قرص‌های خنده

در قرون وسطی بیماری خطرناکی به نام آتش حضرت آنتوان تعداد زیادی از مردم را به هلاکت می‌رساند. مبتلایان به این بیماری ابتدا انگشتان و سپس دستها و بعد پاهای خود را می‌جویدند و آنها را از دست می‌دادند. هیچکس علت این بیماری وحشتناک را نمی‌دانست کسانی که جهت زیارت قبر حضرت آنتوان به مصر مسافرت می‌کردند به این بیماری مبتلا می‌شدند.
این بیماری در اثر استشمام نوعی قارچ پارازیت در فضاهای آلوده‌ی استراحتگاهی بین راه به وجود می‌آمد و باعث آلودگی و دیوانگی مسافران بین راه می‌شد.
حتماً خواهید پرسید که این بیماری و راه ابتلاچه ربطی به قرص خنده ‌دارد؟ شیمیدانی به نام آلبرت موفن رئیس آزمایشگاه کارخانه‌های ساندوز در شهر بال پس از ده سال آزمایش روی آلکالوئیدهای ارگو موفق شد با متد نیمه صناعی ارگوبازین را با استفاده از ارگوتولید کند سپس کارخانه‌‌ی ساندوز توانست از طریق اسید لی سرژیک داروهای زیادی را که دارای ساختمان اساسی آلکالوئیدها هستند تولید نماید.
مدتی بعد درسال ۱۹۳۸ هوفمن موفق شد از گردآوری اسیدهای دیتیل آمیدیک و اسید لی سرژیک ماده‌یی تولید کند که روی ضمیر انسان اثر می‌گذاشت لیکن خود او از این موضوع بی‌اطلاع بود تا اینکه ۵ سال بعد خود او اثر این ماده را برحسب اتفاق کشف کرد و آن زمانی بود که هوفمن در سال ۱۹۴۳ در آزمایشگاه مشغول ساختن ترکیبی از تترا اسیدلی سرژیک و دیتیل آمیدیک بود که ناگهانی احساس سستی سبکی به او دست داد.
در ابتدا فکر کرد که مسمومیت خفیفی به علت گازهای تولید شده در آزمایشگاه باعث این امر شده است. هوفمن طی یادداشتی می نویسد ناگهان خود را عصبی حس کرده و سرم گیج می‌رفت. آزمایشگاه را ترک کرده به خانه باز می‌گردد و روی تخت دراز می‌کشد لیکن دیری نمی‌‌گذرد که در توهماتی فرو می‌رود و با مجسم شدن صحنه‌یی در جلوی چشمانش توهمات حاصله قطع می‌گردد پس ازآن او در حالتی خلسه مانند وارد می‌شود و بالاجبار چشمانش را می‌بندد زیرا دیگر طاقت دیدن نوری که از پنجره به اتاقش می‌تابد را ندارد اما توهمات و صحنه‌های مختلف بینایی همچنان ادامه می‌یابد. تصاویر دائماً در حال تغییرند و رنگهای زنده با شدت توجه او را به خود جلب می‌کنند و بالاخره پس از دو ساعت حالت او به صورت عادی برمی‌گردد.
هوفمن دوباره به آزمایشگاه می‌رود وسعی در پیدا کردن عامل تولید این حالت می‌کند و متوجه می‌شود که موفق به تولید مقداری اسید لی سرژیک دیتیل آمیدیک به صورت کریستال شده است. او آزمایش را با مقدار ۲۵۰ گاما ازاین ماده انجام می‌دهد پس از این آزمایش هموفمن نام ماده را ال‌اس‌دی (LSD) می‌‌گذارد.
امروزه این ماده به عنوان سر دسته‌ی مواد توهم‌زا و هذیان‌آور شناخته می‌شود. مصرف مقدار کمی از ال اس دی دارای قدرت تغییر حالت عمیق در ضمیر انسان است. ال‌اس‌دی به اشکال مختلف مانند قرص نقره‌یی خاکستری رنگ، پودر سفید، کپسول و مایع صاف و روشن و بدون رنگ و بو یافت می‌شود و معمولاً گرد یا مایع آن را روی حبه‌ی قند می‌ریزند و یا به همراه آب نبات، قند و بیسکویت مورد استفاده قرار می‌دهند.
محلول آن چه از راه خوراکی و چه تزریقی به ندرت مصرف می‌گردد. اثرات این ماده در صورت مصرف خوراکی تقریباً پس از یک ساعت و در صورت تزریق تقریباً آنی پدیدار ‌می‌گردد. شدت و قدرت اثر بستگی به میزان مصرف و شخص مصرف کننده دارد اما اثرات آن در شخص عادی به طور متوسط بین ۸ تا ۱۲ ساعت ادامه می‌یابد و بازگشت به حالت عادی تدریجاً انجام می‌شود.
تجربه‌ی‌ توهمات حاصله را اصطلاحاً سفر می‌نامند اما تشریح کلیه‌ی تغییرات روانی دراین سفر بسیارمشکل است زیرا نه تنها این اختلالات در هر لحظه ممکن است تغییر یابد بلکه در افراد مختلف و در سفرهای گوناگون به طور یکسان ظاهر نمی‌گردد به همین علت هر سفر تجربه‌یی منحصر در بر دارد. فردی که برای دومین مرتبه در شرایط مساوی از این ماده استفاده می‌کند تجربه‌یی کاملاً متفاوت نسبت به تجربه‌اش احساس می‌کند.
اثرات عمده‌ی این ماده که گاهی به عنوان قرص‌های خنده در اختیار قربانیان قرار می‌گیرد خنده‌های بسیارشدید منتهی به مرگ و اختلالات خلق و خو و واکنش‌های نامساعد غیر پسیکوزی معروف به سفر بد می‌باشد. گاهی تغییر حس بینایی ایجاد می‌شود به نحوی که چیزهای عادی بسیار زشت و دهشت آور به نظر می‌رسند.
این مواد حس انتقادگری را در انسان از بین برده و اعتقادی هذیانی را تولید می‌کنند و باعث بروز توهمات حقیقی در ضمیر آگاهی که خود در حالتی نزدیک به اغتشاش به سر می ‌برد می‌گردد و در نهایت اگر مصرف کننده‌ی ‌این قرص‌های خنده ‌خیلی خوش شانس باشد با خنده‌ی شدید منتهی به مرگ و دارفانی را وداع می‌گوید و گرنه به بیماری روانی مبدل می‌گردد که دیگر درمانی ندارد و هرگز حالت عادی خود را باز نمی‌یابد.

دکتر شهره فتاح پور
دکتر سعیدرضا شیخی
داروساز

منبع : هفته نامه پزشکی امروز