عکاسی

برای رسیدن به مقصود وسیله کار خود را خوب بشناسید و با اعمال آن دقیقاً آشنا شوید.
چشم دوربین می‌نگرد. کلید فشرده می‌شود، و … صدایی به گوش می‌رسد: صدایی خشک و فلزی. دریچه باز و بسته می‌گردد. در یک صدم ثانیه . و شاید در یک هزارم آن. … و تصویر ثبت می‌شود. اینست عکاسی ...
آن عده از خوانندگان که مسلط به زبانهای خارجی هستند برای آموختن عکاسی منابع فراوانی در دسترس دارند ولی هدف ما از تحریر این رشته مقالات آشنا ساختن کلیه خوانندگان با فن عکاسی است. از اینروست که در ادای توضیحات تا سرحد امکان به سادگی توجه گردیده و از به کار بردن لغات و کلمات علمی مشکل خودداری خواهد شد. گو اینکه این روش دلیل عمیق نبودن مطالب و بی‌ارزش بودن نوشته‌ها نمی‌تواند باشد.
ضمناً بطوریکه یک بار نیز در آغاز مطلب گفته شد چنانچه اشکالی در عکاسی برایتان پیش آید و یا به توضیحات بیشتری نیازمند باشید به ما بنویسید و در همین صفحات پاسخ آن را بخوانید.
شرط اول موفقیت در سفری که امروز با هم آن را آغاز می‌کنیم شناختن دستگاهی است که وسیله این مسافرت و همیشه مونس و همراه ما خواهد بود. ظرف ۱۴۰ سالی که از اختراع عکاسی می گذرد پیوسته تغییرات و تحولاتی در ساختمان دوربین به عمل آمده و مخصوصاً در سالهای اَخیر با سرعتی که دنیای اختراعات به خود گرفته، این تغییرات نیز سریع‌تر انجام می گیرد. نگاهی به ویترین مغازه‌ها تعدادی از انواع مختلف دوربین‌ها را به شما نشان خواهد داد و باید دانست که در تمام دنیا صدها نوع دیگر نیز موجود است. اما با وجود چنین تنوعی، در حقیقت اختلاف مهمی در میان آنها نیست و اساس ساختمان از روز اول اختراع همان است که بوده.
▪ اطاقک تاریک
بطوریکه قبلاً نیز اشاره شد در همین اطاقک تاریک بود که موفق به دیدن تصاویر اشیاء گردیدند و برای ثبت آن کوشیدند.
▪ عدسی یا ابژکتیف
اگر در وسط یکی از دیواره‌های جعبه مقوایی سوراخ ریزی با نوک سوزن ایجاد کرده و دیواره مقابل را بردارید و به جای آن یک شیشه‌ی تار قرار دهید مشاهده خواهید کرد که تصویر اشیایی که در برابر دیواره سوراخ شده واقع می‌شود بر روی شیشه‌ی تار به وجود می‌آید.
حال اگر این سوراخ ریز باشد تصویر تا حدی واضح ولی بسیار تیره و تاریک است و اگر برای عبور نور بیشتر و ایجاد تصویر
روشن تر سوراخ را گشادتر کنید وضوح آن به کلی از بین خواهد رفت! برای به دست آوردن تصویری که کاملاً واضح و در عین حال روشن باشد کافی است یک عدسی محدب (ذره بین) در مقابل سوراخ قرار دهید.
این ذره بین یک عدسی یا ابژکتیف ساده و ابتدائی است که برای کارهای دقیق و ظریف کفایت نمی کند و لازم است تعداد بیشتری عدسی های مختلف با هم ترکیب گردد تا بتواند خالی از نواقص و معایب باشد (در بحث ابژکتیف مفصلاً ‌توضیح داده خواهد شد.)
▪ شاتر یا اوبتوراتور
پس از اینکه با قرار دادن عدسی تصویر واضح و روشنی به دست آمد لازم است مانعی نیز در پشت آن باشد تا در مواقع لزوم و به مدت لازم باز و بسته گردد. زیرا بدون چنین مانعی به طور دائم نور به داخل دوربین راه خواهد یافت و پیش از اینکه امکان گرفتن تصویر باشد صفحه حساس (فیلم یا شیشه) را سیاه خواهد کرد.
این پرده که بعداً توضیح بیشتری درباره آن خواهد آمد شاتر یا اوبتوراتور نام دارد و به وسیله دگمه‌ای که آن را دکلانشور می‌گویند و در روی بدنه دوربین قرار گرفته به حرکت در می‌آید.
دستگاه بسیار ظریف و دقیقی که شباهت زیادی به ساختمان داخل ساعت دارد زمان عمل آن را تنظیم می‌کند.
▪ دیافراگم
علاوه بر پرده فوق برای کنترل مقدار نوری که از عدسی می گذرد پرده دیگری به نام دیافراگم وجود دارد که از صفحات نازک فلزی ساخته شده و مانند مردمک چشم ، به شکل دایره ، کوچک و بزرگ می‌گردد و با این عمل نور کمتر یا بیشتری را به داخل دوربین راه می‌دهد.
به خاطر داشته باشید که کار دیافراگم فقط این نیست و نتایج مهمتری از عمل آن گرفته می شود که در موقع خود شرح داده‌خواهد شد .
▪ وسیله تنظیم و تطبیق دوربین نسبت به فاصله لازم!
اگر توجه کرده باشید وقتی به نقطه‌ای نگاه می‌کنید فقط آنجا را واضح می بینید و اشیایی که در فاصله های نزدیک‌تر و یا دورتر قرار دارند محو و به شکل شبحی به نظر می رسد و اگر نگاهتان را به جای دیگر متوجه سازید عدسی چشم تغییر حالت می‌دهد تا نقطه جدید وضوح پیدا کند و این مطابقت به وسیله کم و زیاد شدن تحدب عدسی چشم انجام می‌گیرد.
در دوربین عکاسی نیز نظیر همین وضع وجود دارد ، یعنی عدسی آن نسبت به فاصله موجود در میان دوربین و نقطه مورد نظر باید تنظیم و تطبیق گردد تا تصویر واضحی از آن حاصل شود. این عمل به وسیله پس و پیش رفتن عدسی و تغییر فاصله آن با سطح فیلم یا شیشه انجام می‌گیرد.
▪ دریچه دید یا ویزور
برای اینکه معلوم شود چه فضایی در داخل میدان دید عدسی قرار دارد و عکس آن گرفته می‌شود دریچه یا پنجره کوچکی در دوربینها تهیه می شود که آن را ویزور یا ویوفایندر می‌گویند.
وقتی از این پنجره نگاه کنید آنچه که در داخل کادر دیده می شود همان است که بر روی صفحه حساس همان دوربین منعکس و ثبت می‌گردد.
دوربین هر قدر کوچک و بزرگ بوده و هر شکلی به خود گیرد تشکیلات اساسی آن همین‌هاست. عمل و نتایج آنها نیز یکسان می‌باشد. اما باید توجه داشت که طرز به کار انداختن همین دستگاههای مشابه در دوربین های مختلف بسیار متفاوت است و به علت ظرافت و دقت فراوانی که در ساختمان آنها به کار می رود کوچکترین بی دقتی کافی است ضایعات سنگین وارد آورد. مخصوصاً در دوربین های دقیق و گران قیمت که ساختمان آنها کاملتر و پیچیده‌تر است این امکان بیشتر می‌باشد. به همین دلیل پیش از مطالعه دقیق دفترچه راهنمای هر دوربین و آشنایی کافی با طرز عمل آن دست به کار نشوید، برای حصول نتیجه عالی امکانات هر دستگاه را باید کاملاً فرا گرفت .
دوربین خود را به کسی امانت ندهید و دوربین دیگری را عاریه نگیرید در صورت مشاهده کوچکترین بی نظمی در کار یکی از قسمتها بدون دستکاری آن را به متخصص مطمئن بسپارید و خود هیچ وقت به باز کردن دستگاههای مختلف مخصوصاً ابژ کتیف اقدام نکنید.

دکتر شفائیه «هادی»

منبع : مجله هنر و مردم