پلیس راهور، اولین قربانی آلودگی هوا

وقتی در مورد آلودگی هوا سخن گفته می‌شود،‌ اغلب به فکر سالمندان، بیماران ریوی و قلبی و کودکان می‌افتیم و نگران بروز عوارض آلاینده‌های مختلف روی آنها هستیم. تنها زمانی به فکر پلیس‌ها می‌افتیم که قرار است برای کاهش ترافیک مناطق مرکزی شهر، طرح زوج و فرد اجرا شود و قاعدتا پلیس‌هایی باید در مبادی ورودی آن حاضر باشند تا به ضرب تهدید جریمه، مانع ورود ما به این منطقه شوند و به این ترتیب جلوی شدت گرفتن آلودگی هوا گرفته شود.
کمتر کسی به تاثیر همین آلودگی هوا بر سلامت این جوانان که اغلب خدمت وظیفه را می‌گذرانند توجه کرده و در مورد آن ابراز نگرانی کرده است.
به همین جهت، سخنان مهندس شیدا ملک‌افضلی، اهمیت زیادی دارد. این کارشناس مسئول در وزارت بهداشت به ایرنا گفته است: «ضروری است پلیس‌های راهور حتما با توجه به اینکه در طول شبانه‌روز باید در فضای آزاد قرار گیرند، ماسک استفاده کنند.»
وی با بیان اینکه ماسک تنفسی مانع از ورود گرد و غبار و تعدادی از گازهای منوکسیدکرین ناشی از آلاینده‌ها به ریه می شود، گفته است: «این ماسک با عناوین استاندارد m۳ و ماسک های fwp۲ در بازار موجود است و پلیس راهور می تواند آن را تهیه کند.»
و البته ایشان تاکید کرده است که: «استفاده از ماسک‌هایی که در داروخانه‌ها موجود است برای پیشگیری از تنفس آلودگی هوا مفید نیستند.»
● اما آیا از زیان‌‌های آلودگی هوا می‌توان با استفاده از ماسک‌ پیشگیری کرد؟
عناصر خطرناک موجود در هوای آلوده را می‌توان به دو بخش گازهای آلوده و ذرات گرد و غبار تقسیم کرد که پلیس‌های راهنمایی و رانندگی، به دلیل مواجهه بالا با هوای مناطق پرتردد، در معرض خطر عوارض ناشی از هر دو گروه هستند.
ذرات گرد و غبار، همان مه کثیفی است که در روزهای آلوده بر فراز آسمان شهر دیده می‌شود و اتفاقا با وجود اینکه این ذرات هم برای سلامت مضر هستند، اما خطر آنها به نسبت گازها و ذرات ریزی که کمتر دیده می‌شوند،‌ کمتر است چرا که گازها و ذرات ریز، می‌توانند تا ریزترین مجاری تنفسی وارد شوند و عارضه ایجاد کنند. ضمن این که برخی گازها مانند منوکسیدکربن، علی‌رغم بی‌رنگ و بی‌بو و نامرئی بودن، عوارض سمی خطرناکی دارد و بنابراین افزایش آن از حد مجاز، می‌تواند برای همه مردم، به ویژه پلیس‌هایی که بیشتر در معرض هوای آلوده هستند، خطرناک باشد.
مونوکسیدکربن، همان طور که در صحبت‌های کارشناس وزارت بهداشت اشاره شده، یکی از خطرناک‌ترین گازهای آلاینده زیست محیطی است که به علت حلالیت کم در آب، به راحتی از زمانی که وارد دستگاه تنفسی انسان می‏شود به همراه اکسیژن به ریه‏ها نفوذ کرده و از دیواره ریه وارد جریان خون می‏شود و برای اشغال یکی از ۴ جایگاه آهن در هموگلوبین با اکسیژن رقابت می‏کند.
میل ترکیبی آهن با مونوکسیدکربن ۲۱۰ مرتبه بیش از اکسیژن است، به همین علت به راحتی می‌تواند در رقابت با اکسیژن برنده شود و به این ترتیب در اکسیژن‌رسانی خون به اعضاء و اندام بدن اختلال به وجود آورد.
حجم زیادی مونوکسیدکربن در اثر احتراق ناقص سوخت‏های فسیلی در خودروها به وجود می‏آید و میزان آن در مواقع ترافیک سنگین در خیابان‏ها و به خصوص در شهرهای بزرگی مانند تهران به شدت افزایش می‏یابد.
● ماسک برای مونوکسیدکربن کاری نمی‌کند
با همه این اوصاف، آنچه بیش از همه آلاینده‌ها سلامت پلیس‌هایی که کار نظم دادن به عبور و مرور وسایل نقلیه را به عهده دارند، تهدید می‌کند، کدام است؟
کالج متخصصین بیماری‏های ریه امریکا، اعلام کرده است منوکسیدکربن موجود در هوای بازدمی پلیس‏های راهنمایی و رانندگی وابستگی مستقیم به آلودگی‏های ناشی از وسایط نقلیه و سیگار کشیدن دارد و برای اثبات مدعای خود به مطالعه‌ای استناد می‌کند که در بیمارستان بیماری‏های ریوی هند و بر روی ۳۰۶ نفر پلیس کنترل ترافیک که در خیابان‏های پرترافیک و ۱۰۰ نفر پلیس عادی که در خیابان‏های کم‌ترافیک مشغول انجام وظیفه بودند، انجام شده است.
نتایج این مطالعه نشان می‏دهد پلیس‏های کنترل ترافیک منطقه مورد نظر، به شدت در معرض خطرات ناشی از استنشاق آلودگی‏های ناشی از وسایط نقلیه به خصوص مونوکسیدکربن هستند.
جالب این که در این تحقیق همچنین معلوم شد پلیس‏های کنترل ترافیک غیرسیگاری، از همقطاران خود یعنی پلیس‏های عادی که ترافیک را کنترل نمی‏کردند، سطح مونوکسیدکربن بالاتری در هوای بازدمی خود دارند.
اهمیت نتایج چنین مطالعاتی در این است که به جای گمانه‌زنی در مورد احتمال مواجهه و احتمال خطر آلودگی و عوارض ناشی از آن، به اندازه‌گیری عددی مونوکسیدکربن پرداخته تا تصمیم‌گیری در مورد میزان خطر، دقیق‌تر انجام شود.
● آلودگی‌هایی معلق در هوا
اما غیر از گازهای آلوده، ذرات معلقی هم در هوای شهرهای صنعتی وجود دارد که آنها هم هر کدام عوارض خاص خود را دارند. به طور کلی به ذرات جامد کوچک و قطرات مایع، ذرات معلق می‌گویند. ذرات معلق موجود در هوا مخلوطی از ترکیبات گوناگون است و توسط منابع مختلف منتشر می‌شوند. اندازه ذرات معلق از قطر یک مولکول، ‌یعنی۰۰۰۲/۰ میکرون، بزرگتر و از ۵۰۰ میکرون کوچک‌تر است. ذرات معلق موجود در هوا شامل ذرات معلق درشت، ذرات معلق ریز و ذرات معلق بسیار ریز هستند.
بیشترین انواع ذرات معلق که در خیابان‏های پرتردد یافت می‌شوند و سلامت پلیس‏های کنترل ترافیک را تهدید می‏کنند، شامل دوده، غبارهای فلزی و معدنی و فیوم‌ها مانند سرب هستند.
ذرات معلق به عنوان شاخه‌ای از مواد آلاینده، تنوع و پیچیدگی بسیار زیادی دارند و برای تعیین میزان خطر آنها، اندازه، ترکیب شیمیایی و نیز غلظتشان در هوا اهمیت دارد. این ذرات که تنها راه ورودشان مجرای تنفسی است، بر حسب نوع خود می‌توانند عوارض مختلفی داشته باشند.
مطالعات اپیدمیولوژیکی کوتاه‌مدت و بلندمدت، اثرات نامطلوب ذرات معلق را بر افزایش مرگ و میر و بیماری‏های تنفسی و قلبی - عروقی نشان داده است. از دیگر عوارض ذرات معلق می‏توان به سرفه، افزایش حساسیت در برابر عفونت‏های تنفسی، تأثیرات سوء بر قفسه صدری، افت کارآیی سیستم ایمنی بدن، تأثیرات سرطانی، تشدید عوارض در بیماری‏های قلبی، کاهش کارایی تنفس و تنگی نفس، مشکل در انجام تنفس عمیق، تنفس سریع با عمق تنفس کم و وخامت بیماری‏های مزمن ریوی مثل برونشیت اشاره کرد.
● آیا ماسک‌ها پلیس‌ها را نجات می‌دهند؟
در صحبت‌های خانم ملک‌افضلی، به عنوان مسئول اداره بهداشت هوای وزارت بهداشت، به استفاده از ماسک‌ها برای محافظت پلیس‌ها در مقابل آلودگی هوا اشاره شده که بد نیست مختصری به ارزش و کارآیی انواع ماسک‌ها نیز بپردازیم.
اصولا فیلتراسیون یکی از راه‏های کنترل ورود ذرات معلق هوا به بدن است. ‌از فیلترهای کوچک برای نمونه‌برداری از آلاینده‏ها، از فیلترهایی با وزن کم در ماسک‏های تنفسی و از فیلترهای بزرگتر در سیستم‏های تصفیه هوا استفاده می‏شود.
فیلترها، با توجه به نوع آلاینده‏های محافظت‌کننده، به دو نوع فیلتر ذرات و بخارات تقسیم می‌شوند. فیلترهایی که برای کنترل ذرات به کار می‏روند از جنس الیافند که هرچه الیاف به کار رفته در فیلتر ریزتر باشند کارایی آن نیز بالاتر می‏رود.
ماسک‏های تنفسی فیلتردار ذرات، غبارات و گازهای سمی و دود را تصفیه و قابل تنفس می‏کند. گفتنی است فیلترهای ماسک با توجه به نوع آلودگی محیط در مدت زمان محدودی قابل استفاده است و باید پس از مصرف تعویض شوند.
سازمان ایمنی و بهداشت کار امریکا (OSHA)، استانداردهای حفاظت از دستگاه تنفسی را طبق استاندارد شماره ۲۹ CFR ۱۹۱۰.۱۳۴ اعلام کرده است. در این استاندارد برای هر آلاینده ماسک‏های مناسب معرفی و پیشنهاد شده است.
برای پلیس‏های کنترل ترافیک بهترین توصیه، البته برای محافظت در برابر ذرات معلق، استفاده از ماسک‏های کاغذی یک‌چهارم صورت یا ماسک‏های گرد و غبار است. رنگ این ماسک‏ها اغلب سفید است.
متاسفانه هیچ فیلتری نمی‌تواند مانع ورود مونوکسیدکربن به مجاری تنفسی شود. تنها راه برای محافظت افراد از مونوکسیدکربن، استفاده از ماسک‏های جریان هوای تازه است. این ماسک‏ها توسط یک لوله رابط، هوای تازه را از یک کپسول اکسیژن در اختیار فرد قرار می‏دهند؛ اما نگاهی به شکل کلی این ماسک‌ها نشان می‌دهد که استفاده از آنها بدون شک برای پلیس‏های راهنمایی و رانندگی ممکن نیست. البته ممکن است با انجام اقدامات کنترلی مناسب، حتی نیازی به استفاده از آنها هم نباشد. کاربرد این ماسک ها برای مأموران آتش نشانی، معدنچیان و کسانی است که در محل هایی با خطر آلودگی بالا فعالیت می‏کنند.
البته باید تاکید کرد که تنها در معرض مونوکسیدکربن یا ذرات بودن، دلیلی بر خطرناک بودن این تماس یا ابتلا به بیماری‏های ریوی نیست، آنچه اهمیت دارد مدت تماس و میزان تماس با آلاینده است.
در ایران و به خصوص شهرهای بزرگ مانند تهران، برای این که بتوان با اطمینان بیشتری درباره عوارض ذرات و مونوکسیدکربن روی پلیس‏های کنترل ترافیک صحبت کرد، لازم است تحقیقات بیشتری انجام شود تا بدانیم هر پلیس، که در منطقه خاصی و در زمان خاصی فعالیت می‌کند، چقدر از آلاینده‌های مختلف و به ویژه مونوکسیدکربن، جذب کرده است.
برای این کار لازم است از دتکتورهای خاص، برای اندازه‏گیری میزان مونوکسیدکربنی که نیروهای پلیس در طول یک شیفت کاری در مناطق مختلف دریافت می‏کنند، استفاده کرد. (مشابه آنچه که در مطالعه هندی انجام شده بود) این اندازه‌گیری باید هم در فصل تابستان و هم زمستان انجام شود، چون تغییرات دمایی، سبب نوسان در میزان مونوکسیدکربن هوا خواهد شد.
● پلیس‌ها برای سالم ماندن چه کنند؟
درست است که نمی‌توان مانع ورود مونوکسیدکربن به بدن پلیس‌ها شد، اما اقدامات ویژه‌ای در بهداشت حرفه‌ای مطرح است که می‌توان با انجام آنها، از آلودگی احتمالی این افراد به انواع آلاینده‌ها کاست. این اقدامات را می‌توان در ۳ گروه طبقه‌بندی کرد:
۱) اقدامات مدیریتی: شامل به کارگیری نوبت کاری صحیح، تقسیم دوره‏ای افراد در مناطق هوای آلوده و کاهش زمان کار
۲) اقدامات بهداشتی، مهندسی و پزشکی: در این دسته از اقدامات، پیشگیری از مواجهه این افراد با آلاینده‏ها هدف اصلی است. با ساخت کیوسک‏های دارای هوای پاک یا نصب دستگاه‏های تصفیه هوا روی خودروهای پلیس می‏توان میزان تماس با آلاینده‏ها را کاهش داد. همچنین با معاینات پزشکی دوره‏ای، می‌توان نیروهای در معرض خطر را شناسایی کرد و به موقع برای درمان یا در واقع پیشگیری از گسترش بیشتر مسمومیت اقدام کرد. همچنین با ارائه ماسک‏های تنفسی مناسب، می‌توان از میزان ورود برخی آلاینده‌ها، به خصوص ذرات معلق، به سیستم تنفسی پلیس‌ها کم کرد. در این مرحله، آموزش رکن اصلی محسوب می‏شود و باید نکات بهداشتی و پزشکی در خصوص بیماری‏های قلبی- عروقی و ریوی به آنها آموزش داده شود.
۳) اقدامات فردی: نیروهای پلیس باید آموزش ببینند که با رعایت برخی نکات، می‌توانند از تاثیر آلودگی‌های واردشده به بدنشان در طی یک نوبت کاری کم و به سلامت خود کمک کنند؛ به طور مثال با دوری از مصرف سیگار، استفاده صحیح و مناسب از ماسک تنفسی، مصرف میوه و سبزیجات مناسب، ورزش و خواب مناسب می‏توانند تاثیر آلاینده‌ها را خنثی کنند.

فرنوش صفوی‌فر

منبع : خبر آنلاین