انواع سردرد و علل آن‌ها

همه‌ی کسانی که تاکنون سردردهای میگرنی یا انواع دیگر را تجربه کرده‌اند می‌دانند که درد ناشی از آن گاهی آن قدر شدید و غیر قابل تحمل است که می‌تواند حرکت کردن را مختل سازد. در صورتی که شما نیز از سردردهای دائمی رنج می‌برید حتما" به پزشک معالج خود مراجعه کنید. اما اگر با انواع مختلف سردرد آشنا باشید شاید بتوانید بیش‌تر به پزشک‌تان کمک کنید تا علت آن را تشخیص داده و شما را معالجه کند. اطلاعات موجود در این مقاله برای شما و با کمک متخصصین کلینیک Cleveland جمع‌آوری شده است.
▪ سردرد چیست؟
دردی است که در ناحیه‌ی پس‌سری یا (occipital)، بالای چشم یا گوش و یا پشت گردن احساس می‌شود و می‌تواند مانند درد قفسه‌ی سینه یا سرگیجه دلایل بسیاری داشته باشد.
● انواع سردرد
تاکنون سردردها به ۱۵۰ نوع طبقه‌بندی شده‌اند، ما در این مقاله تعدادی از رایج‌ترین انواع آن را به شما معرفی خواهیم کرد.
سردردهای عصبی: این نوع از دردها که به سردردهای مزمن هم معروف‌اند از رایج‌ترین انواع درد میان بزرگسالان و نوجوانان محسوب می‌شوند و به دلیل انقباض ماهیچه‌های سر و گردن که باعث به وجود آمدن دردی خفیف که برای مدتی قطع شده و دوباره شروع می‌شود به وجود می‌آید و معمولا" برای مدتی طولانی ادامه دارد.
کسانی که از این نوع سردردها رنج می‌برند احساس می‌کنند تسمه‌ای کشی و تنگ به دور سرشان بسته شده است.
▪ سردردهای میگرنی: دلیل اصلی این نوع سردردها هنوز مشخص نیست اما می‌دانیم که به انقباض رگ‌های خونی مرتبط است.
دردهای میگرنی از ۴ ساعت تا ۳ روز طول می‌کشد و معمولا" ۱ تا ۴ بار در هر ماه بروز می‌کند.
این نوع دردها می‌تواند شدید یا خفیف بوده و به صورت کوبه‌ای و نبضی باشد طوری که انگار با جسمی به سر کوبیده می‌شود. دردهای میگرنی از ۴ ساعت تا ۳ روز طول می‌کشد و معمولا" ۱ تا ۴ بار در هر ماه بروز می‌کند. گاهی اوقات دردهای میگرنی با نشانه‌های دیگری نظیر تهوع، استفراغ، کم‌اشتهایی، درد شکم و اختلالات شکمی نیز همراه است. برخی ازمبتلایان به این نوع سردرد نمی‌توانند نور شدید را تحمل کنند و برخی دیگر قبل از شروع سردرد صداها یا بوهای غیرمعمولی را شنیده و احساس می‌کنند. در کودکانی که میگرن دارند علائمی نظیر رنگ‌پریدگی، تب، اختلالات شکمی، سرگیجه و دید محو و نامشخص مشاهده می‌شود.
سردردهای خوشه‌ای یا دسته‌ای: نادرترین نوع سردرد هستند. در این نوع، درد آن قدر شدید است که اکثر بیماران نمی‌توانند آن را تحمل کنند، در جایی دراز بکشند یا بنشینند و معمولا" هنگام درد راه می‌روند. این درد که به شکل سوزنی و سوزشی است در پشت یا دور یکی از چشم‌ها احساس می‌شود و به دلیل این‌که معمولا" حمله‌های درد به صورت گروهی است، دسته‌ای یا خوشه‌ای نامیده شده است. یک دوره‌ی درد ممکن است از ۲ هفته تا ۳ ماه طول بکشد و در طول این دوره درد ۱ تا ۳ بار در روز احساس می‌شود. این نوع سردردها ممکن است برای ماه‌ها یا سال‌ها ناپدید شوند اما در صورت عدم درمان دوباره باز خواهند گشت.
در کودکانی که میگرن دارند علائمی نظیر رنگ‌پریدگی، تب، اختلالات شکمی، سرگیجه و دید محو و نامشخص مشاهده می‌شود.
▪ سردردهای سینوسی: این نوع سردردها با دردی عمیق و پایدار در استخوان گونه، پیشانی یا تیغه‌ی بینی همراه هستند و معمولا" درد با حرکت ناگهانی سر شدیدتر شده و با دیگر نشانه‌های سینوسی مثل احساس سنگینی در گوش‌ها، تب و التهاب صورت بروز می‌کند.
▪ سردردهای هورمونی: بیش‌تر در میان خانم‌ها رایج است، به تغییرات هورمونی بستگی دارد و معمولا" در طول دوران قاعدگی، بارداری و یائسگی بروز می‌کند؛ در برخی خانم‌ها نیز مصرف قرص‌های ضدبارداری باعث بروز چنین دردهایی می‌شود.
● آیا این سردردها ارثی هستند؟
جواب این سؤال مثبت است. مخصوصا" در سردردهای میگرنی اکثرا" کودکان و نوجوانانی (۹۰ درصد) به این درد مبتلا هستند که در خانواده‌شان این نوع سردرد دیده می‌شود.
● چه چیزی باعث بروز این دردها می‌شود؟
ماهیچه‌ها، استخوان‌ها، رگ‌های خونی و بافت‌های مختلف بسیاری اطراف سر وجود دارد که به وسیله‌ی عصب‌های زیادی احاطه شده‌اند. هنگامی که این اعصاب فعال می‌شوند علائم و سیگنال‌های درد را به مغز می‌رسانند. البته هنوز روشن نیست چرا این علائم فعال می‌شوند.
طی حمله‌ی میگرنی سلول‌های عصبی سیگنال‌هایی را به رگ‌های خونی اطراف مغز می‌رسانند سپس این رگ‌ها تنگ شده و پس از مدتی فراخ‌تر می‌شوند. این تغییرات منجر به ترشح ماده‌ای به نام سروتونین در مغز می‌شود. سروتونین ماده‌ای طبیعی است که حتی در مغز کسانی که تاکنون دردهای میگرنی را تجربه نکرده‌اند نیز وجود دارد، ولی در صورت ترشح در این شرایط غیر طبیعی باعث بروز دردهای میگرنی می‌شود.
در برخی موارد ممکن است سردردها در نتیجه‌ی وارد آمدن ضربه به سر یا در مواردی نادر نشانه‌ی بیماری جدی‌تر مثل تومور مغزی باشد.
سردردهای حاد یا شدید اما زودگذر دردهایی هستند که به‌صورت ناگهانی بروز کرده و معمولا" در نتیجه‌ی یک بیماری، عفونت، سرماخوردگی و تب به وجود می‌آیند. یکی دیگر از دلایل بروز این نوع سردردها می‌تواند سینوزیت (تورم سینوس‌ها) و التهاب یا عفونت گلو و گوش باشد.
در برخی موارد ممکن است سردردها در نتیجه‌ی وارد آمدن ضربه به سر یا در مواردی نادر نشانه‌ی بیماری جدی‌تر مثل تومور مغزی باشد. دلیل رایج سردردهای عصبی استرس‌های احساسی مربوط به خانواده، دوستان، محل کار یا تحصیل، گرسنگی، تغییر در الگوی خواب و افسردگی است، اما در برخی موارد می‌تواند به دلیل رگ‌به‌رگ شدن یا کشیده شدن گردن و کمر به دلیل نشستن یا خوابیدن در وضعیت نامناسب نیز باشد.
افرادی که به ویژه بعد از تماشای تلویزیون یا مطالعه به مدت طولانی با سردردهای دائمی مواجه می‌شوند باید میزان بینایی‌شان را مورد بررسی قرار دهند زیرا مشکلات بینایی یکی دیگر از دلایل بروز سردردهای عصبی است.
فعالیت بدنی بسیار زیاد به عنوان یکی دیگر از دلایل بروز سردرد میان بزرگسالان و کودکان شناخته شده است البته نباید در این میان فاکتورهای محیطی را نادیده گرفت برخی از این شاخص‌ها عبارتند از:
دود سیگار، بوی قوی ناشی از مواد شیمیایی خانگی یا عطرها، آلودگی هوا، سر و صدا، نور شدید، فشارهای عصبی، خوردن برخی غذاها، تغییرات آب و هوایی و قرار گرفتن در معرض مواد آلرژی‌زا.
● نحوه‌ی ارزیابی، تشخیص و درمان
روش ارزیابی سردردها استفاده از سی‌تی‌اسکن یا ام.آر.آی است. در هر دو روش تصویری از مغز به دست می‌آید که نواحی غیرطبیعی در آن آشکار خواهد شد. در صورتی که علی‌رغم درمان باز هم دردها تکرار شوند باید به متخصص مراجعه کنید.
امکان دارد پزشک معالج‌تان روش‌های درمانی متفاوتی را برای‌تان تجویز کند و یا شما را به منظور انجام آزمایشات بیش‌تر به پزشک متخصص ارجاع دهد، اما به یاد داشته باشید همه‌ی سردردها نیاز به مصرف دارو ندارند. ممکن است پزشک شما درمان‌‌هایی نظیر مشاوره، آموزش، کنترل فشار عصبی را پیشنهاد کند.
سردردها معمولا" خودبه‌خود از بین می‌روند اما اگر درد شما شدید است و برای مدت طولانی باقی می‌ماند حتما" به پزشک مراجعه کنید

منبع : علوی