تأثیر بحران اقتصادی جهانی بر روند نزولی رشد تولید و فروش خودروی مناطق مختلف

● وضعیت بازار خودرو در آمریکا
بر اساس پیش­بینی مشورتی JD Power، بازار خودروی سبک ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۰۸ با ۱۶ درصد کاهش نسبت به سال ۲۰۰۷ از مجموع ۱/۱۶ میلیون دستگاه به ۶/۱۳ میلیون دستگاه خواهد­رسید. همچنین این میزان در سال ۲۰۰۹ با کاهش بیشتری روبه­رو شده و ۲/۱۳ میلیون دستگاه خواهدبود.
بنابر پیش­بینی این مؤسسه بازار خودروی اروپا نیز روندی نزولی خواهد­داشت. در این میان، آهنگ رشد فروش خودرو در کشورهای چین و هند نیز کندتر خواهدشد.
همچنین با تداوم وخامت بازار خرده­فروشی خودروهای نو[۱] در آمریکا؛ فروش خودروهای نو در این بخش در سال ۲۰۰۸ میلادی ۸/۱۰ میلیون دستگاه پیش­بینی شده­است که دو میلیون دستگاه کمتر از میزان فروش در سال ۲۰۰۷ خواهد بود.
به باور این مؤسسه تقریباً دوسوم کاهش فروش، در واقع بازتابی از رفتار واقعی مصرف­کنندگان در بازار خودروهای نو بوده و به­دلیل تعویق در خرید خودرو از سوی مشتریان می­باشد.
«مدت نگهداری خودروها توسط مشتریان در سال ۲۰۰۸ چهارماه بیشتر از ۲۰۰۷ شده­است و این میزان از ۶۷ ماه در سال ۲۰۰۷ به ۷۱ ماه افزایش یافته­است. از دیگر سو، یک­سوم باقیمانده کاهش فروش عمدتاً به­دلیل نزول فعالیت­های لیزینگی در بازار ایالات متحده امریکا می­باشد».
از نظر این مؤسسه «مشتریان خودروهای نو در بازار ایالات متحده امریکا داوطلبانه و یا غیر داوطلبانه در حال خروج از این بازار هستند. از دیگر سو، این کاهش موردانتظار در واقع معلول نگرانی­های روبه رشد نسبت به در دسترس بودن شرایط لیزینگی و اعتباری؛ کاهش ارزش ویژه خودرو (Vehicle Equity) و استرس اقتصادی سراسری می­باشد.
همچنین آشفتگی­های کنونی و بحران مالی، ریسک پیش­بینی سال ۲۰۰۸ را بیش از ۲۰۰ هزار دستگاه به­دلیل ابهام در واکنش مشتریان در سه ماه پایانی سال ۲۰۰۸ افزایش می­دهد.
از دیگر سو، این عدم اطمینان نسبت به وضعیت بازار بازبینی نزولی پیش­بینی بازار خودروهای سبک امریکا را در سال ۲۰۰۹ به همراه داشته­است. انتظار می­رود این میزان در بخش خودروهای سبک به ۲/۱۳ میلیون دستگاه و در بخش فروش خرده­فروشی به ۶/۱۰ میلیون دستگاه کاهش یابد.
«کاهش ارزش سهام (Trade-in Equity)، وجود گزینه­های اندک در بخش لیزینگ، بازسازی ساختاری بازار اعتبار و توجه فزاینده به خودروهای دست­دوم، همگی فروش خودروهای نو در امریکا را در سال ۲۰۰۹ تحت فشار قرار خواهد داد و به­نظر می­رسد بهبود این وضعیت بیش از ۱۸ ماه زمان خواهدبرد.»
● کاهش رشد بازار خودروی کشورهای چین و هند
براساس پیش­بینی موجود، رشد فروش در بازار خودروی کشور چین در سه ماه پایانی سال ۲۰۰۸ با کاهش رو­به­رو خواهدشد و این وضعیت برای سال ۲۰۰۹ نیز احتمالاً قابل پیش­بینی است. به­رغم این وضعیت نزولی، فروش خودرو در این بازار در سال ۲۰۰۸ به ۹/۸ میلیون دستگاه خواهد رسید که نسبت به سال ۲۰۰۷ رشدی ۷/۹ درصدی را نشان می­دهد. این میزان رشد، در واقع یک­دوم رشد فروش ۱/۲۴ درصدی خودرو در سال ۲۰۰۷ می­باشد.
همچنین طی این مدت فروش خودروهای سبک کشور هند با ۶ درصد کاهش نسبت به برآوردهای اولیه از ۹/۱ میلیون دستگاه به ۸/۱ میلیون دستگاه خواهد رسید. در این میان، نرخ رشد۱/۵ درصدی پیش­بینی شده برای سال ۲۰۰۸ بسیار کمتر از ارقام ۱۶ درصدی سال ۲۰۰۷ و ۲۱ درصدی سال ۲۰۰۶ می­باشد.
● نزول بازارهای اروپایی
همچنین پیش­بینی فروش خودروهای سبک در اروپا نیز طی سال ۲۰۰۸ میلادی ۳/۲۱ میلیون دستگاه می­باشد که نسبت به سال ۲۰۰۷ با کاهشی ۱/۳ درصدی رو­به‌رو خواهدشد. این میزان برای منطقه اروپایی غربی با ۵/۷ درصد کاهش ۶/۱۵ میلیون دستگاه خواهدبود. البته انتظار می­رود فروش خودرو در منطقه اروپای شرقی با ۳/۱۱ درصد رشد به ۸/۵ میلیون دستگاه بالغ شود. هرچند رشد خودرو در این منطقه نیز با کاهش قابل ملاحظه­‌ای رو­به‌رو می­باشد.
● جمع­بندی
به باور کارشناسان مؤسسه JD Power باتوجه به روندهای پیش­رو، به‌ویژه رکود اقتصاد جهانی؛ رشد فروش خودروی جهان در سال ۲۰۰۸ کاهش یافته و این روند کاملاً اجتناب ناپذیر است. از دیگر سو، بازار جهانی این صنعت برای سال ۲۰۰۹ نیز احتمالاً یک سقوط کاملاً محسوس را تجربه خواهدکرد. در این میان، میزان تأثیر­پذیری بازارهای اشباع­شده بسیار شدیدتر از بازارهای نوظهور خواهدبود، اما نکته کاملاً بدیهی آن است­که هیچ کشور و هیچ منطقه­ای از این هرج و مرج در امان نخواهد ماند. البته این رکود اقتصادی بر بازارهای نوظهور به میزانی کمتر تأثیر­گذار خواهد بود. به­طوری­که بسیاری از نشانه­های آن از هم­اکنون آشکار شده­است. به نحوی که رشد فروش خودرو در بزرگترین این بازارها یعنی کشورهای چین و هند از ارقام دورقمی سال­های گذشته به ترتیب به ۷/۹ و ۱/۵ درصد رسیده­است (این ارقام برای سال ۲۰۰۷ میلادی ۱/۲۴ و ۱۶ درصد بوده­است). بی­تردید سایر دیگر بازارهای نوظهور از جمله بازار خودروی ایران از این تحولات بی­تأثیر نخواهند بود. کمترین اثرپذیری این دسته از بازارها می­تواند به­صورت رفتارهای مشتریان داخلی و خارجی؛ اختلال در تأمین ارز برای واردات مواد و قطعات و رویکردهای انقباضی ارزی دولت­ها و ... بروز یافته­ و بر این اساس تقاضای خودرو در این دسته از کشورها را با روندی نزولی روبه‌رو کند. بنابراین توجه به این وضعیت و تأثیر آن بر برنامه­ریزی­های مختلف از جمله برنامه­های مرتبط با افزایش تولید و ظرفیت­سازی­های جدید از جمله مواردی هستند که باید مدنظر قرار گیرند. و با رویکرد­هایی محتاطانه بازنگری شوند.

نویسنده : امور مطالعات و برنامه‌ریزی استراتژیک ساپکو
منبع:
Just-auto.com, "JD Power revises down market forecasts", ۱۰ oct.۲۰۰۸.
[۱] New Vehicle Retail Market

منبع : ماهنامه صنعت خودرو