پوست‌اندازی فناوری با «اسپوتنیک»

پنجاه سال پیش با ظهور اولین قمر مصنوعی، نقطه‌نظرات بشر در مورد جهان اطرافش به یک‌باره رنگ دیگری به خود گرفت و دید محدود انسان از یک کره خاکی به دنیای وسیع کهکشان‌ها تغییر یافت.
اسپوتنیک (Sputnik)، اولین قمر مصنوعی در روز چهارم اکتبر سال ۱۹۵۷ توسط متخصصان شوروی سابق به فضا پرتاب شد و شروع به گردش به دور زمین کرد. به این ترتیب عصر فضا آغاز شد و در ادامه هر روز تصورات ذهنی انسان از جهان پیرامونش کامل و کامل‌تر شد.
با تولد ماهواره‌های دیگر، موارد مختلف از جمله آنچه که در صفحه تلویزیون تماشا می‌کنیم، نحوه تعاملات‌مان و چگونگی پرداخت پول برای چیزهایی که خریداری کرده‌ایم به کلی متحول شدند.
ماهواره‌های مخابراتی، اخبار جنگ‌ها و مراسم را از هزاران مایل آن طرف‌تر به خانه‌های ما آورند.
ماهواره‌های هواشناسی، با نشان دادن وضعیت آب و هوا به ما گوشزد می‌کنند که در حین خروج از خانه چتر به همراه داشته باشیم یا خیر، و ماهواره‌های سیستم مکان‌یاب جهانی، ما را از گم‌شدن در خیابان‌های ناآشنا نجات داده‌اند. اسپوتنیک زمینه حضور بسیاری از فناوری‌های جدید را فراهم آورد، از جمله اینکه باعث شد دولت آمریکا برای رقابت با دانش فضایی شوروی سابق، هزینه بیش‌تری را در زمینه علوم، تحصیلات و تحقیقات صرف کند. همچنین تصاویر ماهواره‌ای زمین، الهام‌بخش یک جنبش محیط دوستانه شد. کارشناسان معتقدند که ماهواره‌های جاسوسی و مخابراتی جهان را در یک صلح و آرامش نسبی قرار داده‌اند. همین هفته گذشته دانشمندان از تصاویر یک ماهواره تجاری به عنوان مدرک برای اعمال خشونت‌های ضدحقوق بشر در میانمار استفاده کردند. زمانی که اسپوتنیک به فضا پرتاب شد، همه فکر می‌کردند که فضا پر از ایستگاه‌های غول‌آسا خواهد شد و افراد و گروه‌هایی در ماه و سیارات دیگر مستقر خواهند شد.مردم همچنین از این می‌ترسیدند که نبردهای فضایی رخ داده و دامنه آن به کره زمین کشیده شود.
راجرلاینوس (Roger Launius)، مدیر ارشد موسسه ملی هوا و فضای Smithsonian می‌گوید: حقیقت این است که چیزهایی که ما پیش‌بینی کرده بودیم محقق نشده‌اند و آن چیزی که هنوز به طور کامل درک نکرده‌ایم، به روش‌های مختلفی که حتی تصورش را نمی‌کردیم زندگی‌مان را تغییر داده است. آمریکا با تمام تلاش‌هایی که در این زمینه انجام داد، بالاخره در ماه مه ۱۹۹۸ ماهواره مخابراتی خود را به فضا پرتاب کرد اما این اقدام موفقیت‌آمیز نبود و چون در نتیجه آن بیش از ۳۰ میلیون پیجو از کار افتاد و پرداخت‌های مربوط به کارت‌های اعتباری با مشکل مواجه شد. همچنین رادیوی ملی و شبکه تلویزیونی هوایی CNN نیز از کار افتاد. هواردمک کاردی (Howard McCurdy) ، پروفسور سیاست عمومی یک دانشگاه آمریکایی می‌گوید: تمدن و پیشرفتی که امروزه وجود دارد، بسیار متفاوت با تمدنی است که در اوایل دهه ۱۹۵۰ وجود داشت. وی می‌افزاید: بدون سفر به فضا هرگز رسیدن به این پیشرفت امکان‌پذیر نبود و من در آن زمان اگرچه می‌توانستم به فناوری کامپیوتر بیندیشم اما هرگز تصور اینترنت در مخیله‌ام نمی‌گنجید. تمام این تغییر و تحولات کنونی مدیون یک محفظه‌گرد ۱۸۴ پوندی فلزی (سفینه اسپوتنیک) است که سال‌های پیش توسط کشوری که در حال حاضر دیگر وجود خارجی ندارد، به فضا پرتاب شد. استیو اوسلمان (Steve Usselman)، پروفسور تاریخ دانشگاه فناوری جورجیا می‌گوید: از آنجا که اسپوتنیک توسط یک دولت کمونیست طراحی و ساخته شده بود،مردم می‌ترسیدند که مبادا فضا به حکومت خودکامه کمک کند. وی می‌افزاید: ماهواره‌ها آشکارا در جهت عکس عمل کردند چون مرجعیت، اقتدار و نفوذ کشورها و به ویژه اقتدار ملی را تضعیف کردند. اوسلمان می‌گوید: با پیدایش ماهواره‌های تجاری، بازارهای اقتصادی مجبور شدند که اطلاعات خود را برای همه جهان در دسترس قرار دهند و این چیزی نبود که دولت‌های مرکزی خواستار آن باشند.
ماهواره‌های جاسوسی نیز کشورها را قادر ساخت تا دشمنان خود را زیر نظر بگیرند. مک کاردی می‌گوید: با وجود ماهواره‌ها دیگر کسی فکر هواپیماربایی به سرش نمی‌زند و من فکر می‌کنم که آنها جهان را از خطرهایی که در سال ۱۹۵۶ گریبانگیر انسان‌ها بود،نجات داده‌اند.
لیندن بی‌جانسون (Jyndon B.Johnson)، رییس‌جمهور پیشین آمریکا در سال ۱۹۶۷ گفته بود: ما باید از ماهواره‌ها ممنون باشیم زیرا هم‌اکنون با کمک آنها می‌دانیم که دشمنان ما چند موشک دارند و دیگر براساس حد‌سیات خود بی‌گدار به آب نمی‌زنیم.کیث سیتر (Keith Seitter) از انجمن هواشناسان آمریکا می‌گوید: ماهواره‌های هواشناسی، به طور کامل رفتار جو و طبیعت را به انسان نشان می‌دهند و این باعث می‌شود که پیش‌بینی‌های متخصصان هواشناسی دقیق‌تر و درست‌تر از آب درآید. وی می‌افزاید: این نوع ماهواره‌های توانمند با پیش‌بینی توفان شدید آن هم چند روز قبل از وقوع آن جان مردم را از مرگ نجات می‌ دهند. سیتر می‌افزاید: باور کردن اینکه ما هرگونه اطلاعاتی را می‌توانیم از ماهواره‌ها بگیریم کمی دشوار است، مخصوصا ۵۰ سال پیش که این فناوری هنوز به وجود نیامده بود. هنری لمبرایت (Henry Lambright)، پروفسور دانشگاه سیراکوز می‌گوید: ماهواره‌ها مزیت‌های بسیار خوبی در زمینه کارهای عملی داشته‌اند اما مهم‌تر از همه آنها تماشای کهکشان‌ها از مکانی به غیر از روی زمین است. تصاویر اولیه زمین که از فضا گرفته شده بود، مخصوصا تصاویر سفینه آپولو از ماه باعث شد تا گروه‌های فعال در زمینه محیط‌زیست به انسان‌ها گوشزد کنند که سیاره‌های دیگر قابل زیست نیستند و باید بیش‌تر از محیط زیست کره زمین مراقبت کنند.
تلسکوپ فضایی هابل و تلسکوپ‌های دیگر تصاویری از نقاط مختلف کیهان به نمایش گذاشته‌اند که نه تنها تریلیون‌ها مایل با ما فاصله دارند بلکه میلیون‌ها سال قبل از زمین وجود داشته اند.جان ماربورگر (John Marburger)، مشاور علوم کاخ‌سفید می‌گوید: ساخت اسپوتنیک، نقش بسزایی در افزایش علاقه‌مندی آمریکایی‌ها، نه تنها به فضا بلکه به علوم، ریاضیات و فراگیری علوم داشته است.
وی می‌افزاید: این پدیده، چشم‌های انسان‌ها را به روی قابل دسترس بودن فضا و کارسازبودن آن باز کرد.

منبع:آسوشیتدپرس
نویسنده:ست بور‌نشتاین
ترجمه: نسترن صائبی

منبع : روزنامه فناوران