی آینده است که انتخاب نادرست شریک زندگی و ازدواج ناصحیح یکی از مهم ترین پیامدهای تربیت بدون آگاهی فرزندان است بطوری که فرزندان که والدین آینده هستند به علت بهره مند نبودن از بلوغ فکری و عاطفی در تربیت فرزندان خود دچار مشکل می شوند. برای نمونه پدری که همه خواسته های معقول و غیرمعقول فرزندش را برآورده کرده و او را در پول و اسباب بازی غرق می کند، دلیل آن ارضا نشدن نیازهای او در کودکی است. او اکنون با برآورده کردن خواسته های اغراق آمیز فرزندش لذت می برد و این عمل که برگرفته از نرسیدن به بلوغ فکری و عاطفی است، نتیجه ای به جز بار آمدن فرزندی بی مسئولیت، خود خواه، پرتوقع و بی توجه به مسائل اخلاقی و معنوی نخواهد شد.
بین دختران و پسران در آموزش مهارت های زندگی تفاوت وجود دارد
همانطور که از لحاظ علمی، تفاوتی در بلوغ جسمی دختران و پسران وجود ندارد، در آموزش مهارت های زندگی برای رسیدن به بلوغ عاطفی و فکری هیچ تفاوتی میان دختران و پسران وجود ندارد. والدین باید به فرزندان خود در هر سن و موقعیتی هستند، آگاهی، متانت، نجابت توأم با استقلال و آزادگی را بیاموزند. بدیهی است که تفاوت های زیست شناختی میان زن و مرد حاکی از آن است که آنها به یکدیگر نیاز داشته و مکمل یکدیگر هستند اما آموزش مهارت های زندگی و تفاوت قائل شدن از نظر اجتماعی و روانشناختی در خصوص تربیت فرزندان در جامعه امروزی صحیح نیست.
آیا میزان تحصیلات و شغل افراد با رسیدن به بلوغ عاطفی و فکری ارتباط مستقیم دارد
تحصیلات و موقعیت اجتماعی با رسیدن به بلوغ عاطفی و فکری کامل ارتباط غیر مستقیم دارد. بدین معنا که انتظار می رود، افراد تحصیلکرده با موقعیت اجتماعی مناسب، بینش بهتری نسبت به زندگی داشته و اغلب مهارت های زندگی را آموخته باشند اما لازمه بهره مندی از بلوغ فکری و عاطفی، تحصیلات و کسب مدارج علمی بالا نیست. بسیار پدر و مادران شایسته ای هستند که تحصیلات کمی دارند اما در زمینه انتقال مفاهیم ومهارت های زندگی به فرزندان خود تبحر دارند. از طرف دیگر برخی والدین تحصیلکرده را شاهد هستیم که با وجود داشتن مدارج علمی بالا، از تربیت صحیح فرزندان خود عاجز بوده یا اکثر وقت خود را در خارج از منزل گذرانده و زمانی را برای تربیت فرزند خود اختصاص نمی دهند.
روش های تشخیص نشانه های رسیدن به بلوغ عاطفی و فکری در افراد بویژه قبل از ازدواج چیست
لازمه تشخیص نشانه های رسیدن به بلوغ عاطفی و فکری این است که فرد خود به این بلوغ رسیده باشد. ازدواج مهم ترین مرحله زندگی است که تنها بر خورداری از بلوغ جسمی برای داشتن یک زندگی سالم کفایت نمی کند. شناخت در دوران نامزدی می تواند مؤثر باشد. یکی از راه های تشخیص این که فرد به بلوغ فکری یا عاطفی رسیده، شناخت خانواده فرد است. معمولاً یک مرد جوان با همسر خود همان گونه رفتار می کند که پدر او با مادر این جوان رفتار می کرده و برای آن که بدانید که یک دختر چگونه همسری خواهد بود، بهترین کار این است که بدانیم مادر او چگونه زنی است، زیرا بین مادران و دختران شباهت زیادی وجود دارد.
از طرف دیگر دختران و پسران باید در دوران آشنایی قبل از ازدواج شخصیت واقعی خود را به طرف مقابل نشان دهند، چرا که پنهان کردن عیوب و مخفی کردن مسائلی که ممکن است باب میل طرف نباشد یکی از علائم نرسیدن به بلوغ عاطفی و فکری بوده که همین مسئله زمینه ساز پیدایش مشکلات متعدد در آینده است. جوانان باید آگاه باشند. خوشبختی یک مسئله از پیش آماده نیست بلکه هدفی است که باید دو طرف برای رسیدن به آن در طول زندگی تلاش کنند.

مریم بهریان

منبع : روزنامه ایران