پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

وزارت ICT در پیوند با افراد کم توان


وزارت  ICT  در پیوند با افراد کم توان
امسال اتحادیه مخابرات به مناسبت روز جهانی ارتباطات و جامعه اطلاعاتی در راستای دسترسی همگان به فرصت های برابر در حوزه ICT شعار «پیوند با افراد کم توان: فرصت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات برای همه» را به منظور توجه به روزجهانی ارتباطات و جامعه‌ی اطلاعات، برگزیده است. اجلاس جهانی سران جامعه‌ی اطلاعات، موجب شد که دولت‌های عضو، در سیاست‌ها و برنامه‌های الکترونیکی کشور خود، به نیازهای ویژه‌ی ارتباطی معلولان وسایرافرادآسیب‌پذیرومحروم توجه بیشترداشته باشند.
بر همین اساس دسترسی هر چه بیشتر به فناوری اطلاعات و ارتباطات برای همه به خصوص معلولین ، بسیار اهمیت دارد. افراد معلول به دلیل ناتوانی یا کم توانی ، از پیشرفت های جامعه عقب مانده اند. از این رو فناوری اطلاعات می تواند همانند پلی این شکاف را بپوشاندو به صورت معجزه آسایی به افراد ناتوان کمک می کند تا با روشی مناسب و دقیق گام بزرگی به جلو بردارند. بهترین حرکت، ایجاد التزام برای فراهم کردن فضایی برای دسترسی بهینه این افراد به منابع فناوری اطلاعات است.
در اینجا ابتدا باید دانست معلول کیست ؟ و باید برای دسترسی برابر او به فناوری اطلاعات چه کرد؟
● معلول کیست ؟
معلولیت، به ناتوانی در انجام تمام یا قسمتی از فعالیت های عادی زندگی فردی یا اجتماعی به علت وجود نقصی مادرزادی یا اکتسابی، در قوای جسمانی یا روانی اطلاق می شود.
طبق آمار سازمان ملل، بیش از نیم میلیارد نفر از انسانها به دلیل ابتلا به نارسایی های جسمی، ذهنی یا حسی، معلول به شمار می آیند. افراد معلول یک دهم جمعیت بسیاری از کشورها را تشکیل می دهند. تخمین زده می شود که ۸۰درصداز معلولان در کشورهای در حال رشد به سر می برند ، زیرا اغلب معلولیت ها ناشی از سوء تغذیه، فقر، عدم مراقبت های بهداشتی - آموزشی و دیگر عواملی است که نتیجه توسعه نیافتگی جوامع می باشد. ازدیاد روز افزون جمعیت و نبود منابع مالی کافی، برنامه های توانبخشی را در کشورهای در حال توسعه با مشکلات فراوانی مواجه کرده است، به طوریکه معلولان در این کشورها به توجه ویژه ای نیازمندند.
اکثر معلولان جهان با مشکلات فیزیکی، فرهنگی و اجتماعی بسیاری روبه رو می باشند. موانع اجتماعی، آنها را از استفاده از تسهیلات شهری و رفاهی محروم می سازد و نگرش عوامانه و غیر کارشناسانه اجتماعی نسبت به معلولان، آنان را تا حد زیادی از زندگی و روابط اجتماعی دور می کند. استفاده از ICTیکی از بهترین شیوه ها برای مشارکت دادن آنها در تمامی امور فرهنگی ،اجتماعی ، سیاسی و اقتصادی می باشد . به سخن دیگر ICT موثر ترین راه برای توانمند ساختن معلولان است تا آن ها بتوانند همراه با سایر اقشار جامعه اطلاعاتی ، شکاف اطلاعاتی و دیجیتالی بین افراد سالم و معلول را نیز کاهش داده و به تحقق عدالت اجتماعی کمک نمایند .در طی بیست سال اخیر کوشش های چشمگیری در شناساندن و معرفی اشخاص معلول به جامعه انسانی صورت پذیرفته است.یکی ازمواردی که می توان از آن به عنوان نقطه عطفی در این زمینه نام برد اعلام سال ۱۹۸۱ میلادی به عنوان سال جهانی معلولان است که توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد صورت پذیرفت. در سال بعد ( ۱۹۸۱ ) فاصله سالهای ۱۹۹۲ – ۱۹۸۳ میلادی دهه جهانی معلولین نام گرفت تا کیفیت و شرکت فعالانه و همه جانبه افراد معلول را در زندگی اجتماعی و گسترش و پیشرفت آنها ارتقاء بخشد. قانون برنامه جهانی در ارتباط با معلولین که در سال ۱۹۸۲ توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد به تصویب رسید چارچوبی بین المللی را برای الحاق و انضمام مسائل مربوط به انواع معلولیت ها به یک برنامه ریزی ملی را فراهم می آورد.در سال ۱۹۹۳ قوانین استاندارد در زمینه برابر سازی مجال ها و فرصتهای زندگی برای افرادی که با انواع معلولیت ها دست و پنجه نرم می کنند به قانون یاد شده افزوده شد تا به منزله مکمل آن بوده و موجب قوام آن گردد.
● مجال برای فراهم کردن فرصت ها ی برابر در حوزه ICT از گذشته تاکنون
مساله یکسان سازی فرصتها و مجال ها برای معلولین هر روز بیش از پیش توجه سازمان ملل متحد را به خود معطوف می نماید. یکی از مهمترین دغدغه ها در این میان به ویژه دسترسی به فناوری جدید، و نیز به محیط فیزیکی می باشد.
در این راستا در سال ۲۰۰۲ ، کمیته اجتماعی و اقتصادی سازمان ملل متحد در منطقه آسیا و اقیانوسیه، سمیناری را با موضوع &#۰۳۹;پیشنهادهایی در حوزه قانون برای بررسی دسترسی افراد معلول در منطقه آسیا و اقیانوسیه به فناوری اطلاعات و ارتباطات&#۰۳۹; به منظور روشن کردن شکاف دیجیتالی که افراد معلول با آن دست به گریبانند و برای ارتقا بخشیدن به وضع موجود، برگزار کرد.
در این سمینار آمده ، طبق قوانین سازمان ملل متحد درباره تساوی حقوق افراد معلول با سایر افراد جامعه، کشورها موظفند با توجه به اهمیت دسترسی یکسان به امکانات در تمامی وجوه یک جامعه، با معرفی برنامه های کاربردی فضای فیزیکی مناسبی را طراحی کنند و امکان دسترسی به اطلاعات و منابع ارتباطی را متعهد شوند.
همچنین در اجلاس جهانی جامعه اطلاعاتی ایران (wsis)که در دو مرحله برگزار شد.( مرحله اول در ژنو در سال ۲۰۰۳ و دیگری در تونس در سال ۲۰۰۵) طی این اجلاس چهار سند مهم که به بیانیه اصول ژنو- برنامه عمل ژنو- پیمان تونس و دستورعمل تونس برای جامعه اطلاعات مشهور هستند به تصویب رسیدند. این اسناد کلیه دولت‌ها از جمله دولت ایران و نیز تمامی سازمان‌ها ی بین‌المللی بخش خصوصی و جامعه مدنی را به ساخت و پی‌ریزی یک جامعه اطلاعاتی مردم‌مدار، فراگیر و توسعه محور و غیر تبعیض‌آمیز موظف می‌کند. طبق اسناد سازمان ملل متحد از جمله بیانیه هزاره و اسناد wsis تمامی دست‌اندرکاران موظف هستند اولا نسبت به اهداف ۸گانه بیانیه هزاره متعهد بوده و نیز موارد ی را در حوزه جامعه اطلاعاتی پیگیری نمایند . که یکی از موارد آن ایجاد ظرفیت ICT برای همگان و نیز ایجاد اطمینان در استفاده از آنها از جانب همگان از جمله جوانان، مسن‌ترها، زنان، بومیان، معلولان، و جوامع دورافتاده و روستایی، از خلال بهبود و ارائه‌ برنامه‌ها و سیستم‌های آموزش و پرورش شامل آموزش دائمی و آموزش از راه دوراست . همچنین در این بیانیه آمده باید توجه خاص به صورت‌بندی مفاهیم جهانی طراحی و استفاده از تکنولوژی‌های کمکی که موجب افزایش دسترسی تمامی افراد و از آن جمله معلولان شود.
● ایران و پیوند با معلولین در دسترسی به فرصت های برابر در حوزه ICT
با توجه به اینکه ۸۰ در صد معلولان در کشورهای در حال رشد می باشند ، چنین می توان بر آورد کرد که ایران ، در میان کشور های در حال رشد ، می بایست در زمینه پرداختن به مشکلات معلولان خود به خصوص در زمینه دسترسی برابر آنها به فناوری اطلاعات تلاشی بیشتر انجام دهد .
با توجه به اینکه کشور در فراهم کردن شرایط دسترسی معلولان به استفاده از امکانات رفاهی جامعه تلاش می کند وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات می بایست شرایط دسترسی این دسته از افراد را در استفاده از فناوری های جدید ارتباطی فراهم کند تا آنها نیز همچون افراد سالم ، از این خدمات بهره مند شوند .
● تشکیل کارگروه توانبخشی فناوری اطلاعات و ارتباطات در شورای عالی اطلاع‌رسانی
معاون فنی دبیرخانه‌ی شورای عالی اطلاع‌رسانی از تشکیل &#۰۳۹;کارگروه توانبخشی فناوری اطلاعات و ارتباطات در شورای عالی اطلاع‌رسانی&#۰۳۹; خبر داد و گفت : خصوصیات متفاوت ابزارهای دسترسی به رایانه، خدمات عمومی الکترونیکی و ساختار محتوای وب گاه‌ها و بسته‌های نرم‌افزاری برای معلولان، برنامه‌ریزی ویژه‌ای را طلب می‌کند.
وی افزود: استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات گامی موثری در افزایش اشتغال، بهره‌وری، افزایش کیفیت زندگی، برابرسازی فرصت‌ها ودر نهایت امید به زندگی برای افراد ناتوان است.
معاون فنی دبیرخانه‌ی شورای عالی اطلاع‌رسانی “تدوین چارچوب کلان به کارگیری ICT برای گروه مخاطب، کمک به ایجاد و توسعه‌ی آموزش کاربری فناوری اطلاعات و ارتباطات برای معلولان، تدوین چگونگی تجهیز و مناسب‌سازی مراکز علمی، فرهنگی،آموزش، اقتصادی و اطلاع‌رسانی به منظور ارایه‌ی خدمات الکترونیکی و رایانه ا ی“ از جمله اهداف و وظایف این کار گروه عنوان کرد و افزود:
تدوین دستور‌العمل برای ساختار محتوای وب گاه‌ها و بسته‌های نرم‌افزاری عمومی برای گروه‌های مختلف معلولان، تهیه‌ی فهرست موضوعات و عناوین برای طرح‌های مطالعاتی و پژوهشی و حمایت از برگزاری سمینارها و کار گروه‌های آموزشی به منظور تعامل بیشتر سازمان‌های ذی‌ربط، متخصصان و گروه مخاطب از دیگر اهداف این کارگروه محسوب می‌شود.همچنین در خبر دیگری آمده :
● وزارت ارتباطات به نابینایان تسهیلاتICT پرداخت می کند
مدیر کل دفتر آموزش ، پژوهش و فناوری اطلاعات ازارایه تسهیلات در زمینه ICTبه نابینایان خبر داد . دکتر یزدانیان در اولین همایش بین المللی ودومین همایش ملی فناوری اطلاعات ومعلولان با رویکرد به نابینایان گفت : به منظور بستر سازی مناسب در زمینه ICTدر کشور ، وام وجوه اداره شده با بهره کم ارایه می شود که احتمالاً برای توسعه ICTاین بهره حذف خواهد شد . وی افزود : افرادی که نرم افزارهایی با رویکرد نابینایان تولید کنندوبه ثبت رسانند ویا ابداع واختراعاتی درزمینه ICTداشته باشند،با کسب مجوزهای لازم ازتسهیلات وحمایت های این وزارتخانه بهره مند می شوند.
● آینده ICT از آن معلولان
سال گذشته تعدادی از مسوولان انجمن ناشنوایان کشور خواستار کاهش تعرفه پیامک برای آن دسته از افراد ی بودند که به دلیل ضایعه ناشنوایی قادر به استفاده از امکانا ت صوتی تلفن همراه نیستند ، بنا بر این ، تنها راه آسان استفاده از تلفن همراه برای این دسته از معلولان سرویس پیام کوتاه می باشد . این خودبخشی از اقداماتی است که وزارت ارتباطات با توجه به شرایط معلولین در کشورمی تواند گامی در فراهم کردن فرصتی برابر برای این دسته از افراد بر دارد .
به طور اجمال ، به مواردی که وزارت ICT می تواند در فراهم کردن فرصت ها برای دسترسی معلولین به فناوری اطلاعات ، اقدام کند ، اشاره می شود :
▪ ایجاد زیر ساخت های لازم و ضروری برای معلولین در استفاده از ICT
یکی از اقدامات وزارت ICT گسترش فناوری wimax می باشد تا معلولین قادر باشند از هر نقطه و بدون جابجایی فیزیکی به شبکه متصل شده و موانع فیزیکی سدی در برابر دسترسی آن ها نباشد .
▪ ایجاد فرصت های تحصیل معلولین در منزل با به بکار گیری فناوری اطلاعات مانند :
ـ اختصاص خط پر سرعت اینتر نت به معلولین جهت دسترسی آسان به اینتر نت به منظور آموزش از راه دور و توسعه e-learning
ـ ایجاد و توسعه وسایل الکترونیکی کمک آموزشی جهت استفاده راحت تر معلولین ( پرینتر بریل مخصوص نابینا یان ، مونیتور با امکان خواندن متون یا تایپ با متون با خواندن یا حرف زدن )
ـ ساخت و ارایه برنامه هایی از طریق شبکه اینترنت که مخصوص افراد معلول باشد
ـ ایجاد پرتال جهت ارائه خدمات و اطلاع رسانی مخصوص افراد کم توان (معلول )
ـ ایجاد کتابخانه الکترونیک با امکان پخش صدا و عکس العمل نسبت به صدا
ـ طراحی مجموعه نرم افزارهای استاندارد صفحه خوان (Screen Reader) ، موتور صوتی هوشمند (T.T.S) و شناسه گر فارسی (OCR) جهت دسترسی آسان و مطمئن به منابع اطلاعاتی و کتب مختلف به منظور مطالعه نابینایان و همچنین بهره گیری از منابع سرشار علمی موجود در کتابخانه های اینترنتی و تسهیل در امر نگارش پایان نامه ها و امکان استفاده نابینایان از نشریات ، تلتکست ، فیشهای بانکی و غیره
▪ ایجاد امکان فرصتهای شغلی در منزل به کارگیری فناوری اطلاعات مانند :
ـ ایجاد پایگاه اطلاع رسانی در خصوص معرفی مشاغلی که معلولین مختلف می توانند در آن زمینه فعالیت نمایند
ـ ایجاد بانک اطلاعاتی جهت معرفی شرکتهای متقاضی مشاغل فوق الذکر ( این مورد منوط به سهمیه اختصاصی شرکتها و سازمانها جهت استخدام این گونه افراد می باشد )
ـ اختصاص خطوط پر سرعت اینترنت جهت ارتباط معلولین در منزل یا محل کار
▪ گسترش امکانات دولت الکترونیک و دسترسی آن در منزل جهت :
ـ ارتباط با بانکها جهت دریافت حقوق ، پرداخت قبوض ، گرفتن وام و ...
ـ درخواست خدمات دولتی از طریق اینترنت مانند : خلافی خودرو ، گذرنامه ، پیگیری نامه های اداری و ...
ـ گسترش امکان خرید و فروش اینترنتی
- ایجاد بانک اطلاعاتی پزشکی و امکانات بیمارستانی و تسهیلات انواع بیمه ها و امکان ارتباط مستقیم با پزشک و داروخانه و فوریتهای پزشکی در مواقع ضروری
ـ امکان گردشگری اینترنتی مانند پخش مستقیم اماکن زیارتی و سیاحتی
ـ ایجاد سایت های تفریحی مختص به معلولین
ـ برگزاری همایش و دعوت از نخبگان برای استفاده هر چه آسانتر معلولین از ICT
ـ برگزاری نمایشگاه با موضوع ارتباطات و فناوری اطلاعات برای همه
ـ تهیه منابع و کتابهای مرتبط با موضوع ICT بصورت فایل های صوتی
▪ تشکیل شورای عالی معلولان
شورای عالی معلولان متشکل از سازمانها و ارگانهای مختلف در حمایت از معلولان به منظور دستیابی به عدالت اجتماعی و ایجاد مدیریت منسجم و کارآمد در جهت برطرف نمودن نیازهای اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی معلولان و استفاده هدفمند از امکانات و ظرفیتهای بالقوه دستگاهها و نهادهای دولتی و غیردولتی در جهت توسعه رفاه و تأًمین اجتماعی برای معلولان می باشد .
تهیه و تنظیم : فاطمه جمارانی
منبع : شرکت مخابرات ایران


همچنین مشاهده کنید