جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

روغن نباتی، سوخت جدید هواپیماها!


روغن نباتی، سوخت جدید هواپیماها!
وقتی پس‌از حادثه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ میلادی، تمام پروازهای تجاری ایالات متحده لغو شد؛ کارشناسان هواشناسی فرصت غیرمنتظره ۳ روزه‌ای را بدست آوردند تا فرضیات مختلفی را پیرامون تاثیر رد فشرده برجامانده از موتور هواپیماهای جت بر تغییرات آب‌وهوایی بیازمایند.
نتایج اولین تحقیقات که در سال ۲۰۰۲ منتشر شد، حاکی از آن بود که این رد‌های فشرده سفیدرنگ تاثیر قابل‌توجهی بر تغییرات دمایی روزانه دارند. متوسط دمای هوا در روزهای ۱۱ تا ۱۴ دسامبر ۲۰۰۱ در سراسر ایالات متحده، ۱.۸ درجه سانتی‌گراد نسبت به ۳ روز قبل و ۳ روز بعد از دوره اندازه‌گیری بیش‌تر بود. به عقیده کارشناسان، این افزایش چشمگیر ناشی از عدم تولید رد هواپیماهای جت بود.
رد هواپیماهای جت می‌تواند مانند ابرهای سیروس در جو پخش شوند. رفتار رد هواپیما شبیه به ابرهای معمولی است و کارشناسان حدس می‌زنند که در پدیده گرمایش زمین تاثیرگذار باشند. اما این ابرهای مصنوعی هم‌چنین می‌توانند با به‌دام انداختن گرمای آزادشده از زمین و بازتاب نور خورشید، بر بیشینه و کمینه دمای روزانه مناطق مختلف تاثیرگذار باشند. بنا بر این کارشناسان انتظار دارند رد هواپیما سبب شود حداقل دمای شبانه اندکی افزایش یابد و بیشترین دمای روزانه نیز مقداری کاهش نشان دهد.
اما به گزارش نیچر، در بررسی جدیدی که بر اساس الگوی ۳۰ ساله پوشش ابر در ایالات متحده انجام شده، مشخص شده است ابرهای ضخیم‌تر و کم‌ارتفاع‌تر نسبت به ابرهای رقیق و مرتفع، تاثیرات بیشتری بر تغییرات روزانه دما دارند. از آن‌جایی‌که تغییرات دمایی آن سه روز سال ۲۰۰۱ منطبق با تغییرات طبیعی پوشش ابر است، افزایش دمای آن دوره زمانی احتمالا ارتباطی به عدم پرواز هواپیماها ندارد.
البته بررسی‌های جدید صرفا تایید می‌کنند که رد هواپیماها تاثیر شدیدی روی تغییرات روزانه دمایی ندارد، اما این بدان معنی نیست که دود موتورهای جت هیچ تاثیری بر تغییرات آب‌وهوایی ندارند. شاید این تاثیرات هم‌اکنون به چشم نیاید؛ اما با توجه به رشد ۲ تا ۵ درصد پروازهای هوایی در هر سال، انتظار می‌رود در آینده نزدیک، تاثیرات آلایندگی هواپیماها بر پدیده‌های زیست‌محیطی به‌شدت افزایش یابد.
کارشناسان حدس می‌زنند پروازهای هوایی در سال ۲۰۵۰ حداقل ۳ برابر مقدار امروز خواهد بود و تاثیر قابل توجهی بر آب‌وهوای جهانی به‌دنبال خواهد داشت.
● پرواز با روغن گیاهی
هرچند کارشناسان هنوز از شدت تاثیرات آلایندگی هواپیماها بر آب‌وهوا مطمئن نیستند، اما دست‌اندرکاران صنایع هوایی از جنبه‌ای دیگر نیز به استفاده از سوخت‌های جایگزین علاقمند شده‌اند و آن، هزینه سوخت هواپیماها است.
با توجه به افزایش قیمت بی‌سابقه نفت خام، قیمت سوخت جت نیز به‌شدت افزایش یافته است و این، برای شرکت‌هایی که رقابت شدیدی برای جذب مشتری دارند؛ مناسب نیست. از این رو آنها تلاش می‌کنند با استفاده از سوخت‌های زیستی دردسترس و ارزان‌تر، نیاز به سوخت فسیلی را کاهش دهند و بدین‌ترتیب از هزینه‌های مصرفی خود بکاهند.
در آخرین روزهای سال ۲۰۰۸، هواپیمایی مسافربری در نیوزیلند موفق شده است پرواز آزمایشی ۲ ساعته‌ای را با استفاده از سوخت زیستی به پایان برساند. این آزمایش، گامی بلند در استفاده از سوخت‌های دائمی و پایداری است که هم به کاهش آلایندگی هواپیماها کمک می‌رساند و هم از هزینه‌های مصرفی می‌کاهد.
به گزارش بی.بی.سی در این پرواز هواپیمایی نیوزیلند از یک فروند هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ مدل ۴۰۰ استفاده شد. سوخت یکی از موتورهای این هواپیما، ترکیب ۵۰درصد روغن گیاه جاتروفا و ۵۰ درصد سوخت جت بود. به گفته دیوید مورگان، سرخلبان این پرواز، سیستم سوخت و موتورها چه بر روی زمین و چه در حین پرواز عملکرد خوبی داشت.
در بهمن‌ماه سال گذشته نیز آزمایش مشابهی توسط هواپیمایی ویرجین آتلانتیک انجام شد که سوخت آن از ترکیب دانه‌های نارگیل و باباسو (نوعی گیاه برزیلی) تهیه شده بود.
این نخستین بار است که هواپیمای مسافربری با ترکیبی از سوخت زیستی نسل دوم به پرواز در می‌آید. سوخت‌های نسل اول، سوخت‌های سنتی مانند اتانول هستند که آلایندگی بیشتری ایجاد می‌کنند. به‌تازگی اتحادیه بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی، یاتا اعلام کرده است که قصد دارد تا سال ۲۰۱۷، ده درصد از سوخت پروازهای هوایی را از طریق سوخت‌های زیستی تامین کند.
البته تولید سوخت‌های زیستی انتقادات بسیاری به‌دنبال داشته است. منتقدان معتقدند افزایش استفاده از سوخت‌های زیستی سبب می‌شود کاربری زمین‌های کشاورزی به کاشت گیاهان سوخت زیستی تغییر کند و این پدیده، افزایش غیرقابل مهار هزینه مواد غذایی را به‌دنبال خواهد داشت.
● غذای ارزان، سوخت ارزان
اما آیا می‌توان کاری کرد تا سوخت‌های زیستی به بهای افزایش قیمت جهانی غذا تولید نشود؟ پژوهشگران توانسته‌اند راه‌حل‌هایی پیدا کنند. جلبک‌های فتوسنتزی یکی از راه‌حل‌های موجود هستند، چراکه برای رشد به زمین‌های کشاورزی نیاز ندارند.
در همین حال، پژوهشگرانی که روی سوخت ارزان بدست‌آمده از پسماند مواد گیاهی، اتانول، فعالیت می‌کنند، توانسته‌اند با دست‌کاری ژنتیکی بلال، گونه‌ای جدید از این محصول کشاورزی را تولید کنند که خودبخود هضم می‌شود. در روش جدید، باقیمانده گیاه ذرت را پس از برداشت محصول فشرده می‌کنند و آنزیم بدست‌آمده از ژن‌های نوعی باکتری خاص، بقایای گیاه را از داخل به بیرون هضم می‌کند. در نتیجه، ساقه‌های مملو از سلولز از بین می‌روند و آن‌چه می‌ماند، آشغال تعداد فراوانی گیاه ذرت است که به‌راحتی به اتانول تبدیل می‌شود.
امروز حتی می‌توان ماده چوب را که عامل سختی محصولات چوبی است، به سوخت تبدیل کرد. در تابستان گذشته پژوهشگران توانستند فرآیند شیمیایی جدیدی را کشف کنند که خاک‌اره را به پیش‌ماده سوخت دیزل زیستی تبدیل کند.
● سال توسعه سوخت‌های زیستی
اما استفاده از سوخت‌های سبز منحصر به هواپیماها نیست. درحالی‌که آزمایش سوخت‌های زیستی در پروازهای هوایی در آغاز راه است، کارشناسان مدت‌ها است در حال بررسی روش‌های کاهش آلایندگی خودروها و موتورهای احتراق‌داخلی و استفاده از سوخت‌های جایگزین هستند.
پژوهشگران نروژی توانسته‌اند نشان دهند که جایگزین کردن موتورهای بنزینی با موتورهای دیزلی تمیز می‌تواند تولید گاز گلخانه‌ای دی‌اکسید کربن را به یک‌چهارم مقدار اولیه کاهش دهد. هم‌چنین تصفیه کردن سوخت‌های رایج پیش‌از ورود به خودرو نیز می‌تواند از آلایندگی نهایی آنها بکاهد.
در مهرماه گذشته، گروهی از پژوهشگران در کاری ارزشمند، توانستند گونه‌ای قارچ را شناسایی کنند که ترکیبات مضر نیتروژن و گوگرد را از نفت خام جدا می‌کند. ترکیبات نیتروژن و گوگرد که طی احتراق تشکیل می‌شوند، در صورت ورود به جو می‌توانند باران‌های اسیدی ایجاد کنند.
از آن جالب‌تر، کشف دیگری بود که آبان‌ماه اعلام شد، نوعی قارچ آمریکای جنوبی که می‌تواند پسماندهای گیاهی را مستقیما به سوخت دیزل تبدیل کند. با استفاده از چنین قارچی می‌توان بی‌نیاز به استفاده از زمین‌های کشاورزی، سوخت‌های زیستی ارزان‌قیمتی بدست آورد.
● هر گردی گردو نیست!
ممکن است فکر کنید سوخت، چه فسیلی باشد و چه زیستی؛ عملکرد یکسانی دارد. هر دو دی‌اکسید کربن تولید می‌کنند و به پیشرفت پدیده گرمایش جهانی سرعت می‌بخشند. اما توجه به این نکته لازم است که سوخت زیستی از چرخه فعلی دی‌اکسید کربن بدست می‌آید و حجم موجود این گاز گلخانه‌ای را تغییر نمی‌دهد.
درحالی‌که اگر از سوخت‌های فسیلی استفاده کنیم؛ ذخیره کربنی را که طی میلیون‌ها سال از جو به اعماق زمین منتقل شده است؛ دوباره به جو برمی‌گردد و تعادل چرخه موجود را برهم می‌زند. مشکل امروز زمین هم استفاده بی‌رویه از ذخایر سوخت‌های فسیلی است.
با این حال، همه کارشناسان توافق دارند استفاده از انرژی‌های پاک، تنها راه مقابله با گرمایش جهانی است. منابع انرژی تجدیدپذیر و پاک مانند انرژی خورشیدی، پیل‌های سوختی و نیروگاه‌های هسته‌ای، بادی، آبی، زمین‌گرمایی و استفاده از امواج دریا برای تولید برق، همه و همه روش‌هایی هستند که هنوز درحال توسعه هستند. با این حال شکی در این نیست که در آینده‌ای نه چندان دور، همه ابزارهای بشر با استفاده از انرژی الکتریکی بدست‌آمده از منابع تجدیدپذیر کار خواهند کرد.
منبع : خبر آنلاین


همچنین مشاهده کنید