پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا


امکان افزایش سطح اشتغال با انجام معاملات آتی در بورس


امکان افزایش سطح اشتغال با انجام معاملات آتی در بورس
"قرارداد آتی " ابزار نوین مالی است که حداکثر از سه دهه قبل در بورس ها و بازارهای رسمی دنیا مورد معامله قرار گرفته و این معاملات از مزیتی بنام پوشش خطر پذیری (ریسک ) برخوردار است .
پوشش خطرپذیری انگیزه مهمی در معاملات آتی است که سرمایه گذاران را برای انجام معاملات آتی تشویق می کند. معاملات آتی طی دو دهه گذشته به دلیل سلامت بودن معاملات سالانه معادل ۲۴ درصد رشد یافته و حجم معاملات آن در سال ۲۰۰۷ در بورس های دنیا به ۶۰۰ تریلیون دلار بالغ شده است .
هدف گروهی از متقاضیان معاملات آتی که اکثراً تولیدکننده هستند ، پوشش ریسک قیمت است تا بدینوسیله بتوانند مانع از کاهش یا افزایش قیمت مواد اولیه مورد نیاز خود شوند. شرایط معاملات آتی کالا با معاملات سهام فرق دارد ، زیرا اساساً معاملات آتی برای این منظور استفاده می شود که ریسک قیمت را کنترل و مدیریت کند.
در طول عمر یک دوره قرارداد آتی در بورس نوسان های قیمت امری اجتناب ناپذیر است ،ولی معامله گری که با هدف پوشش ریسک قیمت وارد این قرارداد می شود ، از هر گونه آسیب نوسان قیمت محفوظ است ، بنابراین مدیریت ریسک قیمت یکی از موارد اصلی این ابزار معاملاتی است . اساساً قرارداد آتی برای افراد حرفه ای و معامله گران هوشمند مناسب است . خریدار معامله آتی مختار است که تا انتهای دوره قرارداد آتی صبر نماید و کالا را تحویل بگیرد و یا اینکه با اختیار خود بدون تحویل کالا با دریافت سود یا احیاناً ضرر از بازار خارج شود . پایین بودن هزینه انجام معامله آتی در بورس کالای ایران در مقایسه با انواع معاملات دیگر ، بالا بودن سرعت معامله نسبت به معاملات دیگر امکان انجام خرید و فروش توسط معامله گر را می توان از مزایای قرارداد آتی در بورس کالای ایران عنوان کرد.
● چگونگی پوشش ریسک (هجینگ) در بورس
بطور خلاصه پوشش ریسک یعنی استفاده از معامله آتی بمنظور کاهش یا مصونیت در برابر ریسک های موجود در بازار است . به طور مثال ،اگر یک کارخانه تولید کننده کابل مس در فروردین ماه تصمیم به فروش کابل های تولیدی خود به قیمت هر کیلو گرم۸۰۰ هزار ریال با شرکت مخابرات گیرد ، بدین منظور قراردادی را با آن شرکت امضاء کرده و تعهد می کند که کالا را در خرداد ماه تحویل دهد . شرکت کابل سازی مجبور است برای این منظور خود را از نوسان های قیمت مفتول مس بعنوان مواد اولیه حفظ نماید ، لذا وارد بورس کالای ایران شده و هر کیلوگرم مفتول مس را ۷۵ هزار ریال بصورت قرارداد آتی خریداری می کند. شرکت کابل سازی مجبور است هزینه هائی از قبیل دستمزد کارگر ، برق ، آب و سایر هزینه های تولید را پرداخت نماید . بنابراین با محاسبه دقیق کلیه هزینه ها ، بعلاوه بهای مواد اولیه قادر است قیمت تمام شده کالای تولیدی خود را بطور دقیق محاسبه نماید تا از قبل قیمت فروش و قرارداد خود را به دقت تمام با مخابرات منعقد نماید . ملاحظه می شود که قرارداد آتی از وی بعنوان یک تولیدکننده حمایت کامل می نماید و ریسک قیمت که همان کاهش قیمت کالای تولیدی وی می باشد ، از تولیدکننده دور می نماید بنابراین تولیدکننده کابل از هر گونه نوسان قیمت در بازار و ضرر بالقوه در امان می باشد . ظهور معاملات آتی در بورس های کالایی باعث ایجاد سطح اشتغال وسیعی در کشورها شده و نقش عظیمی در اقتصاد کشورها ایفاء می نماید و نیز رشد دانش و اطلاعات معامله گران در زمینه قیمت ها ، روش قیمت گذاری کالاها و تخصیص منابع بطور فعال را بدنبال داشته است .
● اتاق پایاپای در معاملات آتی
اتاق پایاپای برای معامله گران آتی همچون لباسی از زره است که بر اندام معامله گران پوشانده می شود تا آنها در مقابل شکست یا عدم ایفای تعهدات طرف مقابل مصون بمانند . اتاق پایاپای بعنوان خریدار در مقابل فرشنده و بالعکس عمل می نماید ، بنابراین کلیه ریسک های معاملات آتی بعهده اتاق پایاپای است .
مدیریت ریسک و کاهش ریسک یعنی محاسبه زیان ها یا سودهای روزانه معامله گران ،نقد نمودن قرارداد آتی معامله گرانی که توان ایفای تعهد خود را ندارند ، پرداخت وجه قرارداد و دریافت کالا برای خریدار ،‌ختم کلیه قراردادهای معامله گری که از ایفای تعهدات خود عاجز باشد و ممانعت اتاق پایاپای بلافاصله پس از انجام معامله وی جهت جلوگیری از خسارت های بیشتر از وظایف اتاق پایای است .
همچنین اخطار و آشکار کردن ریسک معاملات به معامله گران و علاج واقعه قبل از وقوع ،
انتشار قیمت های شفاف و اطلاعات معاملات برای کلیه معامله گران و قانونگذاران از دیگر وظایف اتاق پایاپای است .
● چه وقت بازار معاملات آتی سود آور است ؟
هنگامی معاملات آتی برای مشتریان و اقتصاد کشور سودمند است که سه شرط ، سلامت اصل معامله و تسویه آن ، بهره گیری از نوآوری ابزارهای مالی در معاملات و پویا و حرفه ای باشد و قانون گذاران باید از مجریان و بازار بورس حمایت کنند تا شرط های فوق تحقق پذیرد و نتیجه آن باعث بهبود شرایط و اوضاع اقتصادی کشور خواهد شد . مدیر اجرائی معاملات آتی در خصوص ریسک ها در معاملات آتی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا ‌، گفت: در ذات بازار آتی خواسته یا ناخواسته ریسک هائی وجود دارد . دلیل اصلی استقبال عده ای از معامله گران از معامله آتی ، پذیرش ریسک از طرف این دسته است که به سرمایه گذار سفته باز ( Speculator ) معروف می باشند و در مقابل گروهی دیگر که در بازار هستند از ریسک نوسان قیمت کالا فرار می کنند و معروف به پوشش دهندگان ریسک قیمت ( Hedgers ) هستند . "‌احمد رضایی" افزود: لازم است به منظور جذب سرمایه گذاران در بازار معاملات آتی ، سلامت ، کارائی و امکان کاهش ریسک در این بازار مهیا باشد . وی ادامه داد: بازار معاملات آتی توان چنین شرایطی را دارد ، زیرا قراردادها و کالاهائی که در آن مورد معامله قرار می گیرند ، از استاندارد برخوردار هستند . مشاور مدیر عامل بورس کالا در ادامه در خصوص برخی ریسک های موجود در معاملات آتی نیز اظهار داشت: این معاملات دارای پنح نوع ریسک ناخواسته ، اتاق پایاپای ،‌عملیاتی ،‌ قانونی و نقد شدندگی هستند . وی تصریح کرد: در ریسک ناخواسته ، کلیه معامله گران توقع دارند بازار آتی به دور از نیرنگ و فریب بوده و کمترین ریسک در آن وجود داشته باشد و حتی اگر بازار ، با بحران روبه رو شد ،اثر وضعی بر قسمت های دیگر بازار نگذارد .
وی ادامه داد: در ریسک اتاق پایاپای برای حفظ صحت معاملات آتی ، اتاق پایاپای از طرفین معامله مبادرت به اخذ وثایق نقدی و غیر نقدی می کند . مجری طرح آتی گفت: در ریسک عملیاتی ، بورس به منظور صحت و سلامت معاملات آتی در فرآینده سیستم نرم افزار معاملات و تسویه ،دقت لازم را بکار برده و تسویه را بصورت الکترونیکی و به نحو احسن و قابل اعتماد اجرا می کند .
رضایی در خصوص ریسک قانونی نیز خاطر نشان کرذ: ریسک قانونی ناشی از یک قرارداد استاندارد می باشد و برای یک مشتری هنگام ورود در معامله آتی ایجاد می شود ،از آنجائی که بازار آتی از استاندارد لازم برخوردار است ، هیچگونه جای نگرانی برای مشتری ندارد . وی ادامه داد: در ریسک نقدشوندگی انتظار می رود اکثر معاملات آتی (کالائی و غیر کالائی ) در بورس ها از قدرت بالای نقدشوندگی برخوردار باشند .به همین دلیل معامله گران توقع دارند ، هنگام خروج از معامله خود بلافاصله فردی با قیمت منصفانه قرارداد وی را خریداری نماید . مشاور مدیر عامل بورس کالا گفت: قدرت نقد شوندگی قرارداد آتی در بورس ها با مشکل روبه رو نمی شود . البته چنانچه بازار آتی با بحران روبه رو شود و یا قیمت ها در بازار شفاف نباشد ، ریسک نقدشوندگی قرارداد بالا می رود و بدلیل وجود اتاق پایاپای بعنوان مرکز معاملات آتی ، تضمین این معاملات هیچگاه مورد تهدید قرار نمی گیرد .
منبع : روزنامه تفاهم


همچنین مشاهده کنید