کارآزمایی تصادفی متوترکسات تک ‌دوز در برابر سالپنگوستومی لاپاراسکوپیک در درمان حاملگی نابجای پاره‌ نشده

● سابقه و هدف:
با توجه به میزان بروز حاملگی نا به جا و برخی عوارض ناشی از جراحی و وجود گزارشات متفاوت در خصوص اثر بخشی متوترکسات در درمان حاملگی نا به جا، این مطالعه به منظور مقایسه‌ی اثر متوترکسات تک دوز و سالپنگوستومی از طریق لاپاراسکوپی در درمان حاملگی نابه‌جای پاره‌نشده در سال ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۳ در تهران انجام شد.
● مواد و روش‌ها:
در این کارآزمایی بالینی تصادفی، ۴۰ خانم واجد شرایط با حاملگی نابه جای پاره‌نشده‌ی کوچک (کمتر از ۵/۳ سانتی‌متر) پس از اخذ رضایت، به طور تصادفی در دو گروه تزریق عضلانی تک دوز متوترکسات (۵۰ میلی گرم بر متر مربع) و سالپنگوستومی لاپاراسکوپیک تحت درمان قرار گرفتند. سطح سرمی HCG در همه‌ی خانم‌ها قبل از درمان و روزهای ۴،۷ و سپس هر هفته‌ پس از درمان تا رسیدن به سطح کمتر از ۱۰ واحد در لیتر اندازه‌گیری شد. در صورتی که سطح HCG روز هفتم نسبت به روز چهارم کمتر از ۱۵درصد کاهش یافته بود، یک دوز متوترکسات (یا یک دوز اضافی) تزریق می‌شد. تحلیل HCG بدون نیاز به درمان جانشین به عنوان موفقیت در نظر گرفته شد. نتایج با استفاده از آزمون‌های آماری تی، دقیق فیشر و کای دو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
● یافته‌ها:
نتایج بررسی ۴۰ خانم دارای حاملگی نا به جا در دو گروه درمانی نشان داد که میزان موفقیت در هر دو گروه ۹۵درصد بود. میانه‌ی زمان تحلیل HCG در گروه متوتروکسات ۲۸ روز (دامنه: ۷ تا ۴۹) و در گروه سالپنگوستومی لاپاراسکوپیک ۱۷.۵ روز (دامنه: ۷ تا ۳۵) بود. این اختلاف از نظر آماری معنی‌دار نبود. الگوی تحلیل HCG سرم در گروه متوترکسات نشان‌گر افزایش آن در روز چهارم نسبت به قبل از درمان در ۷۵ درصد موارد بود. در حالی‌که همه خانم‌ها در گروه سالپنگوستومی کاهش فوری HCG سرم را بعد از جراحی تجربه کردند. عارضه شدیدی در هیچ یک از گروه‌های درمانی مشاهده نشد.
● نتیجه‌گیری و توصیه‌ها:
میزان موفقیت درمانی با متوترکسات تک دوز به اندازه‌ی روش سالپنگوستومی لاپاراسکوپیک در درمان حاملگی نا به جای پاره‌نشده، بالا می‌باشد. از این رو استفاده از متوترکسات در مواقعی که به لاپاراسکوپی دسترسی وجود ندارد، پیشنهاد می‌شود.

زهرا رضایی
الهام صدیقی مقدم پور
فریبا یارندی

منبع : پایگاه اطلاعات علمی