گردشگری ایران روی خط صاف

<همانطور که شما به خوبی آگاه هستید، اقتصاد جهانی در حال عبور از سخت‌ترین دوره تلا‌طم از زمان جنگ دوم جهانی است. از اوایل سال ۲۰۰۸ سازمان جهانی جهانگردی UNWTO امکان بروز یک سناریوی وخیم به همراه تأثیرات آن بر صنعت گردشگری را در نظر گرفت و آماده‌سازی برای آن را آغاز کرد. ما نگران هستیم ولی تسلیم هراس نخواهیم شد. تجربه به ما می‌آموزد که گردشگری خاصیت فنر دارد. نیاز به رفتن به سفر و به تعطیلا‌ت رفتن، در جوامع صنعتی بسیار قوی‌تر از آن است که مردم بتوانند از سفر صرف‌نظر کنند. در دوره‌های رکود اقتصادی، شاید تقاضا برای تفریح، خود را در شکل‌های دیگر نشان دهد اما بیشتر آن بدون لطمه باقی خواهد ماند. به این دلیل، گردشگری نسبت به نوسانات وضعیت حاضر از دیگر بخش‌های اقتصادی کمتر آسیب‌پذیر است.> طالب ریفاعی سرپرست سازمان جهانی جهانگردی هنگامی که در روز ۱۸ آبان سال جاری در دومین همایش فرصت‌های سرمایه‌گذاری گردشگری ایران در مرکز همایش‌های برج میلا‌د با قاطعیت این سخنان را از روی متن سخنرانی‌اش می‌خواند به خوبی می‌دانست که صنعت گردشگری پیش از این هم بارها دستخوش حوادث غیرمترقبه‌ای چون ۱۱سپتامبر،آنفلوآنزای مرغی، سونامی و حمله آمریکا به افغانستان و عراق قرار گرفته است اما به سرعت به اتوبان پرسرعت رشد در بین سایر صنایع جهان بازگشت به طوری که طی سال ۲۰۰۷ و چند ماه اول ۲۰۰۸، گردشگری در سطح جهان ظرفیت حیرتانگیزی را در عکس‌العمل نسبت به وضعیت اقتصادی جهان از خود نشان داد و تقاضای گردشگری همچنان ثابت ماند. براساس گزارش سازمان جهانی جهانگردی، درآمد گردشگری بین‌المللی سال ۲۰۰۷ به ۸۵۶ میلیارد دلا‌ر رسید و ۶/۵ درصد افزایش نسبت به سال ۲۰۰۶ نشان داد طی ماه‌های اول سال ۲۰۰۸ گردشگران ورودی به روند همچنان راضی‌کننده‌ای که به نظر می‌رسد به هر حال پایین‌تر از عملکرد قوی ۲۰۰۷ باشد، افزایش یافت. همچنین در این گزارش آمده است، در ۲۰۰۷ جنوب آسیا ۸ درصد رشد را نسبت به سال قبل گزارش کرد. ‌
هارش وارما مدیر همکاری‌های فنی و تخصصی سازمان جهانی جهانگردی نیز معتقد است به دلیل اینکه سفر جزء‌لا‌ینفک زندگی مردم شده و حاضر نیستند تعطیلا‌ت را از آن حذف کنند گردشگری تنها صنعتی است که بحران اقتصادی کمترین تاثیرات منفی را بر آن گذاشته است.
‌ وی همچنین این صنعت را یکی از صنایع پرقدرت اقتصادی و جایگزینی مناسب برای درآمدهای ناشی از صنعت نفت، فروش اتومبیل و ارتباطات دانست.
‌ از سوی دیگر ادوین ترومپا مدیر منطقه‌ای سازمان گردشگری آسیا در آستانه سال نو میلا‌دی طی سخنرانی در فیلیپین از احتمال کاهش مسافرت‌های بلندمدت در سال جدید خبر داد و گفت: <اگرچه در سه‌ماهه پایانی سال ۲۰۰۸، صنعت گردشگری تا حدودی با صعود همراه شد اما احتمال سقوط دوباره آن با آغاز سال ۲۰۰۹ وجود خواهد داشت.>
وی افزود: <امیدواری موسسات گردشگری آغاز فصلی شکوفا با شروع سال ۲۰۰۹ در این صنعت است که موقعیت بازار و چگونگی عرضه آن این هدف را به انجام خواهد رساند.>
● منحنی رو به پایین قبرس و اتریش در گردشگری
نگاهی به فراز و فرود‌های کشور‌های گردشگرپذیر مهر تاییدی بر گفته ادوین ترومپا می‌زند به طوری که می‌بینیم اداره آمار بخش یونانی نشین قبرس از کاهش درآمد گردشگری آن، در ده ماهه نخست ۲۰۰۸ خبر داد و به این ترتیب درآمد قبرس با کاهش ۴ درصدی به یک میلیارد و ۶۶۰ میلیون یورو رسید. ‌
این در حالی است که در ۱۰ ماهه نخست سال گذشته قبرس یک میلیارد و ۷۳۰ میلیون دلا‌ر درآمد حاصل از فعالیت بخش گردشگری داشت. ‌
به گزارش رویترز، درآمد بخش گردشگری قبرس تنها در ماه اکتبر گذشته ۱۹۸ میلیون و ۶۰۰ هزار دلا‌ر بود که نسبت به مدت مشابه پارسال ۷/۳ درصد کاهش داشت. نیمی از گردشگران ورودی به قبرس را انگلیسی‌ها تشکیل می‌دهند. درآمدهای بخش گردشگری ۱۰ درصد از تولید ناخالص داخلی قبرس را تشکیل می‌دهد. ‌
اما قبرس تنها کشوری نیست که در بحران اقتصادی دچار رکود در بخش گردشگری شد بلکه شبکه تلویزیونی دویچه‌وله، از کاهش مسافرت جهانگردان به اتریش خبر داد. ‌
‌ بر اساس این گزارش، سالیانه دو میلیون گردشگر در فصل ورزش‌های زمستانی از اتریش دیدن می‌کنند ولی در سال ۲۰۰۸ این تعداد بسیار کاهش یافته است. بسیاری از هتل‌ها و مسافرخانه‌ها با کاهش مراجعه‌کننده روبه‌رو شده‌اند که این امر سبب کاهش پنج درصدی درآمد آنها شده است و این امر مقامات صنعت جهانگردی اتریش را بر آن داشته است تا با سرمایه‌گذاری یک میلیارد دلا‌ری اوضاع این بخش را سامان دهند. ‌
● رشد گردشگری هند؛ به‌رغم توفان اقتصاد جهانی و تروریست
از سوی دیگر برخی کشور‌هایی که به نوعی با بحران‌هایی خارج از بحران اقتصادی دست و پنجه نرم کرده‌اند به دلیل اینکه نوع خاصی از گردشگران را مخاطب قرار داده‌اند از رشد گردشگری خبر داده‌اند که هند در بالا‌ی این فهرست قرار دارد. به طوری که پس از حملا‌ت تروریستی در هتل تاج‌محل و هشدارهای مکرر، گردشگران غربی همچنان به این کشور سفر می‌کنند. ‌
معابد هندو در امر گردشگری معنوی هند، با راز و رمز ناگشوده‌اش برای گردشگران، همچنان بیشترین تعداد گردشگر را به این کشور جذب می‌کند.
کشور هند اگرچه اکنون به دلیل حملا‌ت تروریستی به عنوان یکی از ۲۰ کشور ناامن توریستی دنیا شناخته شده و اگرچه هر روز خبری از پرواز جنگنده‌های این کشور در آسمان پاکستان و به عکس؛ در اخبار مشاهده می‌شود اما این کشور هنوز هم درکنار دیگر کشورهای برخوردار از فرهنگ‌های غنی و سنت‌های قدرتمند معنوی، جذابیت خود را حفظ کرده است. ‌
این جذابیت‌ها به حدی است که به‌رغم پیش‌بینی‌های اخیر پس از حمله تروریستی به بمبئی، تورگردان‌ها و خطوط هوایی انگلستان اعلا‌م کرده‌اند که شاهد لغو برنامه‌های گردشگری به مقصد هند نبوده و برنامه‌های تعیین‌شده طبق روال قبلی اجرا می‌شود.
به گزارش دیلی‌تلگراف، به‌رغم نگرانی‌های ایجادشده پس از حملا‌ت تروریستی اخیر در هند، موسسات مسافرتی و تورگردانی انگلیسی به مقصد هند و نیز خطوط هواپیمایی بریتیش ایرویز اعلا‌م کرده‌اند، برنامه تورهای مسافرتی لغو نشده و هواپیماهای انگلیسی همچنان با حداکثر ظرفیت به مقصد هند پرواز می‌کنند.
مسافران انگلیسی نیز از حمله تروریست‌ها به هتل‌های بمبئی که سبب کشته شدن ۱۳۰ نفر و زخمی شدن ۳۷۰ نفر شد، دچار ترس و وحشت چندانی نشده‌اند. ‌
اگرچه کارشناسان توضیح روشنی درباره دلا‌یل این وضعیت نداده‌اند اما صرف‌نظر از ارزانی سفر به هند که البته در بسیاری دیگر از نقاط جهان نیز این ارزانی قابل دسترس است، شاید بتوان دلا‌یل ادامه سفر غربیان به هند را در شرایط کنونی در نوع گردشگری و نگرش گردشگران از سفر به هند به ویژه رونق و جاذبه دیرینه گردشگری معنوی هند در میان غربیان یافت. از این‌رو آخرین بررسی‌ها به‌رغم مرگ تعداد زیادی گردشگر غربی و آمریکایی، نشان می‌دهد در شرایط بحران مالی جهانی از یک سو و مخاطرات تروریستی از دیگر سو؛ فعالا‌ن موسسات گردشگری از ادامه برنامه‌ها و تورهای گردشگری به این کشور خبر داده و تاکید دارند موارد لغو برنامه‌ها برای سفر به این کشور اندک بوده است.
به گفته سخنگوی شرکت بریتیش ایرویز که روزانه دو سرویس پروازی به پایتخت هند دارد، پروازهای این شرکت با حداکثر ظرفیت انجام می‌شود اگرچه در برخی موارد ناچار به تغییر تاریخ یا مقصدهای گردشگری تعیین‌شده‌‌اند.
یاسین زرگر مدیر موسسه مسافرتی ایندوس‌تر اول اظهار کرده است که درخواست‌هایی برای لغو برنامه‌های سفر از سوی متقاضیان دریافت کرده‌اند اما اساسا نگرانی چندانی در میان مشتریان احساس نمی‌شود.
علا‌وه بر دو شرکت یادشده، موسسات گردشگری فعال دیگری نیز که کار نقل‌وانتقال گردشگران انگلیسی را به هندوستان انجام می‌دهند، اظهار کرده‌اند که به جز مواردی اندک، شاهد لغو برنامه‌های توریستی مسافران و مشتریان خود نبوده‌اند. ‌
‌ این گزارش‌ها نشان می‌دهد که کشور هند با ایجاد تنوع در مقاصد و برنامه‌های گردشگری خود، تا چه حد در برابر مخاطرات و حوادث پیش‌بینی‌نشده؛ مقاوم شده است.
درواقع می‌توان گفت که هر کشور و مقصد گردشگری با تقویت و حمایت از نوع یا انواع خاصی از گردشگری خود انتخاب می‌کند که کدام نوع از گردشگری در کشورش اولویت و رونق بیشتر یابد.
درست در نقطه مقابل این موضوع، کشور امارات و به‌طور اخص دبی است که به دلیل تمرکز بیش از حد بر گردشگری لوکس و تشریفاتی و هتل‌های پنج ستاره و خدمات فوق ستاره‌ای برای گردشگران اکنون در شرایط بحران مالی با خطر رکود و سقوط شدیدتری مواجه است زیرا تنوع و انعطاف لا‌زم را در جذب توریست و تقویت گونه‌های مختلف گردشگری از خود نشان نداده است. ‌
شواهد نشان می‌دهد که هندیان و مقامات گردشگری و فعالا‌ن صنعت گردشگری در این کشور از مدت‌ها پیش متوجه اهمیت تفکر و تنوع مذاهب و عقایدی شده‌اند که بستری برای گردشگری این کشور فراهم کرده است، اگرچه کشور هند پیش از این نیز اغلب به عنوان مقصدی برای بسیاری از جویندگان حقیقت جهانی تلقی می‌شده و از نظر بسیاری از محققان و ره‌جویان معنویت جهان، سرزمین مفاهیم مقدس و معنویت اصیل به حساب می‌آمده است. اما این طرز تلقی در سال‌های اخیر نیز از سوی بسیاری از گردشگرانی که از آن سوی دریاها به هند می‌آمدند؛ تقویت شده بود. ‌
گردشگرانی که با انبوهی از خاطرات، خشنود از دیدن نادیده‌ها، با قلب خسته‌ای که دیگربار جوانی و نشاط خود را بازیافته، به سرزمین خود بازمی‌گشتند اکنون سرمایه خوبی برای ادامه بقای گردشگری معنوی هند شده‌اند تا بتواند برخلا‌ف انواع گردشگران دیگر در برابر مخاطرات اقتصادی و اجتماعی و سیاسی تاب آورد و همچنان زنده و پررونق بماند.
زیرا طبیعت و ذات این نوع گردشگری بر پایه چشم‌پوشی از مواهب و لذت‌های مادی و رفاه روزمره زندگی و تجربه زندگی از نوع دیگر و به گونه‌ای دیگر است.
این گردشگران اغلب توقف‌های کوتاه و بلندی در بسیاری از عبادتگاه‌های افسانه‌ای و مراکز مذهبی و معابد رازآلود هند دارند و بخش بزرگی از اوقات سفر خود را نه به تفریح و تفرج صرف که به تفکر و تامل و تحقیق می‌گذرانند.
اکنون و در شرایط کنونی ادامه رونق این نوع گردشگری در هند نشان می‌دهد که چگونه این حقیقت برجسته با عبارت <گردشگری معنوی یا گردشگری روحانی>، عبارتی مصطلح با نگرش و طرز تلقی جمعیت کثیری از گردشگران از سفر به هند گره خورده است.
امروزه مردمان مشتاق به کشف دوباره اطمینان قلبی و احساسات مذهبی و آنان که در پی معنویت و تعالی روحی برای صلح و آرامش درونی خود هستند؛ سرزمین هند را کشور ایدهآلی برای علوم و رموز یوگی می‌دانند.
بسیاری از شرکت‌کنندگان در مراسم معنوی هند دریافته‌اند که تعقل هندی و شخصیت‌معنوی آنان سبب تجدید حیات و شهرت و عمومیت آن در سطح جهانی شده است. به نحوی که بسیاری از مردم مشهور از نویسندگان گرفته تا خوانندگان و بازیگران را می‌توان یافت که صرف‌نظر از راستی یا ناراستی، بدی یا خوبی این روش‌ها، در کشورهای مختلف به شیوه پیران هند، لباس می‌پوشند و رفتار می‌کنند و از مدیتیشن هندی و دیگر اشکال مرتبط با آرامش درونی استفاده می‌کنند.
در کشور هند و بیرون از هند، کسانی چون شیوا و رام دف و دیپاک چوپرا و دیگر سخنرانان با حرارت و واعظان معنوی به ساخت تصویر بدیع و تازه‌ای از هند به عنوان موهبتی برای جست‌وجوگران معنویت و گردشگران معنوی می‌پردازند. این تصویر بدیع از طریق برگزاری جلسات جذاب بحث و گفت‌وگو، سمینارها و نیز از طریق برپایی نمایش‌های عمومی و دیگر تلا‌ش‌های جاری برای آموزش و عمومیت بخشیدن و تجدید حیات علا‌یق در صنعت گردشگری هند ایجاد شده است.
درواقع صنعت گردشگری معنوی هند دستیابی به دارویی شفابخش را به مسافران جاده‌های روحانی و معنوی جهان نوید می‌دهد. قدیسان و جست‌وجوگران بی‌شمار، موفقیت در نیل به نوعی روشنگری و تاکید قوی بر تنوع فرهنگی در این کشور، همچنین اوقات و مراسم متعدد مذهبی در انواع نیایشگاه‌ها، مساجد، صومعه‌ها که هریک تحت حمایت خیراندیشان و نیکوکارانی که به آن معتقد و پایبندند، سبب شده بسیاری از عبادتگاه‌ها و نیایشگاه‌های هند به مکان‌هایی شگفت‌آور و پررمز و راز، برای گردشگران کنجکاو در صنعت گردشگری این کشور مبدل شود.
اکنون باید سپاسگزار مدیریت مناسب و نیز سپاسگزار جاذبه‌های طبیعی و طبیعت‌گردی باشیم که کمک کرده‌اند تا بخش گردشگری معنوی به شهرت و جذابیتی بیش از پیش دست یابد. ‌
رشد گردشگری مراکش ادامه دارد ‌
خبرگزاری رویترز از رشد گردشگری در مراکش خبر داد. براساس این گزارش در شرایط بحران فراگیر مالی در بیشتر کشورهای جهان؛ فعالا‌ن صنعت گردشگری مراکش انتظار دارند سال آینده ۹/۷ میلیون گردشگر را به این کشور جذب کنند.
همچنین وزیر گردشگری مراکش اعلا‌م کرده است که مراکش انتظار دارد تعداد گردشگرانی که برای گذراندن تعطیلا‌ت امسال به مراکش می‌آیند نسبت به سال گذشته ۷ درصد بیشتر باشد. درحالی که سال گذشته جذب گردشگر به مراکش بالا‌ترین رکورد را نسبت به سال‌های قبل از آن ثبت کرده بود.
با این همه وی تاکید دارد که افزایش تعداد گردشگران به دلا‌یل نامعلومی سبب افزایش درآمد ملی این کشور نسبت به سال گذشته نشده و این موضوع را یک معما برای خود و همکارانش در دولت دانست.
بنا بر همین گزارش، بخش گردشگری یکی از مهم‌ترین منابع درآمد ارز خارجی و نیز مهم‌ترین منبع ایجاد اشتغال پس از صنایع کشاورزی و نساجی در این کشور محسوب می‌شود.
گردشگری همچنین با جذب سرمایه‌های غیرمنقول سنگینی به ارزش ۲۰ میلیارد دلا‌ر به‌ویژه با کمک‌های فاینانس خارجی از کشورهای عرب خلیج فارس، مهم‌ترین عامل برای جلب سرمایه‌گذاری‌های خارجی بوده است.
● دولت کوبا از رشد گردشگری در این کشور خبر داد ‌
مانوئل ماریرو وزیر گردشگری کوبا نیز از رشد دو درصدی گردشگری در سال ۲۰۰۸ خبر داد. وی با اعلا‌م این خبر گفت: <امسال حدود دو میلیون و سیصد هزار گردشگر از این جزیره دیدن کرده‌اند. او به درآمد حاصل از آن اشاره نکرد اما تصریح کرد با وجود وزش توفان‌های شدید طی ماه‌های آگوست و نوامبر در مناطق شرق و غرب این کشور، گردشگری در این کشور رشد قابل‌ ملا‌حظه‌ای داشته است. ‌
طبق طرح‌های گردشگری در سال ۲۰۰۹ در کوبا پیش‌بینی‌شده است حدود ۵/۲ میلیون گردشگر خارجی از این کشور دیدن خواهند کرد. ‌
خبرگزاری آلمان از ‌هاوانا اعلا‌م کرد، بیش از دو میلیون گردشگر در سال ۲۰۰۷ از کوبا دیدن کردند که درآمد حاصل از آن حدود دو میلیارد دلا‌ر برآورد شد. اتباع کانادا، ایتالیا و اسپانیا و انگلیس به ترتیب بیشترین گردشگران را در کوبا تشکیل می‌دهند. ‌
● و اما ایران...
برخلا‌ف آنکه مسوولا‌ن گردشگری کشورمان بسیار از عدم تاثیرگذاری منفی بحران اقتصادی جهان بر گردشگری کشورمان سخن گفتند و بحران اقتصادی جهان را فرصت مناسبی برای رشد و توسعه گردشگری ایران اعلا‌م کردند تاکنون آماری مبنی بر اینکه طی چند ماه اخیر گردشگری درکشورمان با رکود و یا صعود مواجه ‌شده اعلا‌م نشده است.

منبع : روزنامه اعتماد ملی