درآمدی بر مسوولیت اجتماعی در سطح سازمان

مجلات و نشریات گوناگون حاوی مقالات متنوع و ابتکاری است. مطالعه تمامی این مجلات مستلزم هزینه و مطالعه است که گاه با زندگی پرازدحام امروزی سازگار نیست.شایسته است برای آگاهی بیشتر علاقه مندان بخش هایی از مقالات متنوع و ابتکاری در اختیار خوانندگان قرار گیرد تا در صورت لزوم و تمایل به آن مراجعه کنند اما با کمترین وقت گذاری و اطلاع از پیش تعیین شده. در این شماره به موضوع مسوولیت اجتماعی در سطح سازمان می پردازیم که اینک به موضوعی مورد توجه در سازمان های برتر تبدیل شده است.
آنچه در پی می آید اثر فرزانه چاوش باشی عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی است که در مجله مشاور مدیریت شماره ۱۸- آبان ۱۳۸۷ صفحات ۳۱ تا ۳۵ چاپ و منتشر شده است.
شایسته تکرار است علاقه مندان به منبع مورد نظر مراجعه کنند تا به کمال از این مقاله مدیریتی بهره مند شوند. آنچه در پی می آید صرفاً ترغیب سازی است تا در زمان مناسب به این مقاله مراجعه شود و بدانیم این مقاله حاوی چه موضوعات و عناوینی درباره مسوولیت اجتماعی در سطح سازمان است.
● مقدمه
براساس تحقیقات پیمایشی که در سال ۲۰۰۲ در صنعت هند صورت گرفته نشان می دهد که مسوولیت اجتماعی اثر مثبتی بر تجارت و فعالیت سازمان ها دارد به طوری که موجب تنظیم مقررات چارچوب کاری، اثربخشی سیستم های قضاوتی، اثربخشی اصول حسابداری و استانداردهای گزارش دهی، حسابرسی و کاهش فساد تجاری و کاری خواهد شد.
● تعریف مسوولیت اجتماعی
مسوولیت اجتماعی سازمان،مفهومی است که سازمان ها مصلحت و منافع جامعه را از طریق مسوولیت پذیری در برابر آثاری که فعالیت هایشان بر مصرف کنندگان، عرضه کنندگان، کارمندان، سهامداران، جامعه و محیط در همه فضای عملیاتی می گذارد مورد توجه قرار می دهند. این تعهد به نظر می رسد که فراتر از الزامات قانونی برای پیروی کردن از مقررات گسترش یابد و سازما ن ها به طور داوطلبانه گام های آینده را در جهت بهبود کیفیت زندگی کارکنان و خانواده هایشان به خوبی در حیطه جامعه محلی و جوامع وسیع تر بردارند.
صاحب نظر برجسته ای (کارول ۱۹۹۱) برای هر بنگاه چهار دسته مسوولیت اجتماعی قائل شده است. به تعبیر دیگر او مسوولیت اجتماعی هر بنگاه را برآیند چهار مولفه زیر می داند:
ـ نیازهای اقتصادی
ـ رعایت قوانین و مقررات عمومی
ـ رعایت اخلاق کسب و کار
ـ مسوولیت های بشردوستانه
در مورد اول، بنگاه ها موظفند نیازهای اقتصادی جامعه را برآورده و کالاها و خدمات مورد نیاز آن را تامین کنند و انواع گروه های مردم را از فرآیند کار بهره مند سازند.
در مورد دوم، آنها وظیفه دارند به بهداشت و ایمنی کارکنان و مصرف کنندگان خود توجه کنند،محیط زیست را نیالایند، از معاملات درون سازمانی بپرهیزند، دنبال انحصار نروند و مرتکب تبعیض، تبعیض قومی یا تبعیض جنسی نشوند.
سومین مولفه مسوولیت بنگاه، اخلاق کسب و کار است. در این قلمرو اصولی چون صداقت، انصاف و احترام جا دارد.
چهارمین مولفه، مسوولیت های بشردوستانه است. تعبیر دیگر کارول از این مولفه «شهروند» خوب بوده است یعنی مشارکت بنگاه در انواع فعالیت هایی که معضلات جامعه را فرو کاهد و کیفیت زندگانی آن را بهبود بخشد.
● مزایای مستقیم ناشی از مسوولیت اجتماعی
نمونه های مزایای مستقیم ناشی از مسوولیت اجتماعی برای سازمان شامل موارد زیر هستند:
ـ افزایش ارزش تجاری و نشان تجاری
ـ دسترسی بیشتر به منابع مالی
ـ نیروی کار سالم تر و ایمن تر
ـ مدیریت ریسک و نظارت موثرتر بر امور سازمان
ـ کارکنان مشتاق
ـ وفاداری مشتری
ـ ارتقای اعتماد و اطمینان طرف های ذی نفع
ـ تقویت وجهه عمومی.
● اصول ۱۰ گانه مسوولیت اجتماعی
پیمان جهانی سازمان ملل متحد (GC) یک چارچوب کاری برای تجارت و کسب و کار محسوب می شود که متعهد جهت هماهنگ و همسو کردن عملیات کاری و استراتژی ها یا ۱۰ اصل پذیرفته شده جهانی در سطح حقوق بشر، محیط، مبارزه با فساد و جرائم و نیروی کار هستند. این پیمان اولین و بهترین شاخه ارتباطی برای ایجاد مسوولیت اجتماعی و قانونی سازمان ها در تجارت و بازار است.
اصول ۱۰گانه سازمان ملل متحد (GC) شامل موارد زیر هستند:
اصل ۱) سازمان ها باید حقوق بشر اعلام شده از سوی مراجع بین المللی را رعایت کنند و مورد حمایت قرار دهند.
اصل ۲) ایجاد اطمینان در اینکه سازمان ها در سوء استفاده از حقوق بشر، مشارکت و همدستی ندارند.
اصل ۳) سازمان ها باید آزادی انجمن و شناسایی موثر نسبت به حقوق مذاکره گروهی را ارتقا دهند.
اصل ۴) کاهش و حذف همه شکل هایی از کارهای اجباری و قهری.
اصل ۵) لغو موثر کار کودک.
اصل ۶) حذف تبعیض در رابطه با استخدام و شغل.
اصل ۷) تجارت باید به عنوان یک رویکرد پیشگیرانه از چالش های محیطی حمایت کند.
اصل ۸) تعهد و انجام ابتکارات جهت تقویت و ارتقای مسوولیت پذیری محیطی.
اصل ۹) تقویت تکنولوژی های سازگار با محیط جهت توسعه و انتشار.
اصل ۱۰) سازمان ها باید در برابر همه اشکال فساد مبارزه کنند.

فرزانه چاوش باشی
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی

منبع : روزنامه سرمایه