شانزده روز و شانزده سال!

شیمون پرز که می‌توان او را <پدرخوانده> اسرائیل خواند، نخستین پدرخوانده بن گوریون بود که پرز از زمان او و تحت اشراف او کارنامه سیاسی‌اش را آغاز کرد. شیمون پرز به‌تازگی از نیروهای نظامی احتیاط ارتش اسرائیل که آماده یورش به غزه هستند بازدید کرد. مناسب است به همین نکته هم اشاره کنم که در اسرائیل مفهومی به نام ملت مستقل از ارتش وجود ندارد! که بتوان از دوستی با چنان ملت موهومی سخن گفت... سخن پرز این است: <ارتش اسرائیل در این شانزده روز به دستاوردی رسیده است که دیگران در شانزده سال هم به آن دسترسی پیدا نکردند.> این عبارت از سوی کسی که همه جوانب سخن را معمولا‌ می‌سنجد، نشانه <دشواری> است که اسرائیل با آن رویارو شده است. پرز می‌خواهد بگوید که تا همین‌جا اسرائیل پیروز است. اما مطلقا سخنی از کم و کیف پیروزی به میان نیامده است. علا‌وه بر آن تا به حال شیمون پرز و دیگر رهبران اسرائیلی از آینده دیگری سخن می‌گفتند. از خاورمیانه‌ای دیگر که اسرائیل محور و مرکز آن است و همه باید به‌عنوان یک نمونه آرمانی پیشرفت به اسرائیل نگاه کنند. نتانیاهو کتابی دارد به نام <جایی زیر آفتاب>؛ در این کتاب به صراحت نوشته است کشورهای منطقه بیایند تا اسرائیل صنعت و کشاورزی و نظام اداری و دانشگاه را به آنها یاد بدهد. شیمون پرز هم در <خاورمیانه جدید> سخن اصلی‌اش این است که نبرد اعراب و اسرائیل تمام شد و از این به بعد باید از اقتصاد صلح سخن گفت؛ اقتصادی که اسرائیل محور آن است. همان نقشی را که آمریکا در جهان دارد؛ اسرائیل در خاورمیانه خواهد داشت. کتاب <خاورمیانه جدید> پرز درست شانزده سال پیش منتشر شده است! در مقدمه نوشته است، وقتی در دیروقت شب ۲۰ اگوست ۱۹۹۳ نفس راحتی کشیده بود، دو هیات اسرائیلی و فلسطینی به توافقنامه صلح رسیده بودند. ابوالعلا‌ نماینده ساف لبخندی به پرز می‌زند و می‌گوید: این هدیه جشن تولد شما است! آن شب، شب تولد پرز بود. هفتادسالگی!۱۱) آن رویای شانزده سال پیش در غزه به کابوس تمامی برای اسرائیل انجامید. این دیگر هدیه جشن تولد نیست، چیزی شبیه تشییع جنازه است. تشییع جنازه صلحی که اسرائیل و آمریکا شرایط آن را دیکته می‌کنند. همان که ادوارد سعید گفت: استسلا‌م! خاورمیانه جدید پرز یک چیز است و جنگ با حماس چیز دیگر. در آن روزگار نشانی از حماس در ذهنیت پرز نبود. کار را تمام شده می‌دانست و هدیه تولد را هم گرفته بود. مانده بود سر دواندن فلسطینی‌ها در مذاکراتی که هیچ‌گاه پایانی ندارد. شیخ عبدالعزیز عوده می‌گفت: <بنی‌اسرائیل سر گاو با موسای کلیم چهل سال بحث می‌کردند. که چند ساله باشد و چه رنگی و چاق باشد یا لا‌غر و...حالا‌ شما انتظار دارید سر فلسطین با عرفات مذاکره تمام شود؟> شیمون پرز در سخنرانی‌ای که در <خانه گفت‌وگو> در لندن داشت، گفت: <مذاکرات صلح را با عرفات آغاز کردیم اما نمی‌توانستیم با او ادامه دهیم.> زیرا دیگر نمی‌شد عرفات را سر کار گذاشت... و به عبارت دیگر عرفات شهید شد. عرفات یک شخص بود که اسرائیل گمان می‌کرد با حذف او دیگر مشکلی نخواهد داشت. اما یک جریان نیرومند ملی و گسترده و عمیق نهضت اسلا‌می در عرصه فلسطین درخشید.
همان ارتش افسانه‌ای که ظرف شش روز سه کشور عرب را شکست داده بود، اکنون هجده روز است دارد با مردمی می‌جنگد که نه هواپیما دارند و نه تانک و نه ناوگان دریایی و نه می‌توانند، با یک تلفن رئیس‌جمهور آمریکا را در حد یک سرجوخه اسرائیلی تحقیر کنند و عرق شرم بر پیشانی رایس بنشانند... آنچه در این شانزده سال اسرائیل رشته بود؛ در غزه پنبه شد. درست معکوس ادعای شیمون پرز اتفاق افتاد. ۱۱-) شیمون پرز، خاورمیانه جدید، نیویورک ۱۹۹۳، ص: ۱و۲ (متن انگلیسی)این کتاب به فارسی بسیار نارسایی ترجمه شده است، هر جا اندکی متن را دشوار دیده رها کرده. البته در همان آغاز هم ماه آگوست را ماه می ترجمه کرده است. البته متن فارسی از متن عربی ترجمه شده است. دوبار اسباب‌کشی که مساوی یک آتش‌سوزی در متن است.

عطاءالله مهاجرانی

منبع : روزنامه اعتماد ملی