روشنایی رمز آرامش

پایتخت‌نشینان خوب می‌دانند که امروزه با زندگی در آپارتمان‌های کوچک بهره‌گیری از نور طبیعی کافی میسر نیست. غالبا ابعاد کوچک آپارتمان‌ها موجب می‌شود تا در اعمال نقشه رعایت تمام استاندارد‌ها میسر نباشد. تحقیقات دانشمندان نشان داده است که ۶ درصد از مردمی که در مناطق شمالی این کره خاکی زندگی می‌کنند و از نور خورشید به میزان کافی و طولانی‌مدت بهره‌مند نیستند، از ناراحتی‌های روحی شبیه به افسردگی رنج می‌برند. دانشمندان ثابت کرده‌اند تغییرات تابش نور که در نتیجه تغییرات فصلی به وجود می‌آیند نیز بر روحیه افراد تاثیر می‌گذارند. آنها بر این عقیده‌اند که قرار گرفتن در معرض نور خورشید از تولید هورمون ملاتونین (melatonin) در خون جلوگیری به عمل می‌آورد و به همین جهت است که افرادی که به سندرم افسردگی فصلی یا همان Seasonal Affective Disorder مبتلا هستند، در فصول سرد میزان قابل توجهی از سطح هورمون ملاتونین خون‌شان که رابطه مستقیمی با وضعیت روحی و ایجاد اضطراب در آنها دارد، بالا می‌رود. به همین جهت بهره‌گیری از نور به ویژه نور طبیعی روز در ساختمان از اهمیت خاصی برخوردار است. از سوی دیگر امروزه صرفه‌جویی در مصرف انرژی از اهمیتی بیش از پیش برخوردار است. به‌خصوص در شرایطی که تولید برق از نیروگاه‌های برق‌آبی در کشور با مشکلات زیادی مواجه است، بهره‌گیری کافی از نور طبیعی نه‌تنها صرفه‌جویی در مصرف انرژی را به دنبال دارد که موجب کاهش هزینه انرژی به‌خصوص برق در سبد هزینه‌های خانوار می‌شود. از این رو هنگام طراحی دکوراسیون یک خانه یا حتی پیش‌تر در هنگام ساخت آن، باید مورد توجه خاص معمار و سپس دکوراتور هر خانه قرار گیرد. از آنجا که بسیاری از ما شانس دخالت در نقشه اولیه ساختمان و ساختن خانه‌ای با ویژگی‌های مورد نظر خود را نداریم پس در مرحله طراحی داخلی و دکوراسیون اتاق می‌توان به این امر پرداخت و کاستی‌های احتمالی موجود در میزان نورگیری اتاق را جبران کرد. نورپردازی در هر اتاق باید متناسب با ویژگی‌های معماری آن و نحوه قرارگیری اتاق باشد و ضمن تامین نور مورد نیاز باید با سبک دکوراسیون اتاق نیز هماهنگ باشد. یک نورپردازی خوب بیش از هر چیز به میزان نورگیری اتاق در روز مرتبط است تا دست‌کم نور مورد نیاز در طول روز را با ترکیبی از نور طبیعی و در صورت نیاز مصنوعی تامین کند. هریک از اتاق‌های خانه از طریق پنجره میزانی از نور طبیعی را دریافت می‌کند، اما این امر به آن معنا نیست که از نور کافی در طول روز برخوردار است. با توجه به کاربردهای مورد نظر یک اتاق و همچنین مقدار نور طبیعی که به اتاق راه می‌یابد ممکن است کیفیت و کمیت این نور کافی نباشد. این کیفیت و کمیت به نحوه قرارگیری یک خانه و سپس هریک از اتاق‌ها، اندازه و فرم اتاق، ابعاد آن و تعداد پنجره‌ها و آنچه در برابر پنجره قرار دارد، بستگی دارند. نحوه قرارگیری اتاق، جهتی است که پنجره‌های اتاق رو به آن دارند. به‌طور کلی در نیمکره شمالی نوری که از پنجره‌های شمالی به داخل یک اتاق می‌تابد سفیدتر و کم‌حرارت‌تر و همچنین یکنواخت‌تر از نوری است که از پنجره‌های جنوبی به درون می‌تابد. نور شمالی تاثیر کمتری روی رنگ‌ها می‌گذارد و در حضور این نور رنگ‌ها واقعی‌تر دیده می‌شوند. اما نور جنوبی که زرد رنگ‌تر است رنگ‌ها را گرم‌تر از آنچه هستند نشان می‌دهد و کنتراست‌های شدیدی از نور و سایه در یک اتاق پدید می‌آورد. این ویژگی‌ها در نیمکره جنوبی برعکس هستند.
● نور اتاق خواب
اتاق خواب از آن اتاق‌هایی است که نور یکی از اصلی‌ترین اجزای آن است و رکن اساسی آن به حساب می‌آید.
یک نور بسیار ملایم برای شب‌ها، باعث می‌شود تا شما به راحتی خوابتان ببرد و یک خواب راحت و آسوده داشته باشید. همچنین یک نور قوی باعث می‌شود شما صبح‌ها دچار مشکل بالا نشوید و برای پوشیدن لباس لازم نباشد اتاق خوابتان را ترک کنید. مهم‌ترین چراغ و نور در اتاق خواب شما چراغ‌هایی است که در کنار تخت خواب است. برای قرار دادن این چراغ‌ها شما می‌توانید از دیوار پشت تخت استفاده کنید و چراغ را روی دیوار نصب کنید.
اگر از چراغ‌های پشت تخت استفاده می‌کنید این نکته را باید مورد توجه قرار دهید که ارتفاع چراغ‌ها پشت سرتان نباید زیاد باشد. اگر از تختخواب دو نفره استفاده می‌کنید حتما آنها را جدا کنید و کلید را هم به صورت جدا قرار دهید. اگر هم به سراغ چراغ‌خواب‌های رومیزی رفته‌اید دقت کنید که ارتفاع آنها طوری تنظیم شود که نور مستقیم به صورت شما نخورد. می‌توانید از کلیدهای دیمر یا همان تنظیم‌کنندهای نور در اتاق خوابتان استفاده کنید. این کلیدها حتی برای چراغ اصلی اتاق خواب نیز قابل استفاده است. اگر نور خورشید که از پنجره اتاق داخل می‌شود مستقیم به صورت شما می‌خورد و باعث اذیت شما می‌شود، راهکار این است که از پرده‌های حصیری یا کرکره‌ای استفاده کنید تا از این مشکل نجات پیدا کنید.
از شمع در اتاقتان استفاده نکنید. البته تا زمانی که مطمئن نشده‌اید قبل از اینکه خوابتان ببرد آن را خاموش خواهید کرد.
● اتاق خواب کودکان
استفاده از چراغ‌های مختلف برای کودکان با نقش‌های رنگی می‌تواند جذابیت داشته باشد. در عین حال که برای اتاق کودکان هم می‌توانید از کلیدهای دیمر استفاده کنید. این کار می‌تواند جو اتاق را طوری تنظیم کند که کودکان احساس خواب‌آلودگی کنند و راحت‌تر و زودتر به خواب بروند. چنانچه در اتاق کودکانتان تلویزیون یا کامپیوتر وجود دارد به آنها اجازه ندهید در تاریکی کامل از آنها استفاده کنند. برای چشم آنها بهتر است از یک نور ملایم استفاده کنید. استفاده از دیمر یا کنترل‌کننده نور در این مورد نیز خوب است. همچنین از چراغ رومیزی هم برای این کار استفاده کنید.
● نور پردازی در هال، حمام و آشپزخانه
در آشپزخانه‌های امروزی با ردیفی از کابینت‌ها، اجاق و یخچال جاسازی شده به موازات و در کنار دیوارها، قسمت اعظم کار در آشپزخانه روی سطح کابینت‌ها در کنار اجاق گاز یا شیر آب و سینک ظرفشویی انجام می‌شود که در اغلب آشپزخانه‌ها همگی در کنار دیوار قرار دارند اما هنوز چراغ‌های سقفی از وسط سقف آشپزخانه آویزان هستند؛ در نتیجه افراد اغلب پشت به منبع نور و در زیر سایه خود مشغول به کار هستند و هنگام کار از نور کافی برخوردار نیستند. با توجه به تغییرات ساختار آشپزخانه‌های امروزی نسبت به گذشته، ما در بخش‌هایی از آشپزخانه که اغلب محل انجام کار محسوب می‌شود به نور کافی نیاز داریم. مانند سطح روی اجاق گاز، سینک ظرفشویی و سطوح روی کابینت‌ها که برای آماده‌سازی وسایل آشپزی و مواد غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرند. علاوه بر نیاز به روشنایی در این اماکن، فضای کلی آشپزخانه نیز باید از نور کافی برخوردار باشد. همچنین در بسیاری از آشپزخانه‌ها بعضی از کابینت‌ها با درهای شیشه‌ای و به صورت ویترین ساخته شده‌اند تا از آنها برای به نمایش گذاشتن ظروف زیبا و تزئینی استفاده شود. این کابینت‌ها نیز نیاز به نورپردازی داخلی دارند. به این ترتیب ما نیاز به یک مجموعه منابع نوری داریم که هریک به صورت جداگانه قابل کنترل باشند.
نور کافی برای سطح روی اجاق گاز در آشپزخانه‌هایی که دارای یک هواکش یا هود در بالای اجاق گاز هستند به راحتی توسط چراغ هواکش تامین می‌شود. اگر بالای اجاق گاز، هواکش مجهز به چراغ وجود ندارد باید یک چراغ قابل تنظیم در بالای اجاق گاز نصب شود. همچنین بالای سینک ظرفشویی نیز به یک چراغ نیاز تا شب‌هنگام نور کافی برای شست‌وشوی ظروف و مواد غذایی را برای ما فراهم کند. ترجیحا هر یک از این چراغ‌ها باید دارای کلید کنترل مجزا باشند تا فقط در مواقع لزوم مورد استفاده قرار گیرند.
چنانچه کابینت‌های زمینی عمیق باشند و نور محیط به اندازه کافی درون آنها را روشن نکند برای دسترسی راحت به وسایل داخل این نوع کابینت‌ها می‌توان چراغ‌های کوچکی در آنها نصب کرد که با کلیدهای اتوماتیک کنترل شوند و با باز و بسته شدن در کابینت‌ها روشن و خاموش شوند.
اگر آشپزخانه شما محل صرف غذا نیز هست استفاده از چراغ‌های سقفی که ارتفاعشان قابل تنظیم است درست در بالای میز غذاخوری ایده خوبی است. این چراغ‌ها می‌توانند هنگام صرف غذا روی میز را به خوبی روشن کنند و در مواقعی که از میز استفاده نمی‌شود فضای کلی آشپزخانه را روشنایی ببخشند. نورپردازی در فضای حمام و دستشویی از اهمیت کمتری برخوردار است و به سادگی با نصب چراغ‌های سقفی قابل اجراست. در حمام و دستشویی علاوه بر چراغ‌های سقفی که برای تامین روشنایی محیط مورد استفاده قرار می‌گیرند، نصب یک چراغ دیواری در بالای آینه نیز ضروری است اما توجه داشته باشید که برای این منظور از چراغ‌های فلوئورسنت استفاده نکنید زیرا نور این چراغ‌ها موجب تغییر برخی از رنگ‌ها شده و تصویر شما را با رنگ‌های غیرواقعی در آینه منعکس می‌کنند.
نورپردازی قسمت‌های مختلف خانه، هال ورودی، راهروها و راه‌پله‌ها را نیز فراموش نکنید. این اماکن در هر خانه‌ای باید از نور فراوان برخوردار باشند به خصوص راه‌پله‌ها که در حفظ ایمنی و سلامتی خانواده و میهمانان اهمیت بسزایی دارد. در اینجا ایمنی مهم‌تر از زیبایی است و بهترین روش نورپردازی روشن کردند مسیر حرکت و سطح روی پلکان با چراغ‌هایی است که به دیوار نصب می‌شوند و نور را به طرف پایین می‌تابانند. استفاده از چراغ‌های دیواری کار تعویض لامپ را نیز ساده‌تر می‌کند.

منبع : روزنامه کارگزاران