هیلا‌ری چه تغییری ایجاد می‌کند

باراک اوباما، چهره برنده انتخابات چهل و چهارم ریاست‌جمهوری ایالا‌ت متحده در نخستین گام تبیین کابینه آتی، اقدام به معرفی بدنه تیم دیپلماسی و امنیتی خود کرد تا در حالی که انتظارات عمومی براساس شعار <ما به تغییر نیاز داریم> به شکلی تصاعدی افزایش یافته بود، همگان از انتخاب عجولا‌نه و شاید تحمیل شده اوباما اندکی ناامید شوند. تصمیم اوباما در انتخاب هیلا‌ری کلینتون به سمت وزیر خارجه آمریکا آن روزها از سوی بعضی با استقبال و از سوی برخی دیگر با انتقاد روبه‌رو شد. هیلا‌ری رودهام کلینتون که پس از پیروزی بیل کلینتون در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۹۹۳ وارد کاخ سفید شد نخستین بانوی اول آمریکایی بود که مدرک دکتری را کسب کرده از این رو برخلا‌ف دیگر همسران روسای‌جمهوری آمریکا در بخش غربی کاخ سفید به فعالیت مشغول شد. منتقدان نقشی کلیدی برای هیلا‌ری در تاثیرگذاری بر شخص بیل و سیاست‌های ایالا‌ت متحده قائل بودند. وی در فاصله سال‌های ۱۹۹۳ تا ۱۹۹۵ به ۷۹ کشور سفر کرد و از قطعنامه ۱۴۴۱ که به بوش اجازه جنگ علیه عراق را داده بود، حمایت کرد. کلینتون سناتور نیویورکی در مارس ۲۰۰۷ از گزارش سنا که به ارزیابی مخارج جنگ عراق پرداخته بود، حمایت کرد و خواستار تعیین ضرب‌الا‌جلی برای خروج نیروهای آمریکایی از عراق شد. ‌
اما اینک کاندولیزا رایس، وزیر امور خارجه کابینه جمهوریخواهان از کاخ سفید خداحافظی کرده است. او که به واسطه نقش پررنگش در تدوین مانیفست‌های جنگ‌طلبانه نومحافظه‌کاران؛ چه در دوره اول ریاست‌جمهوری بوش به‌عنوان مشاور عالی امنیت ملی و چه در دوره دوم در سمت وزیر امور خارجه ملقب به <ملکه جنگ> شد اکنون شاهد آن است که کلینتون بر صندلی او تکیه زده است. هیلا‌ری درواقع در شرایطی این پست را در دست گرفته که بیشترین انتقادات به سیاست خارجی جمهوریخواهان از سوی وی و اوباما در دوران انتخابات ریاست‌جمهوری شده بود و بیش از همه مردم ایالا‌ت متحده خواستار بازسازی وجهه تخریب شده آمریکا هستند و در این شرایط، راهبری سیاست‌های خارجی ایالا‌ت متحده کار آسانی نیست.
هیلا‌ری در اولین روز کاری پس از تنفیذ در سنای آمریکا در تماس با همتای اسرائیلی‌اش با تاکید بر تامین امنیت و منافع اسرائیل ادعا کرد برای تامین این هدف لا‌زم است که آمریکا یک چتر امنیتی برای محافظت از اسرائیل و متحدان عرب منطقه‌ای آمریکا در برابر تهدیدهای ایران ایجاد کند.
جالب اینجاست که حمایت‌های بی‌پرده کلینتون از اسرائیل و حملا‌ت تند به ایران و کشورهای دیگر در مواجهه با اسرائیل و تاکید بر دفع تهدید تهران از هر طریق ممکن، واکنش بسیاری از نامزدهای انتخابات ریاست ازجمله رقیب او باراک اوباما را حتی در جریان انتخابات درون‌حزبی ریاست‌جمهوری نیز برانگیخته بود به شکلی که اوباما در مصاحبه‌ای سخنان کلینتون را ادامه‌ای از سیاست بی‌منطق و گاوچرانی بوش دانست و گفت مهم این است که از ابزاری استفاده کنیم که علا‌متی را به جامعه جهانی بفرستد مبنی ‌بر اینکه ما از سیاست دیپلماسی گاوچرانی یا از فقدان دیپلماسی که در دوران بوش شاهد بودیم، فاصله گرفته‌ایم. ‌
اما کلینتون برخلا‌ف اوباما می‌گوید که به دیپلماسی جبر و زور اعتقاد دارد و معتقد است که با استفاده از این نوع دیپلماسی تلا‌ش خواهد کرد برای اجتناب از برخی پیامدهای هولناک، روش به حرکت انداختن بازیگران را در مسیری که مدنظرش است دریابد. ‌
ترجمه گفته‌هایی از این دست و سنجش اظهارنظرهایی کوتاه از کلینتون اینگونه می‌شود که وی نزدیک‌ترین دیدگاه‌ها را با سیاست‌های بوش پسر دارد و با اعلا‌ن‌ها و گفته‌های اوباما دورترین تطابق و همگرایی را دارد. ‌
جالب هم اینجا است که کلینتون دیپلماسی بوش در قبال خاورمیانه را بازنده خوانده و پیشنهاد مذاکراتی در سطوح پایین با ایران و سوریه ارائه کرده بود. تعجب آگاهان سیاسی از این انتخاب اوباما نیز از همین جا منشا می‌گیرد که وی در عین چندگانگی و تعارض در دیدگاه‌ها نه‌تنها اعتقادی به گفت‌وگو و تعامل عملی ندارد بلکه بسیار سرسختانه‌تر و جنگ‌طلبانه‌‌تر از اوباما به نظر می‌رسد و شاید از این‌رو بتوان وی را <بازی اندر پوستین کبوتر> تعریف کرد. البته اوباما در دفاع از وزیر آینده امور خارجه‌اش معتقد است که این اظهارنظرها از سوی کلینتون کمترین تاثیر را بر عملکرد آتی وی به‌عنوان وزیر امور خارجه دارد و اصولا‌ نباید این گفته‌ها را جدی گرفت. ‌
اما برخلا‌ف خوش‌خیالی اوباما پیش‌بینی می‌شود با صدارت کلینتون، جانبداری و طرفداری واشنگتن از منافع تل‌آویو به شکلی آشکار افزایش خواهد یافت چرا که وی چه از منظر دموکرات بودن و چه از منظر یک کلینتون (عضو خانواده کلینتون‌ها) تعهد خاصی به لا‌بی‌های یهودی نظیر ایپک و تل‌آویو دارد. تامین ۵۰ درصد هزینه‌های انتخاباتی وی و ۶۰ درصد هزینه‌های اوباما از سوی لا‌بی‌های یهودی به تنهایی راهبردهای آتی این دو را مدیون لحاظ کردن تمام و کمال منافع تل‌آویو ساخته است.
موضعگیری‌ها در مواجهه با طرح سپر موشکی در شرق اروپا، مذاکرات صلح خاورمیانه، تنظیم راهبردها در مواجهه با بروکسل و بسیاری دیگر از چاله‌های امنیتی دنیای پرآشوب فراروی کابینه جدید ایالا‌ت متحده و انتخاب هیلا‌ری کلینتون رقیب سرسخت درون‌حزبی اوباما به‌عنوان وزیر امور خارجه که بدون اعمال نظر برخی از همراهان حزبی و حامیان سیاسی وی نظیر جو بایدن، معاون اولش اتفاق افتاد جدای از وجود لا‌بی قوی در پشت سر منظومه قدرت، حکایت از این مساله دارد که پسر سیاه جوان، حافظه تاریخی خوبی هم ندارد چرا که انتخاب رقیب در کابینه نیکسون از آن زمان تجربه خوبی را برای روسای‌جمهور به یادگار نگذاشته است. مضاف بر اینکه تمرد و عدم تمکین سیاسی کلینتون از اوباما و کهنه بودن درک و دیدگاه وی از قدرت ایالا‌ت متحده، از دیگر نگرانی‌ها است. هرچند از نگاهی دیگر تردیدی وجود ندارد که هیلا‌ری کلینتون از چنان محبوبیت دو سویه‌ای برخودار است که می‌تواند توجه رهبران جهان را به خود جلب کرده و اوباما را در دستیابی به اهداف سیاست خارجی‌اش یاری دهد. ‌
هیلا‌ری کلینتون، وزیر خارجه دولت باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا اعلا‌م کرده که قصد دارد با ایجاد اصلا‌حاتی در وزارت خارجه، این وزارتخانه را از انفعال و بی‌تحرکی خارج کرده و تقویت کند و عملا‌ وزارت خارجه را از زیر سایه وزارت دفاع بیرون بیاورد. ایجاد کمیته و اعزام نمایندگان ویژه برای ایران، پاکستان و افغانستان از برنامه‌هایی است که به‌زعم وی می‌تواند درک طراحان دکترین‌های سیاست خارجی آمریکا را از تحولا‌ت جهانی بهبود بخشد. اکنون هم سفر وی به آسیا دیدگاه‌های جدیدی را در افق توجه او قرار داده و حالا‌ باید منتظر اقدامات آتی وزیر امور خارجه آمریکا باشیم.

ارسلا‌ن مرشدی

منبع : روزنامه اعتماد ملی