سرمشق محبت به کودکان

● آموزش نوعدوستی
هر گاه انسان نسبت به شخص خودش نوازشگرانه، با انصاف و عدالت و خویشتن دوستانه باشد و به دور از قضاوت های غلط و نابجا و احساسات بد نسبت به خود رفتار کند و هر لحظه خود را زیر تیغ تیز حمله «انتقاد از خود» نبرد، آنگاه می تواند عشق به وجود آمده نسبت به خود را به دیگران نیز سرایت دهد و در دل اطرافیان نیز جاری سازد.
اغلب احساسات خشم و انزجار از دیگری که درکودک مان مشاهده می شود از خود ما به درون او جاری شده است در واقع: «کودکان ما آن می شوند که هستیم نه آنچه ما دلمان می خواهد.»
پژوهش های علمی حاکی از آن است که هرگاه با خودکنار آمدیم و به صلح و آشتی با خود رسیدیم، محبت و صلح دیگران را نیز می پذیریم و همچون آینه ای این روش را در کودکان مان نیز منعکس می کنیم.
هیچ آموزشی بالاتر از مشاهده رفتار نوعدوستانه و پر محبت و پذیرای پدر و مادر نسبت به دیگران، نمی تواند در کودکان تأثیر گذار باشد.
البته محبت افراطی، ناتوانی در نه گفتن و اجازه بلعیده شدن حریم ها نیز توسط رفتارها و برخوردهای پدر و مادر با دیگران در کودک جریان می یابد.
پس با اصلاح صحیح و علمی روابط انسانی خود بادیگران و تبادل محبت و صمیمیت و روابط نوعدوستانه انسانی با دیگران بی آنکه به حرمت نفس و حریم خود و دیگری خدشه ای وارد شود، بهترین الگو خود به خود به کودک انتقال پیدا می کند و از همان سنین نو باو گی شاهد ارتباطات موفق و صحیح و پایدار انسانی او بادیگران خواهیم بود که در سنین کودکی و نوجوانی به رشد سالم این روابط صحیح دامن زده شده و در جوانی به شکوفایی خواهد نشست. بر ماست که با خویشتن پذیری و خود باوری خود همانطور که هستیم و احترام به ارزش های شخصی و مطالعات و اصلاح روابط بین فردی بطور علمی و با کمک مشاورین توانا در بهبود روابط کودک خود با اطرافیانش بکوشیم.
دکتر فرزانه صداقت - روانشناس و استاد دانشگاه
هیچ کس دوست ندارد کودکی لوس و خودشیفته تربیت کند.
همه دوست دارند کودکان شان نسبت به دیگران دلسوز و بامحبت باشند و در بزرگسالی نیز انسانی قدردان و نوعدوست شوند.
البته چنین آرزوها و انتظاراتی در مورد کودکی که حتی حاضر نیست اسباب بازی هایش را با دیگر بچه ها شریک شود به حرف راحت تر از عمل است و همیشه گوشزد کردن عباراتی همچون «با دوستت خوب باش» یا «خیلی ها آرزو دارند این غذا را بخورند و ‎.‎..» نتیجه بخش نیست.
با این حال به گفته روانشناسان همانطور که دیگر اصول تربیتی کودکان باید از همان سنین کم به آنان آموزش داده شود، نوعدوستی و محبت نیز به عنوان دو خصلت ممتاز بشری از همان کودکی قابل آموزش است و با ممارست و الگوپذیری در بچه ها به دست می آید.
● بچه های نوپا و نوزادان
اغلب والدین دوست دارند بدانند آیا می توان به یک کودک نوپا و یا حتی نوزاد حس نوعدوستی و محبت را آموخت.
روانشناسان معتقدند بسیاری از والدین بی آنکه خود متوجه باشند این کار را انجام می دهند.
بهترین روش این است که در نثار عشق و محبت به کودکتان دریغ نکنید. دکتر الیزابت برگر، روانشناس کودک و نویسنده کتاب «بزرگ کردن بچه های بااخلاق: پرورش حس اعتماد و درستکاری در بچه ها» می گوید: «بچه ها باید احساس دوست داشته شدن و محبت دیدن کنند تا بتوانند آن را به دیگران انتقال دهند.»
تعیین دقیق سنی که کودک ظرفیت یادگیری مهر و محبت و نوعدوستی را پیدا می کند، دشوار است اما به اعتقاد روانشناسان یک نوزاد شش ماهه هم می تواند نسبت به احساسات دیگران حساس باشد.
اشک هایی که با عصبانی شدن لحن صدایتان ریخته می شوند و یا شادی و قهقهه او هنگامی که خود شما هم شاد و خندان هستید، می تواند جزو اولین نشانه های آمادگی او باشد.
وقتی بچه ها دو یا سه ساله می شوند و یا اصطلاحاً قدم به دوره نوپایی می گذارند کم کم در برابر این احساسات واکنش نشان می دهند. ممکن است کودک دو ساله ای را ببینید که سعی می کند عروسکش را بخواباند یا به او غذا بدهد.
او مسلماً از شما تقلید کرده است، اما به گفته روانشناسان امور تربیتی حس نوعدوستی و محبت این گونه آموخته و آغاز می شود. حس نوعدوستی و محبت اگرچه در کودکان اصل و به دوراز هرگونه تظاهر است اما ممکن است دیرپا نباشد. کودک دو ساله شما از افتادن برادر کوچکترش ناراحت می شود و ممکن است به او کمک کند از روی زمین بلند شود اما وقتی «بابا» با یک شکلات از راه می رسد، دوست دارد به جای برادرش آن را تصاحب کند.
برای تشویق کودکان به دلسوزی و نوعدوستی و رفتارهای محبت آمیز ابراز علاقه های کوچک و در ظاهر بی اهمیت او را تحسین کنید. متخصصان کودک برای پرورش این حس نوعدوستی این روش ها را توصیه می کنند.
کودکتان را با خود همراه کنید: یک زن ۳۰ ساله که برای عیادت از یکی از بستگان سالخورده اش به خانه سالمندان می رود، کودک ۲۰ ماهه اش را با خودش می برد.
او می گوید: «دوست دارم کودکم در محوطه بدود، به همه سلام کند و از شکلات های خودش به زنان و مردان سالخورده ای که فکر می کند شبیه مادربزرگ و پدربزرگش هستند تعارف کند.»
سعی کنید خود نیز الگوی خوبی در زمینه آموزش رفتارهای محبت آمیز به کودکتان باشید.
در سلام کردن به دیگران پیش دستی کنید و در مقابل لطف و محبت دیگران تشکر کردن را فراموش نکنید.
● یاری گرفتن از کودک
برای کودکی که سرشار از انرژی است کمک کردن به دیگران و شرکت در کارهای داوطلبانه راه خوبی برای تقویت حس اعتماد به نفس و در عین حال نوعدوستی اوست.
وقتی در بیمارستان به عیادت کسی می روید اجازه دهید او در گل فروشی گل ها را انتخاب کند و یا به او کمک کنید کارت تبریک و یا کارت دعوت برای جشن تولدش را خودش درست کند.
کودک به مرور یاد می گیرد به شما کمک کند و همیشه و در همه حال به فکر دیگران نیز باشد.
برای بچه های پیش دبستانی الگوسازی کنید: در این سن کودکان بیشترین تقلیدپذیری را از دیگران بخصوص رسانه ها و قهرمانان قصه های شب دارند.
برای آنها کتاب هایی بخرید که بر ارزش هایی همچون «خوب بودن»، «مهربانی کردن» و یا «محبت کردن» تأکید کند و به زبان خودش به او بگویید: «خانم خرگوشه از هویج خودش به جوجه کوچولوها داد و شما هم از عصرانه خودت به بقیه بچه ها می دهی » به خاطر داشته باشید که تقریباً هر حرفی که در این سن به یک کودک می زنید در ضمیر ناخودآگاه او باقی می ماند و فراموش نمی شود از همین رو از ابراز محبت به دوستان و نزدیکان خود دریغ نورزید. دنیای یک کودک پیش دبستانی کوچک است از همین رو او کمک به کسی را که می شناسد بهتر می پذیرد و حاضر به انجام آن می شود.
برای همسایه تان که به تازگی عمل جراحی کرده کیک بپزید و از کودکتان بخواهید آنها را دم در خانه اش ببرد و یا وقتی به دیدن اقوام و بستگان سالخورده خود می روید از کودکتان بخواهید یک هدیه کوچک به سلیقه خودش برای آنها تهیه کند.
این هدیه می تواند یک جعبه شکلات، یک نقاشی زیبا و یا حتی عکس از خودش با کاردستی باشد.
● آشنایی با احساس کمک
در آستانه سال نو و یا آغاز سال تحصیلی هدایایی برای اهدا به کودکان نیازمند تهیه کنید و به فرزندتان توضیح دهید که او باید یاد بگیرد بابت نعمت هایی که خداوند به او داده سپاسگزار و شاکر باشد و یکی از این شیوه های شکر به یاد دیگران بودن و قسمت کردن داشته های خود با آنهاست. روز تولد کودکتان نیز مناسبت خوبی برای کمک به یک کودک نیازمند و همراه کردن فرزندتان در این کار است. وقتی بچه ها بزرگتر می شوند می توانید آنها را با انواع NGO ها و سازمان های کمک به نیازمندان و انجمن های خیریه آشنا کنید.
همراه با مادران دیگر کودکان را به این انجمن ها ببرید تا فعالیت ها و تلاش های آنان را از نزدیک ببینند و دایره حس نوعدوستی خود را گسترش دهند.

پروانه محبی

منبع : روزنامه ایران