ایرانی‌ها با روی خوش از اوباما استقبال می‌کنند

در فوریه سال ۲۰۰۷، زمانی که سیدمحمد خاتمی را در دفترش در شمال تهران ملا‌قات کردم، او از من درباره باراک اوباما پرسید. کسی که ایرانی‌ها خیلی درباره‌اش شنیده بودند و بسیار درباره‌اش کنجکاو بودند. خاتمی از من پرسید که آیا او می‌تواند رئیس‌جمهور آمریکا شود؟به او گفتم احتمالش وجود دارد. بعد به او گفتم: <می‌دانید که نام دوم او حسین است و این نام زیاد به مذاق آمریکایی‌ها خوش نمی‌آید. آقای خاتمی از شنیدن این مساله که پدر باراک ارتباطی با اسلا‌م داشته متعجب شد و لبخندزنان گفت: <عجب! جدی می‌گویید.>! این مساله که ممکن است باراک اوباما واقعا از طرف حزب دموکرات به عنوان نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری معرفی شود نه‌تنها برای بسیاری از رهبران ایران بلکه برای مردم عادی ایران نیز تعجب‌آور بود اما سرانجام یک مرد سیاه‌پوست با نام دومی اسلا‌می که نام نوه پیامبر اسلا‌م(ص) و یکی از معصومین شیعه است سرانجام رئیس‌جمهور آمریکا شد. در ساعت ۷ صبح روز ۱۵ آبان ۱۳۸۷ در ایران، زمانی که مبارزات انتخاباتی در آمریکا پایان یافته بود و میلیون‌ها ایرانی تلویزیون و رادیو را روشن کرده و یا از طریق ماهواره‌های غیرقانونی خود شبکه‌های سی‌ان‌ان و بی‌بی‌سی را تماشا می‌کردند، باراک حسین اوباما به عنوان رئیس‌جمهوری ایالا‌ت متحده آمریکا معرفی شد. ‌ انقلا‌ب اسلا‌می ایران که ۳۰ سال پیش تولد یافته است، در حقیقت انقلا‌ب مردم ستم‌کشیده و مظلوم بوده است و انقلا‌بی‌های ایران که هنوز قدرت بسیاری در ایران دارند همواره با آفریقایی- آمریکایی‌ها احساس همدردی کرده‌اند چراکه به آنها به عنوان جمعیتی که در جامعه آمریکایی مورد ستم واقع شده‌اند می‌نگرد.
این همان احساساتی است که آیت‌الله خمینی را واداشت تا تمامی گروگان‌های سیاه‌پوست را پس از تسخیر سفارت آمریکا در ایران آزاد کند. تصمیم آزادی این گروگان‌ها ظرف یک هفته از سوی ایران اتخاذ شد در حالی که در آن هنگام، دولت ایران و آمریکا در پرتنش‌ترین زمان روابط میان یکدیگر بودند. ‌ پس از دیدار سال گذشته با آقای خاتمی تقریبا یک سال بعد یعنی در سپتامبر سال ۲۰۰۸ باز هم به دفتر آقای خاتمی در جماران رفتم. او به همراه برخی دیگر از سیاستمداران ایرانی به مساله تکیه زدن یک آفریقایی- آمریکایی به صندلی رئیس‌جمهوری آمریکا فکر می‌کردند. همه آمریکایی‌ها کنوانسیون‌های احزاب دموکرات و جمهوریخواه آمریکا در شبکه‌های ماهواره‌ای را تماشا کرده‌اند. ایرانی‌ها همه گمان می‌برند که اجازه نخواهند داد تا باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا شود. حتی پرزیدنت محمود احمدی‌نژاد نیز همین نظر را بارها اعلا‌م کرده بود. ‌ اما سرانجام زمانی که آمریکا تصمیم گرفت به‌رغم تلا‌ش تمامی طرفداران نظامی‌گری باراک اوباما را به ریاست‌جمهوری انتخاب کند و او را به سناتور مک‌کین ترجیح داد، مردم ایران شگفت‌زده شدند. همچنین نوعی احساس آسایش و راحتی به همراه ناباوری در خاورمیانه و در میان رهبران و مردم ایران قابل مشاهده بود.
ایران برای مدت‌های طولا‌نی خواستار برقراری روابط عادی و دوستانه با ایالا‌ت متحده آمریکا بوده است البته به شرط آنکه آمریکا تمامیت ارضی و استقلا‌ل این کشور را به نام جمهوری اسلا‌می ایران به رسمیت بشناسد و البته مردم ایران نیز تمایل دارند تا با آمریکا رابطه داشته باشند. این همان چیزی است که اکثر سیاستمداران ایرانی کما بیش به آن معترف هستند حتی محمود احمدی‌نژاد نیز چند بار برای برقراری این رابطه تلا‌ش کرده است که نامه او به جورج بوش یکی از این تلا‌ش‌ها است. البته تلا‌ش او از سوی مقامات دولت بوش بدون پاسخ مانده است. اگرچه ایرانی‌ها هیچ تصویر ذهنی‌ای از این مساله که آیا بی‌اعتمادی میان ایران و آمریکا یک‌شبه از میان خواهد رفت ندارند اما همچنان امیدوارند تا سیاست خارجی آمریکا در قبال کشور آنها به سیاست خارجی‌ای که برای درک آنها و مصالحه و حل اختلا‌ف با آنها تلا‌ش می‌کند تبدیل شود. آنها ترجیح می‌دهند آمریکا به جای آنکه به دنبال سلطه، ستیزه‌جویی و تهدید نظامی علیه ایران باشد سعی کند درک درستی از ایران به دست آورد. ایران که معمولا‌ سعی می‌کند تا از مداخله و یا حمایت کاندیدایی خاص در انتخابات دیگر کشورها خودداری کند این بار نتوانست تمایلا‌ت خود را پنهان کند. رادیو ملی ایران روز دوشنبه یعنی یک روز پیش از برگزاری انتخابات آمریکا تحلیلی جهت‌دار را در حمایت از باراک اوباما پخش کرد. در بخشی از این تحلیل آمده بود: <اوباما با شعار تغییر، وارد مبارزات انتخاباتی شد. مردم آمریکا انتظار دارند دولتشان سیاست‌های نئومحافظه‌کارانه را کنار بگذارد و در ارتباط با جامعه جهانی راه گفت‌وگو را در پیش بگیرد.> ‌ اما احساس ناباوری و شوکی که به ایرانی‌ها پس از شنیدن خبر ریاست‌جمهوری باراک اوباما دست داد احتمالا‌ به این دلیل است که مردم و نظام آمریکا این بار نشان دادند که نسبت به ۸ سال گذشته تجدید نظر کرده‌اند و بار دیگر آمریکا را به عنوان کشوری سرزنده به جامعه جهانی بازگردانده‌اند. ‌ این روزها فرصت بسیار مناسبی برای ایران و آمریکا به وجود آمده است. فرصتی که دو کشور در سایه آن روابط خود را اصلا‌ح کنند.
ایرانی‌ها نیز امیدوارند پرزیدنت اوباما این فرصت را مد نظر قرار دهد. اوباما از سوی مردم ایران با روی خوش استقبال خواهد شد و ایرانی‌ها نشان داده‌اند که نسبت به او حسن نیت دارند و سیاستمداران ایرانی نخواهند توانست به راحتی او را با دولتمداران سابق ایالا‌ت متحده در یک کفه ترازو قرار دهند. ‌ زمانی که من در ماه‌های آگوست و سپتامبر گذشته در ایران بودم بسیاری از مردم معمولی ایران اوباما را از خودشان می‌دانستند. حتی لطیفه‌هایی در این‌باره که اوباما رگ و ریشه‌ای ایرانی دارد و پدرانش اهل بوشهر ایران هستند مطرح می‌شد. اوباما و کابینه جدید او تنها باید درک درستی از فرهنگ، خواسته‌ها و انگیزه‌های مردم ایران به دست آورند تا بتوانند در مذاکراتی که سود بسیاری برای آمریکا به همراه خواهد داشت با ایرانی‌ها بر سر یک میز بنشینند. آمریکا می‌تواند درخصوص مسائل مربوط به لبنان، عراق، افغانستان و فلسطین با ایران مذاکره کند. آنچه که به ندرت در رسانه‌های ما به آن توجه می‌شود این است که دو کشور آمریکا و ایران دارای منافع مشترکی هستند که به مراتب از تضاد منافعشان بیشتر است. این مساله‌ای است که هر سیاستمداری در ایران چه اصولگرا باشد و چه اصلا‌ح طلب به آن معترف است. درست ۲۹ سال پیش در تاریخ ۴ نوامبر سال ۱۹۷۹ (همزمان با انتخاب اوباما به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا)، دانشجویان انقلا‌ب ایران، سفارت آمریکا در تهران را تسخیر کرده و دیپلمات‌های سفارت را گروگان گرفتند و همین مساله موجب شد تا روابط میان دو کشور تیره و تار شود. هنوز هم نشانه‌های مهر و موم سفارتخانه و عقاب نقاشی شده بر دیوار‌های سفارت دیده می‌شود.
۲۹ سال گذشته است و ایرانی‌ها هنوز نتوانسته‌اند چهره‌ای از آمریکا را که به عنوان امپریالیست می‌شناسند از ذهن‌های خود پاک کنند و هر سال (درست مثل امسال) دولت ایران راهپیمایی‌ای را در اعتراض به سیاست‌های آمریکا در مقابل این سفارتخانه به راه می‌اندازد. اگر پرزیدنت اوباما قصد دارد که چهره سیاه کشورش را در ایران پاک کند ممکن است ایرانی‌ها دیگر نیازی احساس نکنند که راهپیمایی سی‌ام را در سالروز سیزده آبان برگزار کنند.

هامون مجد
ترجمه:آرمین منتظری
منبع: هافینگتون‌پست

منبع : روزنامه اعتماد ملی