اپراتور سوم؛ سرنوشت عرب‌ها هم مثل ترک‌ها خواهدشد؟

کنسرسیوم تامین اتصالات، به عنوان سومین همراه کاربران ایرانی برگزیده شد. این اتفاق حدود ۲سال پس از اولین بررسی‌ها برای برگزاری مناقصه اپراتور سوم، ۶-۷ ماه پس از آنکه از مگافون روسی به عنوان شانس اصلی برد در مناقصه نام برده می‌شد و در نهایت حدود ۲۰ روز پس از اعلام غیر‌رسمی نام شرکت اتصالات امارات به عنوان برنده مناقصه اپراتور سوم روی داد.
تامین اتصالات درحالی برنده مناقصه اپراتور سوم ایران شده است که برخی رسانه‌ها با توجه به مسائل سیاسی موجود بین ایران و این شیخ‌نشین خلیج فارس این قرارداد را «خفت‌بار» توصیف می‌کنند و از آن به عنوان «هدیه ایران به شیوخ عرب» نام می‌برند. در چنین شرایطی این سوال پیش می‌آید که آیا سرنوشت ترک‌سل در هنگام عقد قرارداد اپراتور دوم در انتظار این شرکت اماراتی است؟ استفاده از واژه مجعول خلیج عرب به جای خلیج فارس، چشم داشتن به جزایر سه‌گانه ایران در خلیج فارس، بی‌احترامی به مسافران ایرانی در فرودگاه دبی و چشم‌نگاری از آنها، موضع‌گیری امارات در برابر مساله هسته‌ای ایران از مواردی هستند که به این تصور قوت می‌بخشند و حتی برخی کارشناسان تاخیر ۲۰ روزه در اعلام نام این شرکت به عنوان برنده مناقصه را با این مساله بی‌ارتباط نمی‌دانند.
● گمانه‌زنی‌ها در پی تاخیر ۲۰ روزه
حدود ۲ سال پیش بود که وزیر ارتباطات از شروع مطالعات مربوط به اپراتور سوم تلفن ‌همراه در ایران خبر داد: برای عقب نماندن از تکنولوژی‌های جهانی تا سال ۸۷ نسل سوم تلفن‌ همراه به کاربران ایرانی ارایه خواهد شد.
قرار اولیه بر آن بود که کاربران ایرانی همراه تا پایان امسال ( دقیقا دو ماه دیگر) و درحالیکه هنوز از خدمات نسل ۲و ۵/۲ همراه بی‌بهره‌اند و یا خدمات ارائه شده به ایشان با کیفیت مطلوب فاصله دارد، امکان بهره‌مندی از خدمات نسل ۳ تلفن همراه را داشته باشند. بر اساس ضوابط برگزاری مناقصه‌ اپراتور سوم تلفن همراه که بهمن‌ماه سال ۸۵ به تایید دولت رسید، استفاده از نسل سوم تلفن همراه در این شبکه شرط برگزاری مناقصه اعلام شد و سرمایه‌گذاری خارجی باید با مشارکت سرمایه‌گذاران داخلی انجام شود به طوری که ضمن هماهنگی مسایل ایمنی و امنیتی، سرمایه‌گذاری خارجی پروژه حداکثر ۴۹ درصد باشد و مدیریت فنی با شریک داخلی باشد.
با این پیش‌شرط‌ها خرید اسناد این مزایده از روز ۲۳ شهریورماه آغاز شد و در نهایت ۲شرکت از داخل و ۱۱ شرکت از خارج از کشور اسناد را خریداری کردند تا از میانشان اپراتور سوم ایران، اپراتوری که پیش‌بینی می شود حدود شش میلیون مشترک تلفن و ۱۱ میلیون مشترک سرویس‌های دیتا جذب کند، انتخاب شود.
این انتخاب در دو مرحله انجام شد، مرحله اول به بررسی امکانات و توانایی فنی و احراز هویت شرکت‌های ثبت‌نام کننده اختصاص داشت و در مرحله دوم از میان شرکت‌هایی که حدنصاب لازم را کسب کرده بودند، شرکتی انتخاب می‌شد که بالاترین قیمت را پیشنهاد داده بود. به این ترتیب روز دوم دیماه پاکت‌های ج مربوط به قیمت پیشنهادی شرکت‌های واجد صلاحیت حاضر در مزایده اپراتور سوم تلفن همراه گشوده شد و از میان پنج کنسرسیوم تامین اتصالات شامل شرکت تامین تله کام و شرکت اتصالات، زین ایران شامل صندوق بازنشستگی صدا و سیما، صندوق ذخیره فرهنگیان و شرکت زین، عمران تل شامل شرکت مبین ایران و شرکت عمان تل، فن‌آوری موج شامل شرکت فن‌آوری موج، سرمایه‌گذاری صبا و شرکت ایندوسل و کنسرسیوم آبی- ایراتل شامل شرکت پارس ایراتل، سرمایه گذاری ایرانیان و شرکت بهاراتیا، این «تامین اتصالات» بود که گوی سبقت از سایر رقبا ربود و نامش به عنوان برنده مناقصه بر روی خروجی چند خبرگزاری قرار گرفت.
البته ساعاتی پس از آن روابط عمومی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی سازمان تنظیم مقررات، اخبار منتشر شده در این زمینه را تکذیب کرد و اعلام رسمی نام این شرکت تا ۲۴ دیماه به طول انجامید. فاصله‌ زمانی که برخی آن را به دلیل مسائل سیاسی می‌دانند. البته در این میان نباید از لزوم بررسی صحت مناقصه، لزوم تایید مناقصه از سوی وزارت ارتباطات و همچنین در اختیار قرار دادن زمانی برای شکایت احتمالی دیگر رقبا گذشت؛ اما با این وجود هنوز هم دغدغه تکرار ماجرای ترکسل را می‌توان به عنوان اصلی‌ترین عامل این تاخیر دانست.
ماجرایی که در پی مشکلات موجود بین شریک ایرانی و ترک‌سل بر سر پرداخت حق مجوز شروع شد و با اعتراض مجلس هفتم نسبت به سهام ۷۰ درصدی طرف ترک ادامه یافت. کاهش سهم ترکسل به ۴۹ درصد بر اساس مصوبه مجلس نیز پایان ماجرا نبود و مجلسیان این قرارداد را دارای «مشکل امنیتی» و باعث «مخدوش شدن منافع ملی» کشور تشخیص دادند. درنهایت درحالیکه دکتر معتمدی وزیر ارتباطات وقت قرارداد با ترک سل را «یکی از بهترین قراردادهای تاریخ تلفن همراه» در دنیا می‌دانست و اعتقاد داشت در عقد این قرارداد، منافع ملی و مسائل امنیتی لحاظ شده است، MTN جایگزین ترکسل شد.
● عرب‌ها برنده تحریم‌ علیه ایران
هرچند ۲۴ دی ماه امسال نام شرکت اتصالات امارات به عنوان برنده مناقصه اپراتور سوم ایران مطرح شد، ردپای اماراتی‌ها در این مناقصه را باید پیش از این تاریخ جستجو کرد. جایی که شرکت (MFC(Millennium Finance Corporation چهارم شهریور به عنوان مشاور مجری اپراتور سوم انتخاب شد (شرکتی که گفته می‌شود یک شرکت کاملاً اروپایی اما با سرمایه گذاری اماراتی است) و اول آبان ماه نیز یکی از خبرگزاری های رسمی در گزارشی از گروه علمی- تحلیلی طیف وابسته به شرکت مشاوران طیف شریف به عنوان مشاور تهیه اسناد مزایده اپر اتور سوم خبر داد.
البته پیش از آن نیز اعلام شده بود بانک اسلامی دوبی به عنوان مشاور خارجی انتخاب شده است هرچند در مورد معیار انتخاب این بانک و وظیفه ای که بر عهده دارد تاکنون اطلاعاتی از طرف وزارت ارتباطات منتشر نشده است.
این در شرایطی است که تا قبل از ۲۹ آبان سال جاری، زمانی خبرگزاری روسی ریانووستی، از امکان انصراف اپراتور تلفن همراه مگافون به دلیل بحران مالی از سرمایه‌گذاری در بازار تلفن همراه ایران خبر دهد، این اپراتور روسی شانس اول برد در مناقصه اپراتور سوم ایران به شمار می‌آمد. به خصوص آنکه در ۲۳ اردیبهشت و در نشست رسانه‌ای که طی آن مقامات مگافون تصمیم برای شرکت در مزایده اپراتور سوم تلفن همراه ایران را اعلام کردند، محامدپور، معاون وزارت ICT نیز حضور داشت و کرد زنگنه، رئیس سازمان خصوصی‌سازی ایران نیز در سخنرانی خود در آن مراسم حضور در ایران را به مگافون «تبریک» گفت و برخی کارشناسان حضور مقامات ایرانی در جلسه مربوط به یکی از داوطلبان خارجی مزایده اپراتور سوم را معنادار ارزیابی می‌کردند و برخی معتقد بودند تحریم‌ غربی ها علیه ایران بهترین شرایط برای حضور شرکت‌های روسی را در اختیار آنها قرار داده است.
اما تا اینجای کار به نظر می‌رسد این عربها هستند که از این شرایط بهترین بهره‌برداری را کرده‌اند، البته مشروط برآنکه برگزارکنندگان مناقصه فکر همه جای کار را کرده باشند و موافقت تمام مقامات مسئول را کسب کرده باشند. در غیر این صورت تکرار ماجرای ترک‌سل بعید به نظر نمی‌رسد. ماجرایی که با وجود شکایت این شرکت ترک از ایران و درخواست غرامت ۸/۹میلیارد دلاری هنوز به انتها نرسیده است.

منبع : خبرگزاری فارس