قیمت های نفت و بحران طرف تقاضا

از روز۳ آبان که اوپک تصمیم گرفت به منظور جلوگیری از کاهش بهای نفت به میزان یک میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه در روز از تولید خود بکاهد، بازار نفت دو هفته کاری را پشت سر گذاشته است: هفته اول از ۶ تا ۱۰ آبان و هفته دوم ۱۳ تا ۱۷ آبان.
در حالی که بازار نفت در نخستین هفته متاثر از عوامل غیر بنیادی بود، در دومین هفته ( ۱۳ تا ۱۷ آبان) به گرایش های ناشی از طرف تقاضا واکنش نشان داد و از روند های مربوط به کاهش عرضه و تصمیم اوپک به کاهش تولید نفت، چندان متاثر نشد.
با آغاز به کار بازارهای نفت در روز دوشنبه هفته گذشته (۱۳ آبان)، انتظار می رفت با به اجرا گذاردن تصمیم اوپک از روز ۱۱ آبان (اول نوامبر)، روند کاهش بهای نفت متوقف شود اما چنین نشد؛ بلکه برعکس بهای نفت به میزان قابل ملاحظه ای کاهش یافت.
یکی از دلایل کاهش، گزارشی بود که نشان می داد رشد اقتصادی چین کاهش خواهد یافت. این گزارش از آن رو مهم بود که نشان می داد تقاضا در چین از شرایط جهانی تاثیر خواهد پذیرفت، زیرا پیش از این تصور می شد به دلیل متکی بودن رشد اقتصادی چین به پویایی های داخلی و گسترش مبادلات اقتصادی درون منطقه ای در شرق دور، این کشور به رشد اقتصادی ادامه خواهد داد و بخشی از کاهش تقاضای نفت از سوی آمریکا را، جبران خواهد کرد.
تحولات بهای نفت در این روز همچنین متاثر از گزارشی بود که یادآور می شد تولید کارخانجات آمریکا در ماه اکتبر در ۲۶ سال گذشته سریع ترین کاهش رشد را تجربه کرده است. به این ترتیب در حالی که بهای نفت در این روز عمدتا باید به تصمیم اوپک مبنی بر کاهش عرضه واکنش نشان می داد، تحت تاثیر دورنمای کاهش تقاضا در آمریکا و چین قرار گرفت و حدود ۳ دلار در بازار نیویورک کاهش یافت.
دومین روز مبادلات نفت در هفته گذشته (سه شنبه /۱۴ آبان) از تصمیم اوپک به کاهش عرضه تاثیر پذیرفت. در این روز عربستان همچون شماری از دیگر اعضای اوپک کاهش تولید خود را همسو با تصمیم اوپک اعلام کرد. تصمیم عربستان و چند کشور دیگر اوپک در این روز بهای نفت را به میزان قابل ملاحظه ای افزایش داد. افزایش بهای نفت در این روز بیش از ۱۰ درصد بود که از شهریور ماه تا کنون بیشترین میزان افزایش در یک روز بود. در روز سه شنبه بهای نفت با بیش از ۶ دلار افزایش از مرز ۷۰ دلار گذشت.
اما این تنها دلیل افزایش بهای نفت نبود زیرا در این روز ارزش دلار نیز کاهش یافته بود. به این ترتیب در روزی که انتخابات ریاست جمهوری آمریکا برگزار می شد، دو عامل عمده به افزایش بهای نفت کمک کردند: کاهش ارزش دلار و اعلام کاهش تولید عربستان.
با وجود این تاثیر تصمیم عربستان و دیگر اعضای اوپک بر افزایش بهای نفت، دیری نپایید.
در روز چهارشنبه (۱۵ آبان/ ۵ نوامبر) بهای نفت دو باره به میزان قابل ملاحظه ای کاهش یافت و از بیش از ۷۰ دلار به حدود ۶۵ دلار تنزل یافت.
عمده ترین دلیل کاهش بهای نفت در این روز گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا بود که نشان می داد ذخایر بنزین این کشور یک میلیون و ۱۲۰ هزار بشکه افزایش یافته است. این رویداد همراه با افزایش ارزش دلار در روز بعد از پیروزی باراک اوباما در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، بهای نفت را در بازار های جهانی کاهش داد.
افزایش ذخایر بنزین در آمریکا ( و نیز افزایش ذخایر نفت خام) گویای آن بود که تقاضا برای سوخت کاهش یافته است و به این ترتیب بار دیگر یک عامل طرف تقاضا قیمت های نفت را به میزان قابل ملاحظه ای کاهش داد. گزارش دیگری که نشان می داد اشتغال در بخش غیر دولتی آمریکا کاهش یافته است، از دیگر دلایل کاهش بهای نفت در این روز بود.
روند کاهش بهای نفت در روزهای پایانی معاملات بازار جهانی در روز های پنجشنبه و جمعه نیز عمدتا متاثر از دورنمای کاهش رشد اقتصادی جهان و کاهش تقاضا برای نفت خام بود.
گزارشی که نشان می داد نرخ بیکاری در آمریکا در ماه اکتبر گذشته به بالاترین میزان در ۱۴ سال گذشته رسیده است، از دلایل کاهش بهای نفت در آخرین روز (جمعه / ۱۷ آبان) مبادلات نفت در هفته گذشته بود. در این روز بهای نفت نخست به کمتر از ۶۰ دلار هر بشکه سقوط کرد اما در ادامه اندکی افزایش یافت و در معاملات پایانی اندکی بیش از ۶۱ دلار خرید و فروش شد.
در مجموع نوسان قیمت ها نشان می دهد که بهای نفت پایه بورس نیویورک در فاصله آخرین روز مبادلات بازار نیویورک در روز جمعه ۱۷ آبان در مقایسه با روز جمعه هفته قبل از آن (۱۰ آبان) ۶ دلار و ۷۷ سنت کاهش یافته و از ۶۷ دلار و ۸۱ سنت به ۶۱ دلار و ۴ سنت رسیده است.
بهای سبد نفتی اوپک نیز در فاصله نخستین روز آغاز مبادلات هفته گذشته (دوشنبه/۱۳ آبان) و آخرین روزی که آمار بهای سبد نفتی اوپک در دسترس است (پنجشنبه/ ۱۶ آبان) از کاهش بهای آن از ۵۹ دلار و ۳ سنت به ۵۴ دلار و ۸۹ سنت هر بشکه حکایت دارد.
نوسان های بهای نفت در هفته گذشته نشان داد که تصمیم اعضای اوپک به کاهش عرضه هنوز نتوانسته است بازار نفت را تحت تاثیر قرار دهد و قیمت ها در بازار جهانی، عمدتا متاثر از عوامل مربوط به طرف تقاضا، روند کاهش را تجربه می کند.

حشمت الله رضوی

منبع : شبکه اطلاع رسانی شانا