مهرگان را دریابیم

تب ولنتاین بار دیگر در میان جوانان ایرانی شیوع پیدا کرد. کریسمس امسال، ایرانیان مقیم آمریکا و به دنبال آنها بسیاری از ایرانیان سراسر دنیا ایمیل مبتکرانه ای را دریافت کردند که با شوخی تندی به آنها یادآوری می کرد جشن کریسمس به ایرانیان مسلمان ارتباطی ندارد.
اما شاید مبتکر این ایمیل فراموش کرده بود که بسیاری از همین ایرانی ها، از چند روز بعد در تدارک جشن دیگری خواهند بود که به اعتقاد گروهی دیگر اصلا قرابتی با فرهنگ آنها ندارد.
۱۴ فوریه یا ۲۵ بهمن ماه(امسال به علت سال کبیثه با ۲۶ بهمن مصادف شده است) از سال های بسیار دور میلادی به عنوان روز "ولنتاین" جشن گرفته می شود و در کشور ما در سال های اخیر به "روز عشاق" معروف شده است.
این روز که در سال های قبل با رد و بدل کردن هدیه های نه چندان گران قیمت مثل شکلات و عطر بین دخترها و پسرها به شب می رسید، امسال با دگرگونی جالب توجهی مواجه شده است. انگار قرار است به دلایل نامعلوم ولنتاین جوانان ایرانی امسال با "گاوهای چینی" برگزار شود; چه از همان یک ماه پیش که تب و تاب این روز آغاز شد، بیشترین چیزی که در فروشگاه ها عرضه می شود همین عروسک ها هستند.
تحقیق میدانی خبرنگار ایلنا هم بر این حرف صحه می گذارد; از بین عروسک و لوازم تزئینی فروشی سطح شهر تهران که در نقاط مختلفی از جمله انقلاب، آریاشهر و شمال شهر تهران انتخاب شدند، قیمت های این قبیل کالاها متغیر است به گفته فروشندگان عروسک های چینی از دو تا ۶۰ هزار تومان و کارت پستال از ۲۰۰ تومان تا ۹ هزار تومان به فروش می رسند.
البته به گفته یکی از فروشندگان قیمت کارت های ایرانی و خارجی خیلی تفاوت دارد و بیشتر خریداران ترجیح می دهند کارت های خارجی را بخرند. شکلات هم که همچنان از کادوهای پرطرفدار "ولنتاین" است، از بسته ای ۴۰۰ تومان تا چند هزار تومان قیمت دارد.
برخی از مردم هم وسایل تزئینی دیگری را با قیمت های مختلف می خرند، به گفته بسیاری از فروشندگان امسال عروسک به ویژه "گاو" از طرفداران بیشتری برخوردار است.
حمید فروشنده ای که تا سال های پیش بیشتر عروسک های کوچک یا قلب های تزئینی را در روزهای نزدیک به جشن می فروخت در این مورد می گوید که امسال باورود عروسک های بزرگ و گران قیمت تر فروش چندین برابری را تجربه کرده است و هنوز به روز ولنتاین نرسیده به اندازه سه ماه گذشته فروش کرده است.
بسیاری از کسانی که به دنبال برگزاری جشن ولنتاین می روند، حتی با معنی آن آشنا نیستند
نکته جالب توجه این است که بسیاری از کسانی که به دنبال برگزاری جشن ولنتاین می روند، حتی با معنی آن آشنا نیستند. در میان ۵۰ نفری که مورد پرسش شدند، حدود ۳۴ نفر اطلاعی در مورد معنای این مراسم نداشتند و دیگران هم اطلاعات دست و پا شکسته ای را از شبکه های خارجی دریافت کرده بودند.
سمیرا یکی از افرادی است که اگر چه هر سال برای دوست خود کادوی ولنتاین می خرد اما معنای آن را نمی داند" به نظر من "ولنتاین" روز عشاق است و بقیه معانی و تاریخچه آن مهم نیست."
آرش ولنتاین را یک جور سرگرمی می داند. او که این اسم را به اشتباه "ولنتایم" تلفظ می کند، می گوید: اگر چه من هر سال از دوستانم هدیه می گیریم و برای آن ها هم هدیه می خرم اما معنای آن برایم چندان اهمیتی ندارد.
جشن ولنتاین در حالی سال به سال رو به پررنگ تر شدن در بین جوانان ایرانی می گذارد که برداشت مردم سایر کشورهای جهان در این باره قدری متفاوت به نظر می رسد.
گوستاو آمریکایی و ساکن هلند است و نخستین هدیه ولنتاین خود را به مادرش داده است. او هر سال هدیه کوچکی را برای معلم، مادر و یا یکی از دوستان مورد علاقه اش می دهد و از اینکه این رسم در بین مسلمانان نیز رواج پیدا کرده قدری متعجب می شود.
بسیاری از دوستان گوستاو پایبند به برگزاری جشن ولنتاین نیستند و این رسم در بین آنها خیلی جدی تلقی نمی شود.
اما سارا که بیشتر عمر خود را در ایران سپری کرده، چند سالی است که در کانادا به سر می برد. او گرایش ایرانیان را به ولنتاین نمی پسندد و می گوید: "این جشن فقط برای پولدار کردن تولیدکنندگان و فروشندگان است و فقط به همین منظور به ایران وارد شده است."
به اعتقاد سارا بهتر است که جوانان ایرانی به رسوم فرهنگی خود بیشتر پایبند باشند تا این که از رسوم کشورهای غربی تبعیت کنند.
شاید منظور سارا از رسوم سنتی همان جشن مهرگانباد که به گفته کارشناسان در فرهنگ ایرانی روز عشق است و با ولنتاین برابری می کند.
● مهرگان در فرهنگ ایرانی روز عشق حقیقی و واقعی است
اسفندیار اختیاری، نماینده زرتشتیان مجلس هشتم معتقد است که مهرگان در فرهنگ ایرانی روز عشق حقیقی و واقعی نامیده شده و مردم باید به جای ولنتاین این روز را زنده کنند.
بختیاری که از رواج فرهنگ غربی در ایران ناخرسند است، تصریح می کند: به دلیل نبود برنامه هایی برای فرهنگ سازی بسیاریاز رسوم زیبای ایرانی مورد غفلت واقع شده اند.
به گفته او "مهرگان" همزمان با ششم مهر ماه، بهترین زمان برای ابراز علاقه و دوستان و بستگان است.
اصغر مهاجری جامعه شناس و استاد دانشگاه هم نقص در مدیریت برنامه ریزان کشوری در برجسته سازی و استفاده از ظرفیت های فرهنگی را دلیل گرایش نادرست جوانان ایرانی به "ولنتاین" می داند و می گوید: فرهنگ مردم ایران غنی و توسعه یافته است و هم در پیشینه ملی و هم در پیشینه مذهبی نمادهایی از "روز عشق" به چشم می خورد.
اول ذیحجه یا جشن مهرگان می توانند جایگزین های مناسبی برای روز ولنتاین باشند
به گفته او اول ذیحجه در مناسبات مذهبی و جشن مهرگان در فرهنگ ایرانی هر دو می توانند جایگزین های مناسبی برای روز ولنتاین باشند و از پیشینه غنی و در خور برخوردارند.
چین، ژاپن، کره جنوبی و مصر هر کدام روزهایی را معادل "ولنتاین" در کشور خود جشن می گیرند
جایگزینی روزهای متناسب با ولنتاین همان کاری است که بسیاری از کشورها انجام داده اند. مثلا چین، ژاپن و مصر هر کدام روزهایی را معادل "ولنتاین" در کشور خود جشن می گیرند.
در کشور چین این روز به "شب هفت ها" نامیده می شود و در ژاپنی ها به "تاناواتا" معروف است. در کره جنوبی نیز مردم روز "پپرو" را جشن می گیرند و مصری ها هم روز چهارم نوامبر هر سال را به عنوان روز عشق برگزار می کنند.

منبع : روزنامه مردم سالاری