سال ۲۰۰۸ سال غافلگیری تلخ و شیرین دنیای موسیقی

هرچه به روزهای پایانی سال ۲۰۰۸ نزدیک‌تر می‌شویم اتفاق‌های غیرمنتظره، جالب و گاه غمگین‌کننده و... در حوزه موسیقی رخ می‌دهد.
اهالی موسیقی الکترونیکی سال ۲۰۰۸ را با خاطره خوبی به یاد نخواهند آورد، زیرا ریچارد رایت (Richard Wright) یکی از بزرگ‌ترین و تاثیرگذارترین موزیسین‌های معاصر همین چند هفته پیش بدرود حیات گفت.

تاثیر ریچارد رایت بر موسیقی دوران خود و دوران پس از آن به قدری وسیع و با اهمیت بود که خبر مرگ او به سرعت در میان دوستداران ایرانیش به عنوان تسلیت به شکل پیامک رد و بدل شد. جالب اینکه این خبر به زبان فارسی، به خط فینگیلیش و با متون مختلف، ارسال و دریافت شد و برخی از کاربران تلفن همراه چندین مدل مختلف این پیامک را دریافت کردند.
ریچارد رایت را با همنوایی، آهنگسازی و نوازندگی پیانو و کیبرد گروه پینک فلوید می‌شناسیم. این گروه از پرمخاطب‌ترین و مشهورترین گروه‌های موسیقی راک پیشرو (Progressive Rock) محسوب می‌شود. رایت به دلیل نوع اشعارش و شیوه منحصربه‌فردش در خلق فضای موسیقایی، جایگاه مهمی در تاریخ موسیقی معاصر ما دارد.
قسمت عمده‌ای از فضاسازی آهنگ‌های این گروه، مدیون شیوه استفاده ریچاد رایت از امکانات سینتی‌سایزر است.
برای مثال، از فضاهای مختلف و متفاوتی که ریچارد رایت خلق کرده می‌توان به آهنگ‌های Echoes که با استفاده از سینتی‌سایزر ماژولار و Shine On Crazy Diamond که با سینتی‌سایزر Roland Jupiter ۲ و آهنگ Time که ریف Riff اصلی کیبرد در این آهنگ با پیانو الکترونیکی Rhodes نواخته شده، اشاره کرد.
در میان جمع معدود نوازندگان کیبرد سولیست، ریچارد رایت اولین فردی است که از دنیا رفت. از آنجا که رشد نوازندگی کیبرد با اختراع MiniMoog توسط دکتر رابرت موگ، شروع شد، تقریبا تمام نوازندگان مطرح این ساز مانند Jon Lord، Keith Emmerson، Rick Wakeman، Patrick Moraz، Tony Banks، Ray Manzarek، Geof Dawns و Claus Schulz همگی تقریبا هم سن ریچارد رایت هستند و ممکن است در یک برهه زمانی ۱۰ تا ۲۰ ساله تمام این استادان بی‌بدیل موسیقی الکترونیک، از دنیا بروند. این افراد از دوره آنالوگ شروع به آهنگسازی کردند و با تجربه دوره ترانزیستور، IC، MIDI، VST و دیجیتالیسم بخش مهمی از تاریخ موسیقی معاصر را به خود اختصاص داده‌اند.
از منظر ارتباط موسیقی و رایانه، سال ۲۰۰۸ سالی پربرکت برای این پیوند بود.
نرم‌افزارهایی که به بازار عرضه شدند، چه نسخ جدیدتر سال ۲۰۰۸ Cubase VST، Wave Lab، VAZ Modular، سری‌های پرفروش و پرکاربرد Steinberg از Real Instruments گرفته تا Nuendo تا انواع VSTها و نرم‌افزارهای چند کاربردی جدیدی که در سال ۲۰۰۸ به بازار عرضه شدند مانند نرم‌افزار Finale۲۰۰۹، PrintMusic، Finale Allegro ، Finalle Songwriter، Sonic Lab ۲۰۰۸، AccessVirus، Quasimidi، Arturia Origin Exclusive ، Funky House Grooves ،Toerag Studios - Part ۳ ، Reason Studios، Guitar Rigg.
نیم نگاهی به جدول پرفروش‌ترین آلبوم‌ها و تک‌آهنگ‌های سال ۲۰۰۸ تا این هفته و مقایسه آن با سال ۱۹۶۸ (۴۰ سال پیش)، که دنیای موسیقی به طور جدی و عملی توسط دکتر رابرت موگ (Robert Moog)، جرج هریسن (George Harrisson)، برایان ویلسن (Brian Wilson)، کیت امرسون (Keith Emmerson) و جان لرد (Jon Lord) وارد جریان موسیقی الکترونیک شد، نشان می‌دهد که دنیای دیجیتال با امکانات بی‌نظیرش چقدر به تنزل موسیقی از جایگاه هنر به صنعت و سرگرمی، کمک کرده است. (به علت محدودیت فضای مقاله به وبگاه ویکی‌پدیا رجوع و در بخش Search آن " ۲۰۰۸ in Music" و " ۱۹۶۸ in music" را جداگانه کاوش کنید).
در این میان وقایع جالب و باورنکردنی زیادی رخ داد. برای مثال می‌‌توان به ورود مدونا (خواننده پاپ) به تالار مشاهیر راک و معرفی او توسط جاستین تیمبرلیک (خواننده پاپ)، فوت نابه‌هنگام خواننده گروه آلمانی Bad Boys Blue، فوت آیزاک هایز Issac Hayse و از هم پاشیدن گروه Velvet Revolver اشاره کرد.
در کشاکش رقابت دو نامزد انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا (اوباما و مک‌کین) آلبوم سال ۲۰۰۸ Jackson Browne -آهنگساز برجسته آمریکایی- که کمتر به مسائل سیاسی کاری دارد، از شگفتی‌های سال است. آلبومی که در پس موسیقی زیبای Country خود، اشعار انتقادی جکسون براون درباره، رژیم جرج بوش پسر، جنگ آمریکا و عراق، تحریم‌ها، قطع رابطه آمریکا و کوبا و جریمه مسافرت شهروندان آمریکایی برای مسافرت به کوبا را دربر دارد.
وقایعی که تا به امروز در سال ۲۰۰۸ در دنیای موسیقی دیجیتال رخ داد، در مقایسه با وقایع ۴۰ سال پیش -دورانی که آلات موسیقی الکترونیکی آنالوگ پا به دنیای موسیقی گذاشتند- بیانگر این حقیقت تلخ‌ است که روند کلی موسیقی مردم‌پسند در دنیای امروز با وجود پیشرفت قابل ملاحظه نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای موسیقی، به جای غنی کردن، به پوچی موسیقی را به دنبال داشته

محمدعلی پورخصالیان

منبع : هفته‌نامه بزرگراه فناوری