گرداب Girdap

▪ کارگردان: تالیپ کاراماحموت اوغلو.
▪ فیلمنامه: اُنور آیدین، تالیپ کاراماحموت اوغلو.
▪ موسیقی: آلیجان گنچ.
▪ مدیر فیلمبرداری: اگه اللی دوکوزاوغلو.
▪ تدوین: اُنور آیدین، تالیپ کاراماحموت اوغلو.
▪ طراح صحنه: آدالی آکسوی.
▪ بازیگران: اوزان بیلن[ئوموت]، علی سورمه لی[سلمان]، فوآت ساکا[شیخ ابراهیم]، ادا ئوزرکان[زینپ]، ایبراهیم ایریس[اسماعیل]، امره جان پولات[سلیمان]، احمت ینیلمز[یعقوب، صاحب خانه]، بولنت پولات[استاد تاریخ]، تئومان کومباراجی باشی[مامور] و ئوفوک بایراکتار.
▪ ٩١ دقیقه.
▪ محصول ٢٠٠٨ ترکیه.
▪ ژانر: درام.
ئوموت اهل آنتالیا که موفق به ورود به دانشگاه استانبول شده، به دنبال یافتن محلی مناسب برای سکونت است. او بعد از دیدن آگهی در تابلوی اعلانات بوفه دانشگاه، موفق به یافتن خانه ای مناسب و دو همخانه می شود. اما مدتی کوتاه پس از اثاث کشی، وقایعی مرموز در خانه رخ می دهد. به توصیه یکی از همخانه ها به دیدار شیخ ابراهیم می روند و موفق به حل راز خانه می شوند. اما ملاقات با شیخ ابراهیم ادامه یافته و سبب تغییر اساسی در رفتار ئوموت می شود.
این تغییر رفتار از چشم دوست دخترش زینپ پنهان نمانده و تصمیم به قطع رابطه با وی می گیرد.چون ئوموت که تا دیروز جوانی امروزی بود، اینک تبدیل به مسلمانی دو آتشه شده است. ئوموت در حلقه دوستان شیخ ابراهیم با سلمان نیز آشنا می شود. مردی مرموز که جوان ها را به اقدام قاطع علیه کفار فرا می خواند. بعد از درگیری خودجوش ئوموت با فروشندگان انجیل در خیابان های استانبول، سلمان که اعتمادش به او جلب شده، از وی می خواهد تا کمربند انتحاری آمده شده را در خانه دانشجویی شان پنهان کند. تا اینکه یک روز، ئوموت که رفته رفته در عقاید خود افراطی تر شده و حضور خارجی ها در استانبول را به منزله جنگ صلیبی تازه ای می داند، تصمیم به استفاده از کمربند می گیرد...
● چرا باید دید؟
تالیپ کاراماحموت اوغلو از کارگردان های مستعد سینمای ترکیه و گرداب سومین فیلم او بعد از تو کوچک هستی و عشقی نوشته شده بر سنگ ها است. اما با هر دو فیلم پیشین او یک تفاوت بنیادین دارد و آن نگاهی عمیق و هشدار دهنده به وقایع امروز ترکیه است که بنا بر ادعای وی و اُنور آیدین بر اساس ماجرایی واقعی ساخته شده است.
ترکیه امروز که وضعیتی همچون دهه ١٣٥٠ ایران دارد، هر روز شاهد درگیری هایی میان طرفداران خلافت-اسلام راستین- و حتی بنیادگرایی است که مانند قهرمان فیلم جهاد را راه حلی در برابر جنگ صلیبی فرضی می دانند. ترکیه نیز مانند ایران محل زندگی اقوام، نژادها و پیروان ادیان گوناگون است که راه را برای بروز هر نوع اختلافی باز می کند. آن هم در شهری که زمانی سلاطین عثمانی آن را فتح کرده و اسلام را جایگزین دین رایج آنجا-مسیحیت- کرده اند.
گرداب داستان جوانی ساده است که ابتدا توسط دیگران به یک مومن دو آتشه و سپس به یک بمب گذار انتحاری تبدیل می شود. کارگردان با استناد به آیه ای از قرآن در صدد هشدار دادن به جوانان امروز است تا مبادا به نام خدا فریب داده شوند، یعنی چیزی که دقیقا بر سر ئوموت می آید و فریب دهندگانش بعد از مرگ وی به شادخواری می نشینند.
فیلم روی باورهای خرافی رایج میان ترک ها و جدالی که میان طرفداران سنت و مدرنیسم در این منطقه درگیر است، انگشت می گذارد. اما تنها راه حلی که عرضه می کند هشیاری است. چیزی که به مذاق بسیاری از اسلام گراین خوش آمده و تماشای فیلم را تا دقایق پایانی به راحتی تحمل می کنند. اما نشانه هایی که کارگردان مبنی بر هدایت این افراد از سوی دولت جمهوری اسلامی و آن سوی مرزها به تصویر می کشد، جز خشم کورشان پاسخ دیگری ندارد.
در دهه گذشته فیلم های بسیاری کوشیده اند تا دست پنهان جمهوری اسلامی را در وقایع تروریستی داخل ترکیه افشا کنند(مانند سریال دل دیوانه/جسور و سال گذشته سریال یوزپلنگ: نارکو ترور)، اما بی تردید گرداب صریح ترین آنهاست که ئوموت را مقابل سفارت و عکس خمینی نشان می دهد. تماشای فیلم برای آنهایی که آموزهایی دینی چشم بصیرت شان را نابینا کرده، ضروری است.

امیر عزتی

منبع : موج نو