جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

خطرات خود درمانی داروئی


خطرات خود درمانی داروئی
مصرف بی رویه و خودسرانه دارو در ایران تاكنون تلفات زیادی در بر داشته و ضایعات جسمانی فراوانی برجان و روح بیماران وارد كرده است. این مصرف بی رویه و خودسرانه حتی می تواند شامل مصرف استامینوفن یا آسپرین باشد و دامنه گسترده تری پیدا كند. این در حالی است كه مسئولان وزارت بهداشت در هر زمان ممكن با اعلام خطرات پی درپی مصرف خود سرانه دارو، نسبت به تداوم نا آشنایی و نا آگاهی مصرف كنندگان هشدار می دهند.
در بسیاری از كشورها در مورد فروش دارو، قوانینی وجود دارد. ساده ترین قانون فروش داروها، تقسیم بندی آنها به دو دسته است، یكی داروهای با نسخه (داروهایی هستند كه فقط پزشك می تواند آن را تجویز كند و داروساز آن داروها را فقط با نسخه پزشك تحویل می دهد) و دیگری، داروهای بی نسخه ( بدون نسخه پزشك می توان آن ها را خرید مانند آسپرین، استامینوفن، ...). البته داروهای بدون نسخه نمی توانند خالی از خطر باشند و نباید در هر زمان آنهارا مصرف كرد.
بعضی از داروهای بی نسخه بی خطرند و در تسكین بعضی بیماری های جزئی سودمندند ولی هیچ كدام از این داروها، بیماری ها را درمان نمی كنند بلكه فقط علایم بیماری را از بین می برند.
استفاده ناقص یا طولانی ازداورهای بی نسخه ممكن است علایم بیمار را وخیم تر كند و یا حتی عارضه ای را كه باید به پزشك ارجاع داد، پنهان سازد. بنابراین اگر داروی بی نسخه ای خوردید و پس از ۵ روز بهتر نشدید وعلایم بیماری ادامه یافت یا بدتر شد، حتماً به پزشك مراجعه كنید. هنگام خرید داروهای بی نسخه، برچسب و دستور مصرف آنها را به دقت بخوانید.
● روش استفاده از داروهای بدون نسخه
▪ قرص و كپسول: پیش از خوردن دارو یك استكان آب بنوشید یا داخل دهان خود را مرطوب سازید. كپسول یا قرص را در انتهای زبان بگذارید و سپس كمی آب بنوشید.
▪ داروهای مایع یا شربت ها: یك اشتباه هنگام استفاده از داروهای مایع این است كه بسیاری افراد، برچسب دارو را به دقت نمی خوانند و از میزان مصرف دقیق دارو اطلاع پیدا نمی كنند. به ویژه آن كه برای هر داروی مایع استفاده از قاشق و یا پیمانه معینی لازم است و اندازه این قاشق ها و پیمانه ها یكسان نیست. همیشه داروی مایع را پیش از مصرف تكان دهید (به خصوص آنتی بیوتیك ها)، زیرا بعضی از داروهای مایع در اثر ماندن، دولایه و یا چندلایه می شوند.
▪ گرد (پودر): گرد و پودر دارویی را یكسان و به طور هموار روی ناحیه مبتلا بپاشید.
پماد و كرم: این فرآورده را تا آنجا كه می توانید به شكل لایه نازكی روی پوست گذاشته و آن قدر روی پوست بمالید تا این كه هیچ اثری از آن باقی نماند.
▪ قطره چشم: پیش از استفاده از قطره چشمی، دست هایتان را بشویید. در حالی كه سر را به عقب نگه داشته اید، بخوابید یا دراز بكشید. پلك پایین را طوری بكشید تا تشكیل یك كیسه دهد.
قطره چكان را نزدیك چشم نگه دارید، اما نباید با چشم تماس پیدا كند. سپس قطره ها را در داخل كیسه پلك زیرین بریزید. ( هیچ گاه قطره ها را در روی كره چشم نچكانید).
▪ قطره گوش: سررا به نحوی قرار دهید كه گوش مبتلا، به طرف بالا قرار گیرد. لاله گوش را بگیرید و به عقب بكشید. قطره چكان نباید با مجاری گوش تماس پیدا كند. همچنین قطره گوش نباید بسیار گرم و یا بسیار سرد باشد. بهترین روش برای این كه قطره گوش به گرمای مناسب برسد، این است كه آنها را بین دست ها به جلو و عقب تكان دهید. هیچ گاه قطره گوش را در آب جوش نگذارید چون نباید بسیار گرم باشد.
▪ قطره بینی: پیش از استفاده، بینی خود را كاملاً تمیز كنید. سپس سرخود را به عقب نگه دارید و بدون اینكه قطره چكان با مخاط بینی تماس پیدا كند، قطره را بچكانید و در حالی كه سرتان به عقب متمایل است به آهستگی دارو را با نفس خود به داخل بكشید. هیچ گاه به طور متوالی بیش از یك هفته از قطره بینی استفاده نكنید.
● خطرهای خوددرمانی
یكی از بزرگترین خطرهای خوددرمانی این است كه با درمان علامتی بیماری، ممكن است احساس اطمینان و آرامش كاذب به بیمار دست بدهد. بسیاری از داروهای بدون نسخه كه هر كسی می تواند بخرد، بیماری ها را درمان نمی كنند، بلكه فقط علایم بیماری را از بین می برند.
درمان علامتی عبارت است از رفع و تسكین علامت یك بیماری، مثلاً داروهای ضد درد معمولاً بیماری عامل درد را درمان نمی بخشند بلكه فقط درد را تسكین می دهند. مثلاً داروهای آنتی اسید، زخم معده را شفا نمی بخشند بلكه دردهای ناشی از زخم معده را تخفیف می دهند. بنابراین اولین اصل خوددرمانی با داروها این است كه این داروها فقط برای درمان علامتی كوتاه مدت به كار روند و هیچ گاه از آنها سرخود و بدون مشورت با پزشك به مدت طولانی استفاده نشود. خوددرمانی نادرست با داروها حتی داروهای بدون نسخه هم عوارض جانبی شدید دارد. داروهای بدون نسخه اگر به مقدار درست و به مدت زمان لازم و تعیین شده مصرف شوند، تقریباً بی خطرند، اما اگر به مقدار نادرست و مدت طولانی مصرف شوند، همانند داروهای با نسخه، كشنده اند. برای پیشگیری از هرگونه خطر هنگام مصرف دارو های نسخه شده، طبق دستور پزشك عمل كنید و هنگام مصرف داروهای بدون نسخه، به دقت دستور مصرف، توصیه ها و هشدارهای كارخانه سازنده دارو را بخوانید. هنگام مصرف هر دارویی بروشور و برچسب آن را به دقت بخوانید و توصیه ها، هشدارها و اخطارهای گفته شده را به كار بندید.
منبع : روزنامه ایران


همچنین مشاهده کنید