شوق پرواز

تا زمانی نه چندان دور ابزار اعمال قدرت، توسط کشورهای جهان اول و به واسطه دسترسی به انرژی هسته ای تفسیر می شد. اما اکنون با گذشت زمان و گستردگی ارتباطات،‌ ابزارهای نوینی را باید برای سلطه بر جهان درنظر گرفت. در عصر ارتباطات و اطلاع رسانی، برتری در عرصه اعمال سلطه بر جهان در پرتو تسلط بر فن آوری نوین ارتباطات تعیین می شود. دستیابی به علم طراحی، ساخت و پرتاب ماهواره به عنوان یکی از نیازهای امروزی هر جامعة پیشرو و دارای هدف برای رسیدن به قله های دانش و دستیابی به علوم و فنون جدید از طریق ارتباطات بین المللی و راه دور محسوب می گردد.
هر کشوری که بتواند به دنیای خارج از مرزهای هوایی خود پا بگذارد،‌ با احتساب تکنولوژی های امروزی توانسته است برای خود جای پایی در میان دیگر کشورهای قدرتمند دنیا از نظر فناوری ارتباطات باز کند.
ماهواره به عنوان یک عنصر ارتباطی با کارکردهای ویژه و خاص خود از این منظر دارای اهمیت بسیار بالایی است. بسیار روشن است که کشورهای قدرتمند و پیشرفته جهان با استفاده از فناوریهای جدید ارتباطی و ارسال امواج ماهواره ای چهره خود را برای غالب مردم دنیا به صورتی بسیار نیکو، توانا، ‌مهربان و دوستدار حقوق بشر، حامی کشورهای ضعیف و مخالف ترور و تروریسم و... نشان می دهند. به کمک ماهواره سلیقه و پسند غربی در دیگر کشورها به صورتی هجمه وار و در قالب برنامه های سیاسی و اجتماعی، سرگرم کننده، موسیقی، فیلم و بسیاری موارد دیگر تبلیغ شده و بازارهای بسیار بزرگ مصرف را بوجود می آورد. تجارت کالاها و لوازم لوکس و مصرفی در کنار دیگر خواسته ها و بر اثر تبلیغات شدید رسانه ای به صورت نیازهای فوری و ضروری آحاد مردم تلقی شده و در پی آن نیز همان کالاها و لوازم با آرم های مشخص به سوی کشورهای هدف سرازیر و عرضه می شود.
آیزنهاور یکی از رؤسای جمهوری اسبق امریکا در دهه پنجاه و پس از جنگ دوم جهانی اعلام کرد: « اکنون بزرگترین جنگی که در پیش داریم جنگ تسخیر اذهان انسان هاست. » در اتفاقات گوناگونی که پس از آن در جهان به وقوع پیوست به خوبی اثرات این گفته را می بینیم. در دهه های اخیر جنگ افغانستان،‌ جنگ عراق، جنگ خلیج فارس و بسیاری از درگیریهایی که در اقصی نقاط دنیا روی می دهد به منظور مبارزه با گسترش سلاحهای هسته ای و مبارزه با تروریسم صورت گرفته است. جالب است که در این موارد یک اجماع و باور عمومی برای همه افرادی که به نوعی بیننده برنامه های ماهواره ای و تبلیغات سهمگین آنها هستند و از طریق شبکه های گوناگون خبری مانند: NBC‌ ، CNN ، BBC و صدها شبکه دیگر در جریان اخبار آن قرار می گیرند به وجود آمده و این ضرورت که باید با تروریسم و سلاحهای هسته ای، همانگونه که در این شبکه ها به آنها پرداخته می شود، مبارزه کرد!، در اذهان همگان جاخوش کرده است.
آیا برای ارسال ماهواره و امواج آن در فضا قانون مدون و مشخصی وجود دارد؟
پاسخ به صورت واضح این است که در فضای ماورای جوّ تملک وجود ندارد. بدین معنی که فضای ماورای جو نمی تواند براساس مالکیت به موجب استفاده یا تصرف و یا هر وسیله دیگری به مالکیت کشور و یا شرکتی درآید و فضای ماورای جوّ متعلق به همه بشریت است ( ماده ۲ عهد نامه ۱۹۶۷ قانون استفاده از فضا ).
هم اکنون بیش از ۲۴ ماهواره در انواع مدارهای کوتاه، متوسط و بلند ماورا جوّ زمین در حال حرکت و دریافت و ارسال امواج به مراکز کنترل و کشورهای خود می باشند.
جمهوری اسلامی ایران نیز براساس اصل فوق و به منظور دستیابی به فناوریهای جدید اطلاعاتی و ارتباطاتی پا در عرصه طراحی،‌ ساخت و پرتاب ماهواره به ماورای جوّ گذاشته است. به لطف خداوند متعال و تلاش شبانه روزی متخصصان و کارشناسان همزمان با سی امین سال پیروزی انقلاب ایران نیز توانست در زمره کشورهای دارای فناوری ماهواره قرار گیرد و به این ترتیب به عنوان یازدهمین کشوری که توانمندی ارسال ماهواره به فضا را دارد دست پیدا کند. « ماهواره امید » توسط موشک « سفیر » به عنوان پیک صلح و دوستی،‌ با وزنی معادل ۲۷ کیلوگرم در سازمان صنایع هوا فضای ایران طراحی،‌ تولید و به فضا پرتاب شد و بدین ترتیب اولین گام در بومی سازی فناوری ماهواره با وزنهای سبک در ایران برداشته شد.
این ماهواره در هر ۲۴ ساعت ۱۵ بار به دور زمین می چرخد و در مدار کوتاه ماورا جو یا «Leo »
(Low Earth Orbit ) که در فاصله ای معادل ۱۶۰ تا ۲۳۰ کیلومتری از زمین می باشد قرار گرفته است. این ماهواره به منظور برقراری ارتباطات متقابل ماهواره و ایستگاه زمینی، تعیین مشخصات مداری، مصارف تحقیقاتی و شناسایی خطرات زیست محیطی و... به فضا پرتاب شده است.
مزایای استفاده از این تکنولوژی پیشرفته می تواند، ‌امکان ارتباط با تمام نقاط جهان،‌ مشاهده تصاویر و گفتار و ارسال به اقصی نقاط جهان، استفاده از این فناوری در علوم زمین شناسی، هواشناسی، نقشه برداری،‌مخابرات، ارتباط و انتقال فرهنگی،‌ تبلیغات،‌ بالا بردن سطح آگاهی از جهان پیرامون و همچنین رساندن پیام خود به دیگر نقاط جهان، پیش بینی و مقابله با حوادث و بسیاری موارد دیگر باشد.
مطمئناً دستیابی به این فناوری با پشتوانه ای از تلاش شبانه روزی،‌ تحقیق،‌ پی گیری، آزمایشات گوناگون،‌ صرف وقت و هزینه و در مجموع تلاش برای دستیابی به خودکفایی و خود اتکایی و توسط غیورمردان این آب و خاک صورت گرفته است. تلاشی که تا کنون در بسیاری از عرصه های گوناگون علمی به اثبات رسیده است.
مهمترین دستاوردی که پرتاب « ماهواره امید » به فضا توسط دانشمندان ایرانی می تواند داشته باشد شاید دستیابی به بومی سازی این فناوری در داخل کشور است. همچنین ایجاد بستر فعالیتهای فضایی، تحقیقاتی و آموزشی در دانشگاهها و برای دانشجویان و اساتید،‌ دستیابی به طراحی و ساخت ایستگاههای کنترل ماهواره در کشور، ‌دستیابی به هنر طراحی انواع نرم افزارهای جهت یابی و کنترل ماهواره و دستیابی به اقتدار ملی در عرصه هوا فضا می باشد. با پرتاب « ماهواره امید » دانشمندان ایرانی دیگر ترسی از حضور در فضای تاریک ماورای جوّ ندارند وبا این عمل مرزهای علم و دانش در کشور گسترش یافته است.
بدون شک پس از ارسال اولین امواج ماهواره ای از طریق ماهواره امید به کشور و اثبات توانمندی دانشمندان ایرانی، اولین مشتریان این فناوری کشورهای منطقه و اسلامی خواهند بود که در نوع خود می تواند به عنوان یک دستاورد ایرانی به کشورهای دیگر نیز صادر گردد.
ایرانی می تواند و باید که به تمامی رمز و رازهای هستی و علوم دست پیدا کند. همانگونه که پیامبر اکرم (ص) فرموده است: اگر علم و دانش در ثریا باشد، جوانانی از پارس به آن دست پیدا می کنند. و به قول رهبر معظم انقلاب باید: ایرانی بسازید که هر کس، ‌در هر کجای دنیا به این کشور نگاه کرد معجزه اسلام را در شکوفایی یک کشور و یک ملت به چشم ببیند. «انشاءا...»

مجید بوجارزاده
کارشناس ارشد ارتباطات