جایگاه ایران در صنعت گردشگری

جهان امروزه گردشگری یکی از پر رونق تر ین فعالیت های اقتصادی جهان است. این صنعت اکنون در بسیاری از کشورها با رشد سریع تر نسبت به سایر بخش های اقتصادی و با ایجاد فرصت های شغلی جدید، یک صنعت پیشرو تلقی می شود. امروزه گردشگری به قدری در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها اهمیت دارد که اقتصاددانان آن را «صادرات نامرئی» نام نهاده اند. در تقسیم بندی مهم تر ین منابع درآمدزایی در جهان، صنعت اکتشاف نفت و بهره برداری از آن به عنوان پر درآمد تر ین فعالیت صنعتی مطرح می شود و پس از آن صنعت خودروسازی و در رتبه سوم گردشگری و جذب گردشگر قرار دارد.
این تقسیم بندی از چند جنبه حائز اهمیت است. اولین مطلب قابل توجه آن است که انسان در تولید اصلی ترین منبع درآمدزایی خود هیچ نقشی ندارد زیرا نفت حاصل فرآیند های بیولوژیک طبیعی است و انسان با استخراج آن، این محصول ارزشمند را به بهره وری می رساند اما باید توجه داشت که این منبع زوال پذیر است و نمی توان با ترسیم آینده ای روشن از آن به عنوان زیر ساخت اقتصادی نام برد و اگر از صنعت ماشین سازی بگذریم به گردشگری می رسیم که دومین مطلب قابل توجه از آن سر چشمه می گیرد. می توان چنین ارزیابی کرد که گردشگری صنعتی پایدار است و با شتاب جهان به سوی زندگی ماشینی، اهمیت خود را در زندگی فردی و اجتماعی بشر نمایان می سازد.
گردشگری سرمایه ای ارزشمند است که می توان با صرف هزینه معمول آغازین، بهره وری پر سود دائمی را از آن انتظار داشت. حال اگر به صنعت ماشین سازی برگردیم، در می یابیم که برخلاف پیشرفت تکنولوژی و طبق پیش بینی کارشناسان در آینده ای نزدیک تحولی اساسی در این چیدمان به وجود خواهد آمد. به طوری که گردشگری با در اختیار گرفتن فناوری های پیشرفته و با توجه به رویکرد کشورها، رتبه اول درآمد زایی ارزی را در کشور های جهان به خود اختصاص خواهد داد.
بر طبق آمارهای ارائه شده از سوی سازمان جهانی جهانگردی، در فاصله سال های ۱۹۵۰ تا ۲۰۰۵ گردشگری بین المللی، شاهد رشد فزاینده ای شد و حجم اقتصادی آن از ۱/۲ میلیارد دلار آمریکا، به بیش از ۶۲۲ میلیارد دلار افزایش یافت. همچنین گردشگری در سال ۲۰۰۷ توانسته است ۳/۱۰ درصد از تولید ناخالص ملی جهان را به خود اختصاص دهد.
در همان سال وضعیت ایجاد اشتغال در این صنعت با حدود ۲۳۴ میلیون شغل، به بیش از ۸/۲ درصد از کل شاغلان به کار در سطح جهان ارتقا یافت. اهمیت اقتصادی صنعت گردشگری و سفر همچنان با افزایش وسیع تعداد مسافران از ۲۵ میلیون نفر در فاصله سال های ۱۹۵۰ به ۷۸۳ میلیون در سال ۲۰۰۶ با میانگین رشد سالانه آن بالغ بر ۵/۶ درصد افزایش یافت.
بر طبق همین گزارش ها، رشد گردشگری در بسیاری از کشور های در حال توسعه، منبع تولید درآمد و مشاغل تازه ای شد. این صنعت همچنین نتایج مثبت غیر مستقیمی در بر داشت که دولت ها را به گسترش و ایجاد زیر ساخت های مناسب برای ارتقای این صنعت تشویق می کرد.
ایجاد زیرساخت هایی نظیر جاده های بهتر، برق، تلفن و شبکه حمل ونقل عمومی. علاوه بر ایجاد تسهیلات، گردشگری باعث ارتقای سطح اقتصادی، شکوفایی شرایط اشتغال و کیفیت زندگی برای سکنه بومی در بسیاری از کشورها شده است. از سوی دیگر شکوفایی صنعت گردشگری، موجب غنی شدن فرهنگ، حفظ محیط زیست به دلیل بیداری مردم نسبت به ارزش میراث طبیعی کشورها و افزایش اطلاعات و آگاهی اجتماعی نیز شده است.
از میان کشورهایی که بالا تر ین میزان موفقیت را در جذب گردشگر داشته اند، سوئیس در صدر قرار دارد. سوئیس با توجه به دارایی ها و توان بالقوه و بالفعل آن در ابزارها و زمینه های مختلف این صنعت، دارای موقعیت برتر در گردشگری است که با فاصله نزدیکی پیش از استرالیا و آلمان قرار گرفته است.
کشور سوئیس چنان که به خوبی شهرت دارد، کشوری است بی نهایت امن با استانداردهای عالی بهداشت، همچنین دارای نظم و سلامت زیست محیطی که سبب اعتبار فوق العاده این کشور در جهان شده است.
برخورداری از بهترین هتل ها، دانشگاه ها و همچنین دانش پزشکی و نیز انواع محوطه ها و آثار فرهنگی، هنری و تاریخی پتانسیل این کشورها را در تمام زمینه ها و شاخه های گردشگری بالا برده است.
در منطقه آسیا هنگ کنگ با اقتصاد رو به رشد از رونق گردشگری نیز برخوردار است. کشور امارات متحده عربی، فعال تر ین کشور در فعالیت های اقتصادی دنیای عرب است که در طبقه بندی ویژه سازمان جهانی جهانگردی بیشترین مرحله از رشد و درآمد را در توسعه گردشگری از سر گذرانده است.
تنها در دوبی درآمد حاصله از صنعت گردشگری، بیش از دو میلیارد دلار است که پس از امارات، قطر و کویت جای دارند که در سال های اخیر پیشرفت قابل توجهی در جذب گردشگر داشته است.
این در حالی است که دائماً گفته می شود ایران به لحاظ جاذبه های گردشگری، در میان ۱۰ کشور برتر جهان قرار دارد. ایران با داشتن ۷۰۰ کیلومتر مرز آبی در دریای خزر و بیش از دو هزار کیلومتر در سواحل خلیج فارس و دریای عمان همچنین مالکیت بیش از ۲۰ جزیره در خلیج فارس و با قرار گرفتن آن در بین مدارات ۲۵ تا ۴۰ درجه عرض شمالی دارای طیف وسیعی از چشم اندازها و همچنین آب و هواهای متفاوت است.
ایران با سابقه تمدنی چند هزار ساله و با داشتن جاذبه های تاریخی مانند تخت جمشید، پاسارگاد، بی ستون، چغازنبیل، ارگ بم، تخت سلیمان، نقش جهان و گنبد سلطانیه که توسط کنوانسیون میراث جهانی به ثبت رسیده است و نیز اماکن مذهبی از جمله کشورهایی است که پتانسیل بسیار مناسبی برای جذب گردشگران خارجی دارد.
با این حال، چشم انداز آینده گردشگری ایران بدون ایجاد زیرساخت های مناسب و برنامه بلند مدت امکان پذیر نخواهد بود. علاوه بر این آنچه ضعف مهم ایران را در حوزه جذب گردشگران خارجی رقم زده است، معرفی درست و اصولی توانایی های کشور به گردشگران است که از آن به نام تبلیغات مدرن یاد می شود.طبق برنامه چشم انداز ۲۰ساله کشور در پایان برنامه چهارم توسعه، حداقل باید پاسپورت چهار میلیون گردشگر خارجی مهر ورود به ایران خورده باشد. این در حالی است که آمارهای ورودی تا سال گذشته، تنها ورود حدود یک میلیون و نیم گردشگر را ثبت کرده اند.
تحقیقات نشان می دهد کشورهایی که سلطه دولت را از فعالیت ها و عرصه های گردشگری کاهش داده اند، با تقاضای فزاینده ای در این صنعت مواجه شده اند. در واقع روز به روز بر تعداد کارشناسانی که اثربخشی مشارکت و دخالت دولت در صنعت گردشگری را مورد تردید قرار می دهند، افزوده می شود.
کاهش دخالت دولت در این عرصه به افزایش کارایی در مشاغل وابسته به این صنعت انجامیده که خود عامل دستیابی به رشد اقتصادی همه جانبه است. زمینه سازی جهت حضور پر رنگ تر بخش خصوصی ایران در صنعت گردشگری بدون شک می تواند از عوامل مهم اثرگذار بر رونق گردشگری در سال های آتی باشد.
از دیگر عواملی که می تواند در توسعه صنعت فراموش شده گردشگری به کشور کمک کند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
«رعایت حقوق و برقراری امنیت جانی و مالی گردشگران خارجی به وسیله پلیس گردشگری، گسترش فرهنگ جهانگردی و گردشگری در کشور و دادن آموزش های لازم به مردم برای برخورد مناسب با گردشگران، ایجاد امکانات رفاهی مناسب و رسیدگی به وضعیت هتل ها، ارائه خدمات بانکی پیشرفته به گردشگران و پذیرش کارت های بین المللی آنان، تبلیغات منظم و هماهنگ از سوی سازمان مربوطه و وزارت امور خارجه در دیگر کشور های جهان، راه اندازی و تقویت شبکه های ماهواره ای و رادیو و تلویزیونی، احداث زیر ساخت ها، مرمت و احیای اماکن تاریخی و ایجاد جاذبه های طبیعت گردی.» در پایان باید خاطر نشان کرد ایجاد هرگونه تحول در صنعت گردشگری ایران نیازمند برنامه ریزی های کلان و بلندمدت است و استانداردسازی و استفاده از تجربه های جهانی در بومی سازی خدمات و سرویس های صنعت گردشگری می تواند کمک شایانی به فعالان این عرصه کند.

منبع: www.ommid.com

منبع : آرونا